logo czasopisma

Artykuły

online-first

A New Approach to Ideological Neutrality and the Rightto Freedom of Religion in Belgian Case Law in Recent Years as Partof Changes in State-Church Relations in the Kingdom of Belgium

DOI:
https://doi.org/10.36128/7rkpja68
Przesłane
6 marca 2025
Opublikowane
19-12-2025

Abstrakt

Artykuł przedstawia współczesny model stosunków państwa z Kościołem w Królestwie Belgii. Temat rozpatrywany jest zarówno w aspekcie prawno konstytucyjnym jak i orzeczniczym. Perspektywa orzecznicza ma tym większe znaczenie, że w ostatnich latach sądownictwo belgijskie wydało kilka niezwykle interesujących wyroków w tym zakresie, w których doprecyzowane zostały dość lakonicznie ujęte odnośne regulacje Konstytucji.

Kluczową w tym kontekście kwestią jest stosowana w Belgii złożona konstrukcja pojęcia neutralność. Autor stara się ją nakreślić i przybliżyć.

Bibliografia

  1. Bibliografia
    Pokaż w Google Scholar
  2. Źródła
    Pokaż w Google Scholar
  3. Dekret Regionu Flamandzkiego z 7 lipca 2017 dotyczący zmiany ustawy z 14 sierpnia 1986 r dotyczący ochrony dobrostanu zwierząt odnośnie zatwierdzonych metod uboju zwierząt. Moniteur Belge z 18 lipca 2017, https://www.ejustice.just.fgov.be/cgi/article_body.pl?language=fr&caller=summary&pub_date=17-07-18&numac=2017030639.
    Pokaż w Google Scholar
  4. Dekret Regionu Walońskiego z 4 października 2018 r. dotyczący walońskiego Kodeksu dobrostanu zwierząt. Moniteur Belge z 31 grudnia 2018, https://www.ejustice.just.fgov.be/cgi/article_body.pl?language=fr&caller=summary&pub_date=18-12-31&numac=2018015578.
    Pokaż w Google Scholar
  5. Dekret Wspólnoty francuskiej z 31 marca 1994 r. definiujący neutralność nauczania we Wspólnocie: Moniteur Belge 1994, https://www.gallilex.cfwb.be/document/pdf/18312_000.pdf.
    Pokaż w Google Scholar
  6. Dyrektywa Rady 2000/78 WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy, Dz. Urz. L 303 z dnia 2 grudnia 2000, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32000L0078.
    Pokaż w Google Scholar
  7. Dziennik Urzędowy UE C 303/7 z 14 grudnia 2007, https://eur-lex.europa.eu/https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=OJ:C:2007:303:FULL.
    Pokaż w Google Scholar
  8. Konstytucja Królestwa Belgii z dnia 7 lutego 1831, tłum. Wiesław Skrzydło, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2010. http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/belgia2011.html.
    Pokaż w Google Scholar
  9. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1099/2009 z dnia 24 września w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania, Dz. Urz. UE L 303/1 z 18 listopada 2009, https://www.pzhk.pl/wp-content/uploads/UE-Rozporzadzenie_Rady_WE-1099_2009_2009-09-24_w_sprawie_ochrony_zwierzat_podczas_ich_usmiercania.pdf/
    Pokaż w Google Scholar
  10. Ustawa z 21 czerwca 2002: Loi du 21 juin 2002 relative au Conseil central des Communautés philosophiques non confessionnelles de Belgique, aux délégués et aux établissements chargés de la gestion des intérêts matériels et financiers des communautés philosophiques non confessionnelles reconnues, Moniteur Belge, 22 octobre 2002, p. 48180, https://legirel.cnrs.fr/spip.php?article157&lang=fr.
    Pokaż w Google Scholar
  11. Piśmiennictwo
    Pokaż w Google Scholar
  12. Bribosia, Emanuelle, Robin Medard Inghilterra, Isabelle Rorive, „Femmes voilées au travail face aux errements du droit de la non-discrimination: Observations relatives à l’arrêt du 12 octobre 2020 de la cour du travail de Gand (Achbita c. G4S Secure Solutions)”, Journal des tribunaux du travail nr 1393 (2021): 145–154.
    Pokaż w Google Scholar
  13. Christians, Louis Léon, „Le financement des cultes en droit belge – Bilans et perspectives”, Quderni di Diritto e Politica Ecclesiastica (2006): 83–106.
    Pokaż w Google Scholar
  14. Delgrange, Xavier, El Berhoumi, Mathias, “Pour vivre ensemble vivions dévisagés: Le voile integral sous le regard des juges constitutionnels belge et François”, Revue trimestrielle des droits de l’homme 3, nr 99 (2014): 639–665.
    Pokaż w Google Scholar
  15. Dorssemont, Filip, „La liberté de religion sur le lieu de travail et la Cour de Justice de l'Union européenne, retour au principe cuius regio, illius religio?”, Revue de droit comparé du travail et de la sécurité sociale nr 2 (2017): 96–111.
    Pokaż w Google Scholar
  16. Fontaine, Daniel, L’interdiction de l’abbatage rituel en Belgique inquiete juifs et musulmans à travers l’Europe, https://www.rtbf.be/article/l-interdiction-de-l-abattage-rituel-en-belgique-inquiete-juifs-et-musulmans-a-travers-l-europe-10860235.
    Pokaż w Google Scholar
  17. „Laicité organisée, CRISP asbl – Vocabulaire politique”, https://www.vocabulairepolitique.be/laicite/.
    Pokaż w Google Scholar
  18. Pagotto, Tania, „The „living together” argument in the European Court of Human Rights case-law”, Studia z Prawa Wyznaniowego 20 (2017): 9–34.
    Pokaż w Google Scholar
  19. Olivier, Sophie Robin, „Neutraliser la religion dans l’enterprise?”, RTDEur. Revue trimestrielle de droit européen nr 2 (2017) 229–239.
    Pokaż w Google Scholar
  20. Sägesser, Caroline, „Les cours de religion et de morale dans l’enseignement obligatoire”, Courrier hebdomadaire du CRISP nr 2140-2141 (2012): 5–60, https://www.cairn.info/load_pdf.
    Pokaż w Google Scholar
  21. Sägesser, Caroline, „Les debats autour de l’interdiction de l’abbatage rituel”, Courrier hebdomadaire de CRIPS nr 2385 (2018): 5–48, https://www.cairn.info/revue-courrier-hebdomadaire-du-crisp-2018-20-page-5.htm.
    Pokaż w Google Scholar
  22. Schreiber, Jean-Philippe, „La laicité, au coeur du système belge”, https://www.calliege.be/salut-fraternite/98/la-laicite-au-coeur-du-systeme-belge/.
    Pokaż w Google Scholar
  23. Steffens, Eric, Le bouddisme reconnu en Belgique comme conception philosophique non confessionnelle, https://www.vrt.be/vrtnws/fr/2023/03/17/le-bouddhisme-reconnu-en-belgique-comme-conception-philosophique/.
    Pokaż w Google Scholar
  24. Vanbellingen, Leopold, „La neutralité de l’enterprise face de compatibilité en droits européen de la liberté de religion et de la non discrimination” (Bruksela: Bruylant, 2022), 541, https://journals.openedition.org/rdr/2288.
    Pokaż w Google Scholar
  25. Vanbellingen, Leopold, „Laicité à la belge: vers une neutralité intrinséquement plurielle?”, Revue du dront des Religions 14 (2022). https://doi.org/10.4000/rdr.1943
    Pokaż w Google Scholar
  26. Zucca, Lorenzo, „Lautsi: a comentary on the Grand Chambre decision”, International Journal of Constitutional Law 11, nr 1 (2013): 218–229. https://doi.org/10.1093/icon/mos008
    Pokaż w Google Scholar
  27. Orzecznictwo
    Pokaż w Google Scholar
  28. Wyrok ETPC w sprawie Bakir v. Belgia z 11 lipca 2017, skarga nr 4619/12.
    Pokaż w Google Scholar
  29. Wyrok ETPC w sprawie Belcacemi i inni v. Belgia z 11 lipca 2017, skarga nr 37798/13.
    Pokaż w Google Scholar
  30. Wyrok ETPC z 13 lutego 2024 w sprawie Executief van de Moslims van Belgie i inni v. Belgia, skarga nr 16760/22, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22002-14290%22]}.
    Pokaż w Google Scholar
  31. Wyrok ETPC z 15 stycznia 2013 w sprawie Eweida i in. v. Wielka Brytania, skargi nr 48420/10, 59842/10, 51671/10, 36516/10.
    Pokaż w Google Scholar
  32. Wyrok ETPC z 5 kwietnia 2022 r., w sprawie Assemblée Chrétienne des Témains de Jénovah d’Anderlecht i inni v. Belgia, skarga nr 20165/20, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22001-216625%22]}.
    Pokaż w Google Scholar
  33. Wyrok Rady Stanu z 10 lipca 1990 nr 35.442, Vermeersch, https://bib.kuleuven.be>rbib>race>1990-7-fr.pdf.
    Pokaż w Google Scholar
  34. Wyrok Rady Stanu z 14 maja 1985 r. nr 25.326, Saskia Sluijs, https://bib.kuleuven.be>rbib>race>1985-5-fr.pdf.
    Pokaż w Google Scholar
  35. Wyrok Sądu Konstytucyjnego Belgii z 12 marca 2015, nr 34/2015, https://www.const-court.be/public/f/2015/2015-034f.pdf.
    Pokaż w Google Scholar
  36. Wyrok Sądu Konstytucyjnego Belgii z 15 marca 2011, nr 40/2011 § B 9.5, https://www.stradalex.com/fr/sl_src_publ_jur_be/document/cconst_2021-117.
    Pokaż w Google Scholar
  37. Wyrok Sądu Konstytucyjnego Belgii z 30 września 2021, R.G. nr skargi 117/2021 i 118/2021, https://www.stradalex.com/en/sl_src_publ_jur_be/document/cconst_2021-117; https://www.stradalex.com/en/sl_src_publ_jur_be/document/cconst_2021-118.
    Pokaż w Google Scholar
  38. Wyrok Sądu Konstytucyjnego Belgii z 30 września 2021, R.G. nr skargi 117/2021 i 118/2021 C 31.4.
    Pokaż w Google Scholar
  39. Wyrok Sądu Konstytucyjnego Belgii z 4 czerwca 2020 nr 81/2020, https://www.const-court.be/fr/judgments?year=2020.
    Pokaż w Google Scholar
  40. Wyrok Sądu pracy w Gandawie z 12 października 2020, nr 2019/AG/55, https://www.unia.be/fr/jurisprudence-alternatives/jurisprudence/cour-du-travail-de-gand-12-octobre-2020.
    Pokaż w Google Scholar
  41. Wyrok sądu pracy w Liège z 30 kwietnia 2021, nr 15/878/A, https://vlex.be/search?q=+Cour+du+Travail+de+Li%C3%A8ge%2C+2021-04-30.
    Pokaż w Google Scholar
  42. Wyrok Trybunału Pierwszej Instancji w Brukseli z 24 listopada 2021 (www.unia.be/files/Document/Rechtspraak/2021_11_24_Trib._Bruxelles.pdf.)
    Pokaż w Google Scholar
  43. Wyrok Trybunału Pracy w Brukseli z 3 maja 2021, https://www.unia.be/nl/rechtspraak-alternatieven/rechtspraak/arbeidsrechtbank-brussel-3-mei-2021.
    Pokaż w Google Scholar
  44. Wyrok Wielkiej Izby ETPC w sprawie SAS v. Francja z 1 lipca 2014, skarga nr 43 83 511
    Pokaż w Google Scholar
  45. Wyrok Wielkiej Izby ETPC z 18 marca 2011 r. w sprawie Lautsi i inni v. Włochy, skarga nr 30814/06, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22appno%22:[%2230814/06%22],%22itemid%22:[%22001-104042%22]}.
    Pokaż w Google Scholar
  46. Wyrok Wielkiej Izby ETPC z 29 lipca 2007 w sprawie Folgero i inni v. Norwegia, skarga nr 15472/02, https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/omowienia/folger-i-inni-przeciwko-norwegii-wyrok-etpc-z-dnia-29-czerwca-2007-402789102.
    Pokaż w Google Scholar
  47. Wyrok Wielkiej Izby TSUE z 14 marca 2017 w sprawie Asma Bougnaoui, Association de défance des droits de l’homme (ADDH) v. Micropole SA, nr C 188/15, https://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?num=C-188/15& language=PL.
    Pokaż w Google Scholar
  48. Wyrok Wielkiej Izby TSUE z 14 marca 2017 w sprawie: S. Achbita Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijoling v. G4S Secure Solution NV, nr C 157/15, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A62015CJ0157.
    Pokaż w Google Scholar
  49. Wyrok Wielkiej Izby TSUE z 15 lipca 2021 w sprawach IX v. WABE eV i MH Müller Handels GmbH v. MJ, C804/18, C 341-19, https://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?num=C-804/18&language=PL.
    Pokaż w Google Scholar
  50. Wyrok Wielkiej Izby TSUE z 17 grudnia 2020, C-336/19 Centraal Israëlitisch Consistorie van België and others, https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=235717&pageIndex=0&doclang=PL&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=1692522.
    Pokaż w Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.