logo czasopisma

Artykuły

Tom 59 Nr 6 (2025): Prawo i Więź nr 6 (59) 2025

Inscenizacja przemocy w pornografii a zakres kryminalizacji art. 202 § 3 k.k.

DOI:
https://doi.org/10.36128/m4fk6115
Przesłane
2 listopada 2025
Opublikowane
19-12-2025 — zaktualizowane 23-12-2025
Wersje

Abstrakt

The paper addresses the issue of criminalizing the distribution of pornography containing violent motifs in light of Article 202 § 3 of the Criminal Code. The discussion covers staged content in which participants voluntarily take part in its creation. It discusses the definitional and cultural difficulties in determining the boundaries of pornography. At the same time, it presents arguments to justify the differentiation, for the purposes of criminal law, between real violence and its controlled expression through artistic or sexual means. An interpretative narrowing of the scope of criminalization under Article 202 § 3 of the Criminal Code was also proposed. According to this interpretation, in order to leave the dissemination of staged content outside this scope, it is necessary that: (1) the violence is simulated or controlled by the participants, (2) the participants give their conscious, voluntary consent to participate, and (3) the content is directed at a closed and informed audience. This distinction between criminalised and permissible pornography aims to protect dignity and respect individuals' right to self-determination in the sexual sphere.

Bibliografia

  1. Adamus Rafał, „Prawo człowieka do poszanowania jego intymności a dostęp do legalnej pornografii – glosa do wyroku ETPC z 7.02.2022 r. Chocholáč v. Słowacja” Palestra, nr 5 (2023): 127-139.
    Pokaż w Google Scholar
  2. Andrejew Igor, Ustawowe znamiona czynu. Typizacja i kwalifikacja przestępstw. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1978.
    Pokaż w Google Scholar
  3. Andrejew Igor, Witold Świda, Władysław Wolter, Kodeks karny z komentarzem. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1973.
    Pokaż w Google Scholar
  4. Atkinson Rowland, Thomas Rodgers. „Pleasure Zones and Murder Boxes: Online Pornography and Violent Video Games as Cultural Zones of Exception” The British Journal of Criminology, nr 6 (2016): 1291-1307. https://doi.org/10.1093/BJC/AZV113.
    Pokaż w Google Scholar
  5. Bieczyński Mateusz M., „Definicja pornografii w prawie karnym w świetle celu artystycznego jako przesłanki różnicującej ocenę sądową”, [w:] Prawo wobec erotyki w sztuce oraz pornografii, red. Mateusz M. Bieczyński, Andrzej Jakubowski. 123-190. Poznań: Wydawnictwo Artystycznego Uniwersytetu w Poznaniu, Wydawnictwo Silvia Rerum, 2016.
    Pokaż w Google Scholar
  6. Bielski Marek, „Komentarz do art. 202”, [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. II, Komentarz do art. 117–211a, red. Włodzimierz Wróbel, Andrzej Zoll. 785-809. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
    Pokaż w Google Scholar
  7. Bochnia Krzysztof, „Znaczenie klauzul generalnych w stosowaniu prawa krajowego i międzynarodowego”, [w:] Klauzule generalne w prawie krajowym i obcym, red. Lidia Zacharko. 19-27. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016.
    Pokaż w Google Scholar
  8. Budyn-Kulik Magdalena, Aksjologiczne podstawy kryminalizacji w społeczeństwie ponowoczesnym. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2022.
    Pokaż w Google Scholar
  9. Cieślak Marian, Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia, wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
    Pokaż w Google Scholar
  10. Collins, Rory. „Effects of Porn: A Critical Analysis.” 1890: A Journal of Undergraduate Research (2019): 28 – 40. https://philarchive.org/rec/COLEOP
    Pokaż w Google Scholar
  11. Ćwiąkalski Zbigniew, „Komentarz do art. 95a”, [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Tom I. Komentarz do art. 1-116 k.k., wyd. 3, red. Andrzej Zoll, 1069-1073. Warszawa: Wolters Kluwer, 2007.
    Pokaż w Google Scholar
  12. Demenko Anna, „Zakaz wstępu do galerii? kilka refleksji nad art. 200 § 3 k.k.”, [w:] Współczesne oblicze prawa karnego, prawa wykroczeń, kryminologii i polityki kryminalnej. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Violetcie Konarskiej-Wrzosek, red. Janusz Bojarski, Natalia Daśko, Jerzy Lachowski, Tomasz Oczkowski, Agata Ziółkowska. 148-155.Warszawa: Wolters Kluwer, 2023.
    Pokaż w Google Scholar
  13. Derek Michał, Karnoprawne znacznie woli dzierżyciela dobra prawnego. Kraków: Krakowski Instytut Prawa Karnego Fundacja, 2021.
    Pokaż w Google Scholar
  14. Derlatka Marek, „Definicja pornografii a zasada nullum crimen sine lege” Prokuratura i Prawo, nr 11 (2005): 147-150.
    Pokaż w Google Scholar
  15. Długosz Joanna, Ustawowa wyłączność i określoność w prawie karnym. Warszawa: C.H. Beck, 2016.
    Pokaż w Google Scholar
  16. Dziedziak Wojciech, „Przyrodzona godność człowieka Podstawą sprawiedliwości: Znaczenie oraz kilka racji uzasadniających” Prawo i Więź, nr 1 (2023): 13-31.
    Pokaż w Google Scholar
  17. Filar Marian, „Komentarz do art. 202”, [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. 3, red. Marian Filar. 1016-1022. Warszawa: Lexis Nexis, 2012.
    Pokaż w Google Scholar
  18. Filar Marian, „Komentarz do art. 202 k.k.”, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. Oktawia Górniok. 608. Warszawa: Lexis Nexis, 2004.
    Pokaż w Google Scholar
  19. Filar Marian, Pornografia. Studium z dziedziny polityki kryminalnej. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1977.
    Pokaż w Google Scholar
  20. Filar Marian, „Pornografia” Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego, nr 8-9 (1993): 24.
    Pokaż w Google Scholar
  21. Filar Marian, Marcin Berent, „Komentarz do art. 202”, [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. 5, red. Marian Filar. 1255-1264. Warszawa: Wolters Kluwer, 2016.
    Pokaż w Google Scholar
  22. Franks Mary Anne, „An-aesthetic Theory: Adorno, Sexuality, and Memory”, [w:] Feminist Interpretations of Theodor Adorno, red. Renée Heberle. 193-215. Pennsylvania: The Pennsylvania State University Press, 2006.
    Pokaż w Google Scholar
  23. Gabriel Karen, „Pornography and Liberation: Understanding Cultures of Violence” Kairos: A Journal of Critical Symposium, nr 1 (2017): 109-120.
    Pokaż w Google Scholar
  24. Galiński Marcin, „Kilka uwag na temat przestępstwa publicznego prezentowania treści pornograficznych z art. 202 § 1 Kodeksu karnego” Prawo w Działaniu, nr 57 (2024): 262-279.
    Pokaż w Google Scholar
  25. Gardocki Lech, „Pornografia. Próba nowego uregulowania” Palestra, nr 11 (1993): 63-66.
    Pokaż w Google Scholar
  26. George Manju, Shreemit Maheshwari, Suhas Chandran, Rao T.S. Sathyanarayana. „Psychosocial Aspects of Pornography” Journal of Psychosexual Health, nr 1 (2019): 44-47. https://doi.org/10.1177/2631831818821535.
    Pokaż w Google Scholar
  27. Gołda-Sobczak Maria, Jacek Sobczak. „Sztuka – czy przekaz pornograficzny?”, [w:] Prawo wobec erotyki w sztuce oraz pornografii, red. Mateusz M. Bieczyński, Andrzej Jakubowski. 271-294. Poznań: Wydawnictwo Artystycznego Uniwersytetu w Poznaniu-Wydawnictwo Silvia Rerum, 2016.
    Pokaż w Google Scholar
  28. Griffiths Mark D., „Bizarre Sex” New Turn Magazine, nr 3 (2013): 49-51.
    Pokaż w Google Scholar
  29. Grudecki Michał, Kontratypy pozaustawowe w polskim prawie karnym. Warszawa: C.H. Beck, 2021.
    Pokaż w Google Scholar
  30. Grzybczyk Katarzyna, Skradziona kultura. Jak Zachód wykorzystuje cudzą własność intelektualną. Warszawa: Wolters Kluwer, 2021.
    Pokaż w Google Scholar
  31. Gubański Krzysztof, „Ile feminizmu w pornografii? Filmowa pornografia feministyczna jako narzędzie subwersji”, [w:] Ciało i ponowoczesność. W kręgu sztuki, red. Wanda Dittrich, Mariusz Hybiak, Mariusz Wirski. 241-252. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2017.
    Pokaż w Google Scholar
  32. Hamilton Vaughn, Ananta Soneji, Allison McDonald I Elissa M. Redmiles, „«Nudes? Shouldn’t I Charge for These?»: Motivations of New Sexual Content Creators on OnlyFans” Proceedings of the 2023 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems ACM, art. 666 (2023): 1-14. https://dl.acm.org/doi/10.1145/3544548.3580730.
    Pokaż w Google Scholar
  33. Harrison Marissa A., Bradley E. Murphy, „Sexual fetishes: sensations, perceptions, and correlates” Psychology & Sexuality, 13 (2021): 704-716. https://doi.org/10.1080/19419899.2021.1915368.
    Pokaż w Google Scholar
  34. Hypś Sławomir, „Komentarz do art. 202”, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. Alicja Grześkowiak, Krzysztof Wiak. teza 5. Warszawa: C.H. Beck, 2012, Legalis.
    Pokaż w Google Scholar
  35. Imieliński Kazimierz, Erotyzm. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970.
    Pokaż w Google Scholar
  36. Kozłowska Patrycja, Marzena Kucharska, „Prawnokarne aspekty pornografii” Prokuratura i Prawo, nr 4 (1999): 25-41.
    Pokaż w Google Scholar
  37. Krajewski Radosław, „Prawnokarne aspekty praktyk sadomasochistycznych” Przegląd Sądowy, nr 6 (2022): 22-34.
    Pokaż w Google Scholar
  38. Lerman Lisa G., „Violent Pornography: Degradation of Women versus Right of Free Speech” New York University Review of Law & Social Change, nr 2 (1979): 181-185. https://scholarship.law.edu/scholar/627/
    Pokaż w Google Scholar
  39. Lew-Starowicz Zbigniew, Seksuologia sądowa. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2000.
    Pokaż w Google Scholar
  40. Lipiński Konrad, „Komentarz do art. 202”, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. Jacek Giezek. 665-676. Warszawa: Wolters Kluwer, 2021.
    Pokaż w Google Scholar
  41. Lippmann Marie, Natalie Lawlor, Christine E. Leistner, „Learning on OnlyFans: User Perspectives on Knowledge and Skills Acquired on the Platform” Sexuality & Culture, nr 27 (2023): 1203-1223. https://doi.org/10.1007/s12119-022-10060-0
    Pokaż w Google Scholar
  42. Marek Andrzej, Kodeks karny. Komentarz, wyd. 3. Kraków: Wolters Kluwer, 2006.
    Pokaż w Google Scholar
  43. Maroń Grzegorz, „Penalizacja tzw. terapii konwersyjnej – uwagi krytyczne” Prokuratura i Prawo, nr 7-8 (2023): 80-118.
    Pokaż w Google Scholar
  44. Matczak Marcin, Summa iniuria. O błędzie formalizmu w stosowaniu prawa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2007.
    Pokaż w Google Scholar
  45. Moorman Jennifer, „«The Hardest of Hardcore»: Locating Feminist Possibilities in Women’s Extreme Pornography” Signs: Journal of Women in Culture and Society, nr 3 (2017): 693-714. https://doi.org/10.1086/689636.
    Pokaż w Google Scholar
  46. Nałęcz Bartłomiej, Karnoprawny kontratyp ryzyka sportowego. Gdańsk: Wydawnictwo Arche, 2025.
    Pokaż w Google Scholar
  47. Newmahr Staci, „Rethinking Kink: Sadomasochism as Serious Leisure” Qualitative Sociology, nr 33 (2010): 313-331. https://doi.org/10.1007/S11133-010-9158-9.
    Pokaż w Google Scholar
  48. Oronowicz-Jaskowiak Wojciech, Adam Siwiak, Krzysztof Róg, Agnieszka Oronowicz-Jaśkowiak, „Klasyfikacja dziewięciu typów materiałów pornograficznych za pomocą modelu sAI 0.3. Kontynuacja badań pilotażowych” Psychiatria Polska, nr 4 (2022): 877-888. https://doi.org/10.12740/PP/138243.
    Pokaż w Google Scholar
  49. Peter Jochen, Patti M. Valkenburg, „ The Use of Sexually Explicit Internet Material and Its Antecedents: A Longitudinal Comparison of Adolescents and Adults” Arch Sex Behav, nr 40 (2011):1015-1025. https://doi.org/10.1007/s10508-010-9644-x.
    Pokaż w Google Scholar
  50. Pietryka Artur, Ściganie przestępstwa zgwałcenia. Aspekty dogmatyczne i praktyczne. Warszawa: Wolters Kluwer, 2023.
    Pokaż w Google Scholar
  51. Pohl Łukasz, Prawo karne. Wykład części ogólnej. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    Pokaż w Google Scholar
  52. Privara Michal, Petr Bob, „Pornography Consumption and Cognitive-Affective Distress” The Journal of Nervous and Mental Disease, nr 8 (2023): 641-646. https://doi.org/10.1097/NMD.0000000000001669.
    Pokaż w Google Scholar
  53. Rodzynkiewicz Mateusz, „Komentarz do art. 202”, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do art. 117-227 Kodeksu karnego, t. II, red. Andrzej Zoll. 566-584. Kraków: Zakamycze, 1999.
    Pokaż w Google Scholar
  54. Rosicki Remigiusz, „Instrumentalisation and Objectification of Human Sexuality” Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, nr 1 (2013): 281-292.
    Pokaż w Google Scholar
  55. Scott David A., Pornografia. Jej wpływ na rodzinę, społeczeństwo, kulturę. Gdańsk: Human Life International Europa, 1995.
    Pokaż w Google Scholar
  56. Siwicki Maciej, Nielegalna i szkodliwa treść w Internecie. Aspekty prawnokarne. Warszawa: Wolters Kluwer, 2011.
    Pokaż w Google Scholar
  57. Skorulska Olga, „Komentarz do art. 36”, [w:] Konwencja o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Komentarz, wyd. 2, red. Ewa Bieńkowska, Lidia Mazowiecka. 355-360. Warszawa: Wolters Kluwer, 2024.
    Pokaż w Google Scholar
  58. Sobczak Jacek, „Sztuka a pornografia” Santander Art and Culture Law Review, nr 1 (2018): 21-44. https://doi.org/10.4467/2450050XSNR.18.001.9762.
    Pokaż w Google Scholar
  59. Stelmach Bogdan, „Psychiczno-moralne i społeczne skutki pornografii” Teologia i Moralność, nr 1 (2020): 121-134. https://doi.org/10.14746/tim.2020.27.1.08.
    Pokaż w Google Scholar
  60. Striar Sharna, Barbara Bartlik, „Stimulation of the Libido: The Use of Erotica in Sex Therapy.” Psychiatric Annals, nr 1 (1999): 60-62. https://doi.org/10.3928/0048-5713-19990101-13.
    Pokaż w Google Scholar
  61. Sunstein Cass R., „Pornography and the First Amendment” Duke Law Journal (1986): 589-627. https://scholarship.law.duke.edu/dlj/vol35/iss4/1.
    Pokaż w Google Scholar
  62. Suska Marek, Korespondencja dyrektyw redagowania i interpretowania tekstu prawnego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2023. https://doi.org/10.31261/PN.4160.
    Pokaż w Google Scholar
  63. Syska Rafał, „Pornografia we współczesnym filmie autorskim” Tematy z Szewskiej, nr 2 (2015): 80-91.
    Pokaż w Google Scholar
  64. Szota Paulina, „Prostytucja i jej nowe formy oraz zjawiska pokrewne a regulacje prawne” Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica, nr 85 (2018): 47-61.
    Pokaż w Google Scholar
  65. Vachev Valeri, „Rozwój instytucji zgody dysponenta dobrem i jej miejsce w strukturze przestępstwa” Internetowy Przegląd Prawniczy Towarzystwo Biblioteki Słuchaczów Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, nr 1 (2015): 31-47.
    Pokaż w Google Scholar
  66. Wala Krzysztof, „Komentarz do art. 202”, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. Jan Kulesza. 532-540. Warszawa: Wolters Kluwers, 2025.
    Pokaż w Google Scholar
  67. Warylewski Jarosław, „Komentarz do art. 202”, [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. I, Komentarz do artykułów 117-221, wyd. 3, red. Andrzej Wąsek, 950-980.Warszawa: C.H. Beck, 2006.
    Pokaż w Google Scholar
  68. Warylewski Jarosław, „Pornografia – próba definicji”, [w:] Pornografia, red. Marek Mozgawa, 11-27. Warszawa: Wolters Kluwer, 2011.
    Pokaż w Google Scholar
  69. Warylewski Jarosław, Przestępstwa seksualne. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2001.
    Pokaż w Google Scholar
  70. Wawrzecka Justyna, „Zagadnienie przemocy na przykładzie wybranych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach przeciwko Polsce” Studia Prawnoustrojowe, nr 65 (2024): 597-613.
    Pokaż w Google Scholar
  71. Wolska Hanna, „Model jako forma poznania naukowego. Próba zdefiniowania” Prawo i Więź, nr 2 (2023): 71-86. https://doi.org/10.36128/PRIW.VI45.492.
    Pokaż w Google Scholar
  72. Wolter Władysław, Nauka o przestępstwie. Analiza prawnicza na podstawie przepisów części ogólnej kodeksu karnego z 1969 r. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973.
    Pokaż w Google Scholar
  73. Worona Joanna, Cyberprzestrzeń a prawo międzynarodowe. Status quo i perspektywy. Warszawa: Wolters Kluwer, 2020.
    Pokaż w Google Scholar
  74. Wronkowska Sławomira, Maciej Zieliński, Problemy i zasady redagowania tekstów prawnych. Warszawa: Urząd Rady Ministrów, 1993.
    Pokaż w Google Scholar
  75. Wuyts Elise, Nele De Neef, Violette Coppens, Erik Fransen, Eline Schellens, Maarten Van Der Pol i Manuel Morrens, „Between Pleasure and Pain: A Pilot Study on the Biological Mechanisms Associated With BDSM Interactions in Dominants and Submissives” The Journal of Sexual Medicine, nr 4 (2020): 784-792. https://doi.org/10.1016/j.jsxm.2020.01.001.
    Pokaż w Google Scholar
  76. Zając Dominik, „Zgoda dzierżyciela dobra prawnego na zachowanie ryzykowne jako okoliczność wpływająca na zakres odpowiedzialności karnej” Czasopismo Prawa karnego i Nauk Penalnych XXII, z. 2 (2018): 89-119.
    Pokaż w Google Scholar
  77. Zakrzewski Piotr, „Komentarz do art. 202”, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. Jarosław Majewski. 1046-1052. Warszawa: Wolters Kluwer, 2024.
    Pokaż w Google Scholar
  78. Zawłocki Robert, „O metodzie interpretacji przepisów prawa karnego” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 4 (2004): 81-96. http://hdl.handle.net/10593/6753.
    Pokaż w Google Scholar
  79. Ziembiński Zygmunt, Logika praktyczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995.
    Pokaż w Google Scholar
  80. Zoll Andrzej, „Godność człowieka jako źródło wolności i praw”, [w:] Hominum causa omne ius constitutum est. Księga jubileuszowa ku czci Profesor Alicji Grześkowiak, red. Antoni Dębiński, Małgorzata Gałązka, Radosław D. Hałas, Krzysztof Wiak. 279-286. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2006.
    Pokaż w Google Scholar
  81. Zoll Andrzej, Okoliczności wyłączające bezprawność czynu. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1982.
    Pokaż w Google Scholar
  82. Żarnowska-Grabarz Paulina, „Pornografia w sztuce a odpowiedzialność karna artystów – uwagi na tle art. 202 k.k.” Palestra, nr 7-8 (2017): 62-69.
    Pokaż w Google Scholar
  83. Żółtek Sławomir, Znaczenie normatywne ustawowych znamion typu czynu zabronionego. Z zagadnień semantycznej strony zakazu karnego. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
    Pokaż w Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.