Artykuły
Nr 1 (44) (2023)
Przyrodzona godność człowieka podstawą sprawiedliwości: Znaczenie oraz kilka racji uzasadniających
a:1:{s:5:"pl_PL";s:84:"Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Katedra Teorii i Filozofii Prawa ";}
Abstrakt
W artykule podjęte zostało zagadnienie przyrodzonej (wrodzonej) godności człowieka będącej podstawą sprawiedliwości. Przyjęto, że wiążąca się z samą istotą człowieka przyrodzona, nienaruszalna, niezbywalna i nieutracalna godność jest podstawą sprawiedliwości i jej wymogów nakazujących „oddać każdemu to, co mu się należy” (suum cuique tribuere), oddać „każdemu, co jest jego”, co jest własne, co jest należne. Celem artykułu jest uzasadnienie znaczenia, ważkości ugruntowania sprawiedliwości w rzeczywistości, jaką jest człowiek – byt sam w sobie i dla siebie. Zawsze cel, nigdy tylko środek. Prowadzone rozważania i analizy wskazują m.in., że ten fundament przesądza o obiektywnej podstawie, niekonwencyjności (nieumowności), niearbitralności, nierelatywizmie i uniwersalności sprawiedliwości. Zaakcentowano ponadto, że ugruntowanie sprawiedliwości w przyrodzonej godności jest odejściem od sprawiedliwości legalistycznej/legalnej (rozumianej jako zgodność z obowiązującym w państwie prawem), i wciąż dominującego w polskiej kulturze prawnej, acz szkodliwego, pozytywistycznego i formalistycznego paradygmatu prawa i nauk prawnych. W opracowaniu oparto się na metodzie ogólnej refleksji, metodzie analitycznej i aksjologicznej.
Bibliografia
- Abriszewski Krzysztof, „Sprawiedliwość i jej ramy w kontekście modeli nowoczesności”, [w:] Czy sprawiedliwość jest możliwa?, red. Dorota Probucka. 383-395. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2008.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Brighouse Harry, Sprawiedliwość, przeł. Stanisław Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2007.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Cyceron, Marek Tuliusz. O państwie. O prawach, spolszczyła Iwona Żółtowska. Kęty: Wydawnictwo Antyk, 1999.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Dworkin Ronald, Biorąc prawa poważnie, przeł. Tomasz Kowalski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Dziedziak Wojciech, O prawie słusznym (perspektywa systemu prawa stanowionego). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2015.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Dziedziak Wojciech, „Godność człowieka jako podstawa sprawiedliwości” Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio G, Ius, nr 1 (2019): 87-99.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Dziedziak Wojciech, „An Essay on Natural and Distributive Justice” Studia Iuridica Lublinensia, nr 4 (2020): 71-83. Doi: 10.17951/sil.2020.29.4.71-83.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Hervada Javier, Prawo naturalne. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Petrus, 2011.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Jan Paweł II. Evangelium vitae, 1995”, [w:] Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II. Kraków: Wydawnictwo Znak. 2007.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Jan Paweł II, „Sollicitudo rei socialis, 1987“, [w:] Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II. Kraków: Wydawnictwo Znak. 2007.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Kant Immanuel, Uzasadnienie metafizyki moralności, przeł. Mscisław Wartenberg. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2013.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Mazurek Franciszek Janusz, Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2001.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Messner Johannes, „Was ist Menschenwürde?” Internationale katholische Zeitschrift, nr 6 (1977): 233-240.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Niżnik-Dobosz Iwona, „Determinanty sprawiedliwości w prawie administracyjnym”, [w:] Sprawiedliwość i zaufanie do władz publicznych w prawie administracyjnym, red. Małgorzata Stahl, Michał Kasiński, Katarzyna Wlaźlak. 31-49. Warszawa: Wolters Kluwer, 2015.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Perelman Chaïm, O sprawiedliwości, przeł. Wiera Bieńkowska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Picker Eduard, Godność człowieka a życie ludzkie. Rozbrat dwóch fundamentalnych wartości jako wyraz narastającej relatywizacji człowieka, przeł. Jarosław Merecki. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2007.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Potrzeszcz, Jadwiga. „Immanuela Kanta i Matthiasa Mahlmanna próba humanistycznego uzasadnienia godności człowieka”, [w:] Abiit, non obiit. Księga poświęcona pamięci Księdza Profesora Antoniego Kościa SVD, red. Antoni Dębiński, Piotr Stanisz, Tomasz Barankiewicz, Jadwiga Potrzeszcz, Wojciech Sz. Staszewski, Anna Szarek-Zwijacz, Monika Wójcik. 273-299. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Psychologia. Podręcznik akademicki, t. II, Psychologia ogólna, red. Jan Strelau. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2007.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Radbruch Gustav, Filozofia prawa, przeł. Ewa Nowak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Rawls John, Teoria sprawiedliwości, przeł. Maciej Panufnik, Jarosław Pasek, Adam Romaniuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Strauss Leo, Prawo naturalne w świetle historii, przeł. Tomasz Górski. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1969.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Tyszka Tadeusz, Decyzje. Perspektywa psychologiczna i ekonomiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2010.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Wojtyła Karol, „Człowiek jest osobą”, [w:] Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, red. Tadeusz Styczeń, Wojciech Chudy, Jerzy W. Gałkowski, Adam
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Rodziński, Andrzej Szostek. 417-420. Lu¬blin: TN KUL, 1994.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Wronkowska Sławomira, Zygmunt Ziembiński, Zarys teorii prawa. Poznań: Przedsiębiorstwo Wydawnicze Ars boni et aequi, 1997.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Ziembiński Zygmunt, Zarys zagadnień etyki. Poznań-Toruń: Wydawnictwo Edytor, 1994.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
- Ziembiński Zygmunt, Sprawiedliwość społeczna jako pojęcie prawne. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1996.
Obejrzyj w Google Scholar -->>
Pobrania
Brak dostępnych danych do wyświetlenia.