logo czasopisma

Artykuły

Nr 1 (48) (2024)

Polski kodeks postępowania karnego z 1928 roku. Zakres obowiązywania w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945

  • Andrzej Wrzyszcz
Przesłane
1 września 2023
Opublikowane
25-03-2024

Abstrakt

Polski Kodeks postępowania karnego z 1928 r. formalnie obowiązywał w Generalnym Gubernatorstwie w czasie II wojny światowej. Jednakże zakres jego obowiązywania został znacznie ograniczony. W minimalnym stopniu jego przepisy były wykorzystywane przez organy wymiaru sprawiedliwości Polskiego Państwa Podziemnego. Nie był stosowany przez sądy niemieckie. Był stosowany przez sądy polskie (nieniemieckie), ale tylko wtedy, gdy sąd rozpatrywał sprawę karną przeciwko osobie narodowości innej niż niemiecka i tylko jeśli prokuratura niemiecka nie przekazała sprawy do właściwości sądu niemieckiego. Na obszarze Generalnego Gubernatorstwa mieszkało kilkanaście milionów osób innej narodowości niż niemiecka: Polaków, Żydów, Ukraińców i innych narodowości. Większość spraw karnych przeciwko takim osobom, jeśli były wytaczane, prowadzonych było przed sądami polskimi, które w przeciwieństwie do sądów niemieckich, kierowały się racjonalnymi regułami procesowymi i dawały szansę podsądnym na sprawiedliwy proces. W tych właśnie sprawach stosowany był Kodeks postępowania karnego z 1928 roku.

Bibliografia

  1. Domański Tomasz, „Żydzi w sprawach karnych przed Sądem Okręgowym w Kielcach w latach 1939–1941 – przyczynek do relacji polsko-żydowskich w okresie okupacji niemieckiej” Polish-Jewish Studies, 3 (2022): 261-321.
    Pokaż w Google Scholar
  2. Gondek Lesław, Polska karząca 1939-1945. Polski podziemny wymiar sprawiedliwości w okresie okupacji niemieckiej. Warszawa: Pax, 1988.
    Pokaż w Google Scholar
  3. Gondek Lesław, W imieniu Rzeczypospolitej. Wymiar sprawiedliwości w Polsce w czasie II wojny światowej. Warszawa: PWN, 2011.
    Pokaż w Google Scholar
  4. Górski Grzegorz, „Wymiar sprawiedliwości na ziemiach polskich w latach 1939–1945”, [w:] Dzieje wymiaru sprawiedliwości, red. Tadeusz Maciejewski. 347-354. Koszalin: Bałtycka Wyższa Szkoła Humanistyczna, 1999.
    Pokaż w Google Scholar
  5. Kania Leszek, Przestępstwa przeciwko obowiązkowi wojskowemu i dyscyplinie w polskim prawie karnym i praktyce sądów wojskowych w latach 1795–1945. Sulechów: PWSZ, 2010.
    Pokaż w Google Scholar
  6. Lisiewicz Paweł Maria, W imieniu Polski Podziemnej. Z dziejów wojskowego sądownictwa specjalnego Armii Krajowej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1988.
    Pokaż w Google Scholar
  7. Mielnik Hubert, „Nazistowski kolonializm prawny. (Nie)porządek prawny Generalnego Gubernatorstwa (1939–1945)” Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem, nr 3 (2022): 101-132.
    Pokaż w Google Scholar
  8. Mielnik Hubert, Sądownictwo polskie (nieniemieckie) w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1945. Lublin: UMCS, 2020.
    Pokaż w Google Scholar
  9. Mielnik Hubert, „Tezy prawne z zakresu prawa karnego wydawane przez polskie (nieniemieckie) sądy apelacyjne w Generalnym Gubernatorstwie (1940–1943)” Czasopismo Prawno-Historyczne, 1 (2021): 99-116.
    Pokaż w Google Scholar
  10. Mitera Maciej, Zwyczajny faszyzm. Położenie prawne obywateli II Rzeczypospolitej w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1944. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2017.
    Pokaż w Google Scholar
  11. Mogilnicki Aleksander, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Kraków: Księgarnia Powszechna 1933.
    Pokaż w Google Scholar
  12. Paśnik Jerzy, „Statut Cywilnych Sądów Specjalnych jako podstawa działania sądownictwa konspiracyjnego (1943-1944)” Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego, nr 2 (1988): 155-156.
    Pokaż w Google Scholar
  13. Pospieszalski Karol Marian, „Odpowiedzialność naczelnych zwierzchników administracji terenowej za zbrodnie wojenne w okupowanej Polsce” Przegląd Zachodni, nr 3 (1962): 3-27.
    Pokaż w Google Scholar
  14. Sieroszewski Władysław, „Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Powstaniu Warszawskim i udział w niej adwokatów” Palestra, 7 (1977): 69-84.
    Pokaż w Google Scholar
  15. Szerkus Oscar, Die Sondergerichtsbarkeit des Polnischen Untergrundstaates. Berlin: Duncker & Humblot, 2019.
    Pokaż w Google Scholar
  16. Szopa Piotr, „W imieniu Rzeczypospolitej…”. Wymiar sprawiedliwości Polskiego Państwa Podziemnego na terenie Podokręgu AK Rzeszów. Rzeszów: IPN, 2014.
    Pokaż w Google Scholar
  17. Szulczyński Andrzej, Sądownictwo polskie w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945. Warszawa: Słowo, 2020.
    Pokaż w Google Scholar
  18. Szyprowski Bartłomiej, Sąd Kapturowy przy Komendzie Głównej Związku Walki Zbrojnej w Warszawie (sierpień 1940 r. – listopad 1941 r.). Podziemie w walce ze zdrajcami Rzeczypospolitej. Warszawa: Historyczna, 2016.
    Pokaż w Google Scholar
  19. Weh Albert, Prawo Generalnego Gubernatorstwa w układzie rzeczowym z objaśnieniami i szczegółowym skorowidzem, (wydanie trzecie). Kraków: Burgverlag, 1941.
    Pokaż w Google Scholar
  20. Wrzyszcz Andrzej, „Hierarchia aktów prawnych wprowadzonych przez okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945” Studia Iuridica Lublinensia, 22 (2014): 695-708.
    Pokaż w Google Scholar
  21. Wrzyszcz Andrzej, „Kształtowanie wykładni prawa sądowego w praktyce funkcjonowania sądownictwa okupacyjnego w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945)”, [w:] Omnia sunt interpretanda. Teoria i dogmatyka prawnicza, Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Leszczyńskiemu, red. Andrzej Korybski, Bartosz Liżewski. 466-471. Lublin: UMCS, 2023.
    Pokaż w Google Scholar
  22. Wrzyszcz Andrzej, Okupacyjne sądownictwo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie 1939 – 1945. Organizacja i funkcjonowanie. Lublin: UMCS, 2008.
    Pokaż w Google Scholar
  23. Wrzyszcz Andrzej, „Uwagi o prawie łaski w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945). Podstawy normatywne stosowania prawa łaski w GG” Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego, cz. 2 (2006): 445-452.
    Pokaż w Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.