PRAWO i WIĘŹ

Glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 8 listopada 2021 r., IV K 244/20, LEX nr 3266489

Magdalena Budyn-Kulik — 2024-05-24

Glosa dotyczy wyroku w sprawie związanej z narażeniem na niebezpieczeństwo podczas pandemii COVID-19 z powodu samowolnego oddalenia się osoby zarażonej ze szpitala. Orzeczenie sądu zostało w niej skrytykowane. Zdaniem autorki, sąd przyjął błędną kwalifikację prawną zachowania sprawcy, stosując art. 161 § 2 k.k. oraz konstrukcję czynu ciągłego z art. 12 § 1 k.k. Nie rozważył natomiast możliwości przyjęcia usiłowania przestępstwa, ani kwalifikacji z art. 165 § 2 k.k.

Jamesa Madisona i idea suwerenności podzielonej

Tomasz Tulejski — 2024-05-24

James Madison, known as „the Father of the Constitution”, was one of the most sophisticated thinkers of his time. He was also a passionate defender of the Philadelphia Constitutional Compromise. One of its core elements was a conception of federalism, that Madison defended throughout his life. This was why he fought against Hamilton, who wanted to expand the power of the federal government, and later against nullifiers and radical states' rights advocates. In this paper, the author analyzes Madison's concepts of federalism and divided sovereignty, arguing that Madison was not inconsistent, but always subordinated his theory and practice to the defense of these two core values.

Freedom of Establishment and Freedom of Capital Movement as a Limitation to Excessive Regulation of the Financial Market

Michał Mariański — 2024-05-24

This paper aims to analyze the interconnection between the regulation of the financial market and the principles of freedom of establishment and freedom of capital movement. In particular, the author seeks to determine whether the aforementioned principles can limit the EU legislator in the way he attempts to regulate the financial sector. This question is of significant importance, as protectionist phenomena are increasingly visible in the EU, especially in times of crises such as the pandemic or the war in Ukraine. The existence of freedom of establishment and freedom of capital movement has a positive impact on the development of the internal market, as it protects cross-border investors from excessive national regulation. However, the author would like to underline that this also constitutes a regulatory challenge for the legislator who wants to introduce certain restrictions or a certain higher level of supervision on the financial market. Consequently, it can be posited that the freedoms that define the EU internal market are a further rationale for the existence of the so-called incomplete law on the financial markets, given that this specific sector cannot be fully regulated at the national and supranational level. In this context, this article may serve as a catalyst for initiating a discourse on the responsiveness of national and European legislators in times of financial crises and the efficacy of financial market regulation.

Unijne podejście do eksponowania przez zatrudnionych symboli religijnych w miejscu pracy

Andrzej Świątkowski — 2024-05-24

Autor analizuje orzeczenia Trybunały Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczą zasady traktowania, zakazu eksponowania w miejscu pracy wszelkich widocznych symboli religijnych, światopoglądowych i religijnych. Ustala, że wprowadzenie przez przedsiębiorców wewnętrznych regulacji prawnych, zakazujących noszenia w miejscu pracy widocznych symboli religijnych, światopoglądowych i politycznych nie jest być uważane za przypadki bezpośredniej dyskryminacji ze względu na wymienione wyżej kryteria: religie, światopogląd i politykę. Koniecznym warunkiem skuteczności wewnątrzzakładowej regulacji jest stosowanie jej przez pracodawców wobec pracowników w ogólny sposób i bez rozróżnienia. Odmienne pośrednie traktowanie zatrudnionych ze względu na religię i przekonania religijnej, światopoglądowej jest uzasadnione zamiarem przedsiębiorcy prowadzenia wobec klientów i użytkowników jest przedsiębiorstwa polityki neutralności religijne, światopoglądowej i politycznej. Dyskryminacja pośrednia w sprawach religii, światopoglądu, polityki może być uzasadniona w miejscu pracy wtedy, gdy wprowadzone przez przedsiębiorcę zakazy zakazane wszelkie widoczne formy wyrażania przekonań religijnych, światopoglądowych i politycznych. Bezpośrednia dyskryminacja ze względu na religię, pogląd na świat i polityka może być przez pracodawcę sankcjonowana, gdy będzie bardziej rzucała się w oczy. Ustalając standardy ochrony wolności religijnej należy mieć na względzie możliwości korzystania z krajowych, korzystniejszych od Unijnych przepisów ochrony wolności religijnej.

Projekty ustaw dotyczących legalizacji przerywania ciąży w Sejmie X kadencji

Krzysztof Wiak — 2024-05-24

Na przełomie lat 2023/2024 do Sejmu wpłynęło kilka projektów ustaw, które zmierzają do poszerzenia zakresu dopuszczalnego prawnie przerywania ciąży. Proponowane w nich rozwiązania są bardzo zróżnicowane. Z jednej strony, zawierają dość umiarkowane propozycje przywrócenia w Polsce stanu prawnego nazywanego „kompromisem aborcyjnym”, poprzez wprowadzenie tzw. wskazań eugenicznych do przerywania ciąży. Z drugiej strony, zgłoszone zostały skrajnie liberalne projekty oparte na założeniu, że w początkowym okresie ciąży kobiecie przysługuje „prawo do aborcji”. Artykuł ma na celu ocenę rozwiązań zawartych w tych projektach, dotyczących kwestii prawnokarnej ochrony życia ludzkiego w okresie prenatalnego rozwoju, z uwzględnieniem standardów konstytucyjnych, ich spójności systemowej i zasad poprawnej legislacji.

Challenges to the Principle of Distinction … in Cyber Warfare: Navigating International Humanitarian Law Compliance

Ahmad Khalil — 2024-05-24

This paper examines the profound challenges facing the principle of distinction in cyber warfare and contextualizes the nature of this new battlefield. The author emphasizes the importance of reaching consensus on the characterization of cyber operations as „attacks," regardless of their physical or non-physical effects, to ensure the continued relevance of the distinction principle; he also highlights the need for comprehensive legal frameworks tailored to the nuances of cyberspace and the urgent need to bridge the gap between traditional international humanitarian law and the unique challenges posed by digital conflict. In addition, this paper addresses the compliance of Russian cyberattacks against Ukraine with the principle of distinction, highlighting the urgent need to examine the application of IHL in real-world cyber conflicts.

Dochodzenie należności wobec zadłużonych właścicieli lokali we wspólnocie mieszkaniowej

Ewelina Badura — 2024-05-24

Wspólnota mieszkaniowa często boryka się z problemami w dochodzeniu należności od zadłużonych właścicieli lokali. Problem ten wynika z faktu, że osoby te są jednocześnie członkami wspólnoty mieszkaniowej i właścicielami nieruchomości, co oznacza, że są zobowiązane do ponoszenia kosztów związanych z utrzymaniem i zarządzaniem wspólną nieruchomością.

Zgodnie z przepisami prawa, każdy właściciel lokalu w budynku wielorodzinnym jest zobowiązany do płacenia swojej części kosztów związanych z utrzymaniem i zarządzaniem nieruchomością, takimi jak koszty remontów, eksploatacji czy zużycia mediów. W przypadku braku płatności przez właściciela lokalu, wspólnota mieszkaniowa ma prawo dochodzić należności od zadłużonego właściciela.

Jednakże, problemem jest to, że w przypadku gdy dłużnik nie wykonuje swojego zobowiązania, wspólnota mieszkaniowa ma ograniczone możliwości dochodzenia należności. Często zdarza się, że zadłużony właściciel lokalu nie posiada wystarczających środków finansowych, aby spłacić zadłużenie wobec wspólnoty mieszkaniowej. W takiej sytuacji, często jedynym sposobem na odzyskanie należności jest sprzedaż lokalu na drodze egzekucji sądowej.

Dochodzenie należności od zadłużonych właścicieli lokali we wspólnocie mieszkaniowej wymaga wiedzy i doświadczenia w zakresie prawa cywilnego i administracyjnego. Wymaga to także czasu i nakładów finansowych na prowadzenie działań egzekucyjnych, a także może prowadzić do konfliktów między członkami wspólnoty mieszkaniowej.

Aby ułatwić dochodzenie należności, można stosować narzędzia i technologie umożliwiające bardziej efektywne zarządzanie należnościami, w tym elektroniczne rozliczenia i innowacyjne systemy monitorowania płatności. Wspólnoty mieszkaniowe mogą również współpracować z zewnętrznymi firmami, które zajmują się windykacją należności, a także prowadzić szkolenia i kampanie edukacyjne mające na celu zwiększenie świadomości członków wspólnoty na temat ich zobowiązań finansowych i porządku domowego.

The Rise and Popularity of Arbitration in the Banking Sector in the EU

fitore_88 Morina — 2024-05-24

This paper aims to explain the relationship between the court and the tribunal of arbitration. This paper examines the importance of resolving disputes in the banking sector through arbitration versus regular courts’ advantages and disadvantages, especially in the banking sector of Kosovo. The paper focuses particularly on the growing popularity of arbitration in the banking sector in Kosovo, ultimately, arbitration as a dispute resolution procedure, especially disputes that are related to the obligation of the policy, extent of a loss or damage and other related issues with the terms of the insurance contract (policy). It concludes that the quick and effective resolution of disputes from the banking sector should see arbitration as the most efficient alternative for resolving disputes with greater professionalism and safety.

Czy przywilej terapeutyczny ogranicza autonomię pacjenta

Piotr Zieliński — 2024-05-24

W artykule zatytułowanym Czy przywilej terapeutyczny ogranicza autonomię pacjenta? scharakteryzowano wyżej wymienioną instytucję prawa medycznego, która umożliwia lekarzowi ograniczenie informacji o stanie zdrowia i o rokowaniu, przekazywanych pacjentowi w procesie diagnostyczno-leczniczym. W związku z faktem, że rzeczony przywilej ma swoje źródło w art. 31 ust. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty, a jego etyczny wymiar wynika z art. 17 Kodeksu Etyki Lekarskiej, szczegółowej analizie poddano obie regulacje. W pracy przedstawiono nadto wybrane poglądy doktryny prawa na temat sposobu rozumienia „autonomii pacjenta”. Przy wykorzystaniu metody dogmatyczno-językowej, analizy aksjologicznej oraz analizy teleologicznej dokonano oceny regulacji wyrażonych w art. 31 ust. 4 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz art. 17 Kodeksu Etyki Lekarskiej. Skupiając uwagę nie tylko na zagadnieniach de lege lata, ale również konstruując postulaty de lege ferenda udzielono odpowiedzi na pytanie zadane w tytule pracy. Przywilej terapeutyczny został uznany za ograniczenie autonomii pacjenta, jednakże słuszne i mające na celu ochroną dobra pacjenta.

Surrogacy in Wartime

Zsófia Nagy — 2024-05-24

The role of the law is to react and keep pace with technological progress in order to ensure the protection of the subjects involved and to emphasize the enforcement of some important values in order to prevent abuses. Assisted reproductive techniques and surrogacy are no exception, as they involve many, sometimes conflicting, interests. There is no clear consensus on this issue, which often leads to the endangerment of the land and the uncertainty of the subjects involved. This lack of stability has culminated in the ongoing armed conflict in Ukraine, where the surrogacy “business” used to flourish. Even before the war, there were instances of endangered values that have only intensified. The paper examines the legal and ethical complexities of ART and surrogacy, what motivates couples to enter into surrogacy arrangements in Ukraine, and what additional obstacles the war has created for this practice.

Special Rights of Employees Caring for a Child or Other Family Member with Disabilities with Regard to the Organization of Working Time and Remote Working Under the Polish Labor Code

Anna Reda-Ciszewska — 2024-05-24

This paper deals with the special rights of employees caring for children or other family members with disabilities to request to work remotely or to be covered by a flexible working arrangement. As of 2018, the Polish legislator is introducing special entitlements for this category of employees aimed at reconciling work and caring for a child or family member. The paper presents a catalog of these special rights and the application procedure.

Klonowanie człowieka w świetle polskiego prawa karnego

Małgorzata Gałązka — 2024-05-24

Przedmiotem artykułu jest kryminalizacja klonowania człowieka przewidziana w art. 87 ustawy z 25 czerwca 2015 r. o leczeniu niepłodności, z uwzględnieniem kontekstu ponadnarodowego i prawnoporównawczego. Przepis zakazujący klonowania człowieka opisuje tę interwencję jako tworzenie zarodka, którego informacja genetyczna w jądrze komórkowym jest identyczna z informacją genetyczną w jądrze komórkowym innego zarodka, płodu, człowieka, zwłok lub szczątków ludzkich. Wynika stąd, że klonowanie podlega kryminalizacji niezależnie od zastosowanej metody oraz od celu tej interwencji. Polskie prawo wpisuje się zatem w obecny na tle porównawczym kierunek uznający za takie samo przestępstwo tzw. klonowanie reprodukcyjne i terapeutyczne. Zakaz karny z art. 87 u.l.n. nasuwa jednak poważny problem interpretacyjny wynikający z treści legalnej definicji pojęcia zarodka (art. 1 ust. 1 pkt 28 u.l.n.), która zakłada, że zarodkiem jest „grupa komórek” powstała w wyniku zapłodnienia, podczas gdy przy klonowaniu nie dochodzi do połączenia gamet. W opisie omawianego przestępstwa pojawiają się nadto luki wynikające z kazuistycznego wyliczenia źródeł pochodzenia materiału genetycznego wykorzystanego do klonowania.

The Inheritance Manager as a Subject of Tax Decision: Legal Status of the Inheritance Manager

Szymon Skowerski — 2024-05-24

With the introduction of the institution of inheritance management into the Polish legal system, it became necessary for the legislator to regulate a number of private and public law regulations related to the activity of the manager after the death of the entrepreneur. The special regulation of the tax subjectivity of an inheritance business and the way of carrying out its management after the entrepreneur's death means the appearance of new, previously unknown entities in tax proceedings (i.e. inheritance business, inheritance manager, inheritance business owner, etc.). Consequently, it is necessary to determine their legal status on the basis of the provisions regulating these procedures. The problem of subjectivity of the inheritance manager is also present in the issuance of a tax decision, since, according to the substantive law, the subject of the decision was, until now, the entrepreneur. The aim of this paper is to present the substantive, legal and procedural status of an inheritance manager and, consequently, to answer whether a manager will be the subject of a tax decision.

Doręczenie decyzji administracyjnej a jej moc prawna

Zbigniew Kmiecik — 2024-05-24

Doręczenie decyzji uważa się powszechnie w doktrynie i orzecznictwie za warunek uzyskania prawnego bytu przez decyzję, „wejścia do obrotu prawnego”. Decyzja niedoręczona traktowana jest jako akt pozorny („nieakt”), który nie leży w sferze prawa i nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Nie może być przedmiotem odwołania ani wniosku o rektyfikację (uzupełnienie lub sprostowanie). Nie zawsze jednak doręczenie decyzji jest warunkiem jej obowiązywania. Kodeks postępowania administracyjnego dopuszcza w określonych sytuacjach możliwość publicznego ogłaszania o decyzjach, a ustawy szczególne – możliwość zawiadamiania o określonych decyzjach jej adresatów za pomocą środków komunikacji. W sytuacji wielości stron powstaje pytanie, czy dla uzyskania przez decyzję bytu prawnego niezbędne jest jej doręczenie wszystkim stronom, czy wystarczy doręczenie choćby jednej z nich. Odrębnymi zagadnieniami są kwestia konieczności doręczania stronom załączników do decyzji i ocena prawna sytuacji, w której nawet oryginał decyzji nie jest zaopatrzony w wymagany załącznik.

Sądowoadministracyjna kontrola orzeczeń odwoławczych komisji dyscyplinarnych wydanych w postępowaniu dyscyplinarnym prowadzonym w stosunku do studentów i doktorantów

Agnieszka Ziółkowska — 2024-05-24

Studenci i doktoranci to członkowie społeczności akademickiej, którzy za zachowania sprzeczne z prawem obowiązującym na uczelni oraz uchybiające godności odpowiednio studentom lub doktorantom podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej. Procedura dyscyplinarna, w wyniku której może zostać orzeczona kara dyscyplinarna prowadzona w trybie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz przy odpowiednim stosowaniu Kodeksu postępowania karnego, respektuje zasadę dwuinstancyjności postępowania. Prawomocne orzeczenia wydane przez odwoławczą komisję dyscyplinarną podlegają jurysdykcji sądów administracyjnych. Przy czym wątpliwości pojawiają się już w związku z użyciem zwrotu "prawomocne orzeczenia" w odniesieniu do przedmiotu skargi do sądu. Ponadto ustawodawca zrezygnował z odrębnego uregulowania przebiegu kontroli sądowoadministracyjnej w przypadku skargi na przedmiotowe orzeczenia, co z jednej strony może być źródłem trudności dla podmiotów, których orzeczenie dotyczy, a z drugiej - rodzi pytania o zakres uprawnień jurydycznych sądów administracyjnych.

Pojęcie narodu w poglądach Romana Dmowskiego. Pomiędzy moralnością, instynktami, duszą narodową a politycznym pragmatyzmem

Marta Baranowska — 2024-05-24

Przedmiotem badawczym artykułu jest koncepcja narodu Dmowskiego, która stanowi rdzeń prezentowanej przez niego wizji rzeczywistości społeczno-politycznej. Celem badawczym artykułu jest poszukiwanie odpowiedzi na pytania: w jaki sposób Dmowski definiował naród i czy jego zapatrywania w tym zakresie się zmieniały, czy wręcz przeciwnie były one niezmiennym fundamentem jego światopoglądu? Jakie poszczególne czynniki narodowotwórcze można wyróżnić analizując jego pojęcie narodu oraz, które z nich stanowiły esencję narodu? Pytaniem jest też, czy polityczne uwarunkowania miały wpływ na definiowanie narodu przez Dmowskiego? Analiza pojęcia narodu został przedstawiona odwołując się do czynników narodowotwórczych. Dmowski oscylował pomiędzy różnymi czynnikami, głównie wskazywał na moralność, instynkty i duszę narodu. Brak precyzji w definiowaniu narodu było wynikiem jego pragmatyzmu politycznego. Dawało to bowiem możliwość dostosowania tego nadrzędnego pojęcia do potrzeb politycznych. Odpowiedzi na pytania badawcze są uzupełnieniem bogatego dyskursu naukowego dotyczącego poglądów tego myśliciela, jak również badań nad nacjonalizmami.

The Emergence of Legal Rights in Modern Europe – the Example of Achievements of the French Revolution

Joanna Bocianowska — 2024-05-24

The paper is intended to provide a concise analysis of the origins of modern legal rights created during one of the most momentous upheavals in religious and social life - the French Revolution. It presents the processes and conditions for the creation of some of the most important legal rules of the early modern period. The paper highlights a paradox - a well-ordered legal system that emerged from a turbulent and bloody revolution. Not to mention another paradox: the revolution took place in the Age of Enlightenment and was led by people who represented that very humanistic trend. Experts in the field note that the French Revolution was an ongoing process, not a sequence of events in a particular period beginning in 1789. The expression of this process is shaping new legal rights such as abortion law, same-sex marriage law, and many others.

Usefulness of the theory of the organizational cycle in managerial and professional work

Roman Gawrych — 2024-05-24

The content of this article shows in a synthetic way the usefulness of the theory of the organized action cycle, the concept of which was developed by a French chemist and physicist,and at the same time the organizer of work processes in various units, Henry Louis Le Chatelier.The theory was presented as a useful philosophy of efficient operationin various areas of managerial work and social life.It was pointed out that it consists of three phases: the preparation phase (defining the objectives of the action, planning, acquiring resources) as well as the implementation andcontrol phases.The article characterizes the particular phases, showing a number of their important details, such as: types of goals, features of a good plan, the process of resource management, features of an ideal efficient organization, and types of control and its validity in management.The whole work ends with a summary, which shows that the proper use of the assumptions of the organized action cycle theory can be a source of various successes in managerial work and social activity.

Anti-Corruption and Conflicts Around Sanctions for Removal of their Previous Posts of Retired Civil Servants. The Case of Vietnam

Minh Cao Vu — 2024-05-24

The paper commences with an explication of the prevailing understanding of corruption in Vietnam, accompanied by an overview of the legal framework and anti-corruption situation in Vietnam over the years. The authors conduct in-depth research on disciplinary measures to remove the previous posts of retired officials and civil servants found to have committed violations during their working tenure. The study analyses in detail and convincingly the nature and current inconsistencies in the legal provisions of this form of disciplinary measures and proposes several recommendations for improvement. The objective of this paper is to assist in the identification and rectification of shortcomings pertaining to the handling of retired officials and civil servants who have been found to have committed violations during their tenure.