Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

Articles

Vol. 59 No. 6 (2025): Law and Social Bonds no. 6 (vol. 59) 2025

The Obligation to Protect the Lives of Children and Young People as a Constitutional Imperative of the State: Analysis of the Problem of Juvenile Suicides in the Light of Article 38 of the Constitution of the Republic of Poland

DOI:
https://doi.org/10.36128/nq7gd519
Submitted
13 November 2025
Published
23-12-2025

Abstract

This paper examines the constitutional obligation to protect life, arising from Article 38 of the Constitution of the Republic of Poland, in the context of the growing phenomenon of suicide among children and adolescents. The aim of the study is to define the scope of the state's constitutional responsibility, identify systemic barriers to preventing juvenile suicide, and present de lege ferenda and de lege lata recommendations. The paper incorporates a dogmatic, legal, and comparative analysis, thus highlighting the need for urgent legislative and institutional action to effectively protect the lives of our youngest citizens.

References

  1. Bodnar Adam, „Skuteczność Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w Polsce”, [w:] Skuteczność prawa: Konferencja Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, 27 lutego, red. Tomasz Giaro. 189-213. Warszawa: Liber, 2010.
    View in Google Scholar
  2. Brodniak Włodzimierz A., Ramowy program zapobiegania samobójstwom w Polsce na lata 2012-2015. https://suicydologia.org/wp-content/uploads/2016/09/zal4_samobojoglo_02102013.pdf.
    View in Google Scholar
  3. Centrum Terapii Psyche, Jakie są najczęstsze problemy, z którymi zgłaszają się osoby LGBTQ+ do psychoterapeuty. https://centrum-psyche.com.pl/jakie-sa-najczestsze-problemy-z-ktorymi-zglaszaja-sie-osoby-lgbtq-do-psychoterapeuty-i-jaki-maja-wplyw-na-ich-zdrowie-psychiczne/.
    View in Google Scholar
  4. Chmaj Marek, Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wolters Kluwer, 2008.
    View in Google Scholar
  5. Complak Krystian, „Uwagi o godności człowieka oraz jej ochrona w świetle nowej konstytucji” Przegląd Sejmowy, nr 5 (1998): 41-52.
    View in Google Scholar
  6. Czepek Jakub, Zobowiązania pozytywne państwa w sferze praw człowieka pierwszej generacji na tle Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2014.
    View in Google Scholar
  7. Czyżewska Monika, „Problem krzywdzenia dzieci. Postawy i doświadczenia pracowników szkół” Dziecko krzywdzone, nr 2 (2008): 75-99.
    View in Google Scholar
  8. „De lege ferenda”, [w:] Encyklopedia PWN. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3891090/de-lege-ferenda.html.
    View in Google Scholar
  9. Duniewska Zofia, „Prawo administracyjne – wprowadzenie”, [w:] Instytucje prawa administracyjnego. System Prawa Administracyjnego, t. I, wyd, 2, red. Roman Hauser, Zygmunt Niewiadomski, Andrzej Wróbel. 61-198. Warszawa: C. H. Beck, 2015.
    View in Google Scholar
  10. Efekt Wertera. https://neurotyk.pl/efekt-wertera/.
    View in Google Scholar
  11. Gardocka Teresa, Paweł Kowalski, „Prawna ochrona życia w Konstytucji RP. Czy wprowadzenie dopuszczalności eutanazji w Polsce byłoby zgodne z Konstytucją?” Medyczna Wokanda, nr 10 (2018): 9-16.
    View in Google Scholar
  12. Gorczyca Michał, Polska krajem samobójców?. https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/aktualnosci/301032,polska-krajem-samobojcow.
    View in Google Scholar
  13. Gromelska Aleksandra, „Sytuacja zdrowotna dzieci w Polsce – aktualne problemy i wyzwania dla polityki zdrowotnej”, [w:] Współczesne wyzwania polityki społecznej wobec rodziny. 269-285. Wrocław: Uniwersytet Ekonomiczny 2010.
    View in Google Scholar
  14. Juszkiewicz Izabela, Malwina Socha, Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży. Pomoc psychologiczno – pedagogiczna w przedszkolu/szkole w sytuacji kryzysowej (z uwzględnieniem zaburzeń zachowania w tym zachowań agresywnych/autoagresywnych, niepełnosprawności intelektualnej oraz autyzmu). Warszawa: ORE, 2022.
    View in Google Scholar
  15. Kasznica Stanisław, Polskie prawo administracyjne. Pojęcia i instytucje zasadnicze. Poznań: Wydawnictwo Prawnicze, 1947.
    View in Google Scholar
  16. Kędzia Zdzisław, „Prawo do życia”, [w]: Prawa człowieka. Model prawny, red. Roman Wieruszewski. 170-185. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1991.
    View in Google Scholar
  17. Kłapciński Michał, Joanna Rymaszewska, „Podejście terapeutyczne oparte na Otwartym Dialogu – o fenomenie skandynawskiej psychiatrii” Psychiatria Polska, nr 6 (2015): 1179-1190.
    View in Google Scholar
  18. Koprowicz Róża Wanda, „Metoda Otwartego Dialogu — Przegląd badań międzynarodowych oraz sytuacja w Polsce” Psychoterapia, 1 (2025): 19-28.
    View in Google Scholar
  19. Krajowy Program Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym – w dniu 30 marca 2021 r. Rada Ministrów przyjęła Narodowy Program Zdrowia (NPZ) na lata 2021-2025. https://zapobiegajmysamobojstwom.pl/.
    View in Google Scholar
  20. Lang Marta, Prawo do życia w świetle standardów praw człowieka. Toruń: Jagielloński Instytut Wydawniczy, 2021.
    View in Google Scholar
  21. Lipska Julia, Klaudia Karina Leś, „Statystyki samobójstw i prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży w Europie w relacji do pandemii COVID-19” Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 2 (2024): 182-188.
    View in Google Scholar
  22. Malinowska-Cieślik Marta, Michał Zabdyr-Jamróz, Bartosz Balcerzak, Monika Ścibor, „Ocena prewencji przemocy wobec dziecka w Polsce z perspektywy zdrowia publicznego” Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, nr 1 (2014): 3-16.
    View in Google Scholar
  23. Michalska Anna, „Prawo do życia w traktatach międzynarodowych” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 3 (1984): 73-94.
    View in Google Scholar
  24. Models of Child Health Appraised. https://cordis.europa.eu/project/id/634201/pl.
    View in Google Scholar
  25. Moran Paul, Carolyn Coffey, Helena Romaniuk, Craig Olsson, Rohan Borschmann, John B. Carlin, George C. Patton, „The Natural History of Self-Harm from Adolescence to Young Adulthood. A Population-Based Cohort Study” Lancet, 21 stycznia (2012): 236-243.
    View in Google Scholar
  26. Palma Jolanta, „Problem samobójstw a rozwiązania systemowe” Rocznik Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego i Uczelni Łazarskiego, t. VIII (2016): 27-34.
    View in Google Scholar
  27. Profilaktyka zagrożeń dzieci i młodzieży, red. Sławomir Cudak. Łódź: Społeczna Akademia Nauk, 2015.
    View in Google Scholar
  28. Przybyszewska-Szter Bogna, „Wolności i prawa osobiste”, [w:] Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, red. Marek Chmaj. Warszawa: Wolters Kluwer, 2008
    View in Google Scholar
  29. Raport: Samobójstwa i próby samobójcze w Polsce w latach 2020-2024 na podstawie danych KGP na dzień 17 stycznia 2025. https://zapobiegajmysamobojstwom.pl/konferencja-prasowa-najnowsze-dane-dotyczace-liczby-samobojstw-i-prob-samobojczych-w-polsce-w-2024-roku-dzialania-i-rozwiazania/.
    View in Google Scholar
  30. Redakcja Uniwersytetu SWPS, Obojętność na przemoc. Sprawa rodziny z Izdebek. https://web.swps.pl/strefa-psyche/blog/relacje/18593-z-czego-wynika-obojetnosc-na-przemoc-sprawa-rodziny-z-izdebek.
    View in Google Scholar
  31. Seweryńska Anna Maria, Uczeń z rodziny dysfunkcyjnej. Przewodnik dla wychowawców i nauczycieli. Warszawa: WSiP, 2004.
    View in Google Scholar
  32. Szkoła Główna Mikołaja Kopernika, Raport naukowy będący efektem prac w ramach projektu „Suicydologia – analiza stanu wiedzy oraz kampania edukacyjna”. https://www.sgmk.edu.pl/podsumowanie-1-etapu-projektu-dot-suicydologii/.
    View in Google Scholar
  33. Szredzińska Renata, „Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży”, [w:] Dzieci się liczą 2022. Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce, red. M. Sajkowska, R. Szredzińska. 137-157. Warszawa: Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, 2022.
    View in Google Scholar
  34. Szymańska Joanna, Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2012.
    View in Google Scholar
  35. Tomaszewska Katarzyna, „Znaczenie i zakres ochrony publicznych praw podmiotowych a ochrona interesu jednostki” Folia Iuridica Wratislaviensis, nr 1 (2012): 113-134.
    View in Google Scholar
  36. Wiak Krzysztof, „Propozycje zmian legislacyjnych w projekcie ustawy o ochronie zdrowia reprodukcyjnego i praw reprodukcyjnych” Prawo–Administracja–Kościół, nr 1-2 (2004): 149-174.
    View in Google Scholar
  37. XI Seminarium Warszawskie, Prawo do godnego życia w świetle Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i innych standardów międzynarodowych. Warszawa 2018. https://www.gov.pl/web/dyplomacja/seminaria-warszawskie-publikacje.
    View in Google Scholar
  38. Zdyb Marian, „Aksjologiczne podstawy ochrony zdrowia”, [w:] Prawna ochrona zdrowia pacjenta, red. Jolanta Pacian. 1-18. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017.
    View in Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.