Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
logo czasopisma

Articles

No. 4 (47) (2023)

Illegality of Control Activities as a Prerequisite for Civil Liability

DOI
https://doi.org/10.36128/PRIW.VI47.679
Submitted
April 16, 2023
Published
2024-02-14

Abstract

The aim of this paper is to examine the concept of unlawfulness as the main premise of the tort liability of public authorities carrying out control activities. Therefore, the following considerations are intended to determine the relationship between the general provision of Art. 417 of the Civil Code and the seemingly more specific provisions of Art. 46 (1) and (2) of the Entrepreneurs' Act. The analysis carried out shows that the latter provisions refer only to the above-mentioned provision of the Civil Code. Subsequently, it is necessary to answer the question concerning the interpretation of the illegality in the light of Art. 417 of the Civil Code. According to the prevailing opinion, illegality should be understood only as a violation of positive law. It does not cover the violation of rules derived from other sources, such as the principles of social coexistence or good faith. As a result, the professional seems to enjoy a relatively narrow scope of protection against unlawful control activities. Therefore, the article argues for a greater emphasis on principles rather than focusing mainly on rules related to the activities in question. This perspective may have a positive effect on the protection of entrepreneurs within the current interpretation of the illegality under Art. 417 of the Civil Code.

References

  1. Adamczyk Monika, Niezgodność z prawem działania lub zaniechania organu władzy publicznej jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa. Warszawa: C. H. Beck, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  2. Bagińska Ewa, Odpowiedzialność odszkodowawcza za wykonywanie władzy publicznej. Warszawa: C. H. Beck, 2006.
    Show in Google Scholar -->>
  3. Bagińska Ewa, Kinga Bączyk-Rozwadowska, „Tradycyjne modele odpowiedzialności”, [w:] Odpowiedzialność prywatnoprawna, red. Ewa Bagińska, wyd. 11, t. V. System prawa medycznego. 4-61. Warszawa: C. H. Beck, 2021.
    Show in Google Scholar -->>
  4. Bagińska Ewa, Jerzy Parchomiuk, „Konstytucjonalizacja prawa podmiotowego do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej”, [w:] Odpowiedzialność odszkodowawcza w administracji, red. Roman Hauser, Andrzej Wróbel, Zygmunt Niewiadomski, wyd. 2, t. XII. 264-501. Warszawa: C. H. Beck, 2016.
    Show in Google Scholar -->>
  5. Bagińska Ewa, Jerzy Parchomiuk, „Przesłanki odpowiedzialności deliktowej za niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej”, [w:] Odpowiedzialność odszkodowawcza w administracji, red. Roman Hauser, Andrzej Wróbel, Zygmunt Niewiadomski, wyd. 2, t. XII. 264-501. Warszawa: C. H. Beck, 2016.
    Show in Google Scholar -->>
  6. Banasiński, Cezary, Monika Bychowska. „Kontrola przedsiębiorcy w świetle ustawy o swobodzie działalności gospodarczej” Przegląd Prawa Handlowego, nr 1 (2010): 48-58.
    Show in Google Scholar -->>
  7. Banaszczyk Zbigniew, „Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej”, [w:] Prawo zobowiązań – część ogólna, red. Adam Olejniczak, wyd. 3, t. VI, System prawa prywatnego. Warszawa: C. H. Beck, 2018.
    Show in Google Scholar -->>
  8. Banaszczyk Zbigniew, Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej. Warszawa: C. H. Beck, 2012.
    Show in Google Scholar -->>
  9. Bieniek Gerard, „Odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 grudnia 2001 r.” Przegląd Sądowy, nr 4 (2002): 3-25.
    Show in Google Scholar -->>
  10. Bieniek Gerard, Jacek Gudowski. „Art. 417”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Jacek Gudowski, wyd. 2, t. III. 631-711. Warszawa: Wolters Kluwer, 2018.
    Show in Google Scholar -->>
  11. Borowicz, Konrad, Maciej Kurzajewski. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z komentarzem. Warszawa: Grupa Wydawnicza Infor, 2005.
    Show in Google Scholar -->>
  12. Bosek Leszek, „Art. 77”, [w:] Konstytucja RP, red. Marek Safjan, Leszek Bosek, t. I. 1725-1784. Warszawa: C. H. Beck, 2016.
    Show in Google Scholar -->>
  13. Bosek Leszek, „Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa za zaniechanie ustawodawcze” Przegląd Sądowy, nr 11-12 (2004): 3-30.
    Show in Google Scholar -->>
  14. Chajda Michał, „Art. 417”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Mariusz Załucki, wyd. 3. 912-915. Warszawa: C. H. Beck, 2023.
    Show in Google Scholar -->>
  15. Długosz Tomasz, „Art. 46”, [w:] Prawo przedsiębiorców. Przepisy wprowadzające do Konstytucji Biznesu, red. Grzegorz Kozieł. 273-278. Warszawa: C. H. Beck, 2018.
    Show in Google Scholar -->>
  16. Dobaczewska Anna, „Zasady kształtowania relacji organów władzy publicznej z przedsiębiorcami”, [w:] Nowe prawo przedsiębiorców, red. Anna Dobaczewska, Andrzej Powałowski, Hanna Wolska. 53-73. Warszawa: C. H. Beck, 2018.
    Show in Google Scholar -->>
  17. Dziennis Paweł, Odpowiedzialność cywilna włazy publicznej. Warszawa: C. H. Beck, 2006.
    Show in Google Scholar -->>
  18. Florczak-Wątor Monika, „Art. 77”, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. Piotr Tuleja. 253–57. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  19. Garlicki Leszek, Krzysztof Wojtyczek. „Art. 77”, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz., red. Leszek Garlicki i Marek Zubik, t. II. 828-873. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2016.
    Show in Google Scholar -->>
  20. Granecki Paweł, „Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 grudnia 2001 r.” Palestra, nr 2002 (2002): 215-226.
    Show in Google Scholar -->>
  21. Granecki Paweł, „Odpowiedzialność cywilna Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną działaniem swojego funkcjonariusza”. Palestra, nr 11–12 (2000): 16–29.
    Show in Google Scholar -->>
  22. Haczkowska Monika, Odpowiedzialność odszkodowawcza Państwa według Konstytucji RP. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2007.
    Show in Google Scholar -->>
  23. Hołda-Wydrzyńska Anna, „Kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorcy”, [w:] Przedsiębiorca, red. Rafał Blicharz. 229–69. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2017.
    Show in Google Scholar -->>
  24. Hołda-Wydrzyńska Anna, „Ograniczenia kontroli działalności gospodarczej w świetle przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców”, [w:] Prawo przedsiębiorcy, red. Rafał Blicharz i Andrzej Powałowski. 119-165. Warszawa: C. H. Beck, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  25. Jantowski Leszek, „Art. 417”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Małgorzata Balwicka-Szczyrba, Anna Sylwestrzak. 733-742. Warszawa: Wolters Kluwer, 2022.
    Show in Google Scholar -->>
  26. Karasek Iwona, „Odpowiedzialność Skarbu Państwa za funkcjonariuszy po wyroku TK z dnia 4 grudnia 2001 r., SKO 18/2000” Transformacje Prawa Prywatnego, nr 1-2 (2002): 93-112.
    Show in Google Scholar -->>
  27. Karaszewski Grzegorz, „Art. 417”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Jerzy Ciszewski, Piotr Nazaruk. 746-750. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  28. Kępiński Marian, „O interpretacji art. 417 k.c. w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 4 grudnia 2001 r.”, [w:] Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, red. Aurelia Nowicka, 161-172. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2005.
    Show in Google Scholar -->>
  29. Kępiński Marian Rafał Szczepaniak, „O bezpośrednim stosowaniu artykułu 77 ust. 1 Konstytucji” Państwo i Prawo, nr 3 (2000): 79-84.
    Show in Google Scholar -->>
  30. Kokocińska Katarzyna, „Gwarancyjny charakter zasad prawa – rozważania na tle ustawy – Prawo przedsiębiorców”, [w:] Prawo przedsiębiorcy, red. Rafał Blicharz, Andrzej Powałowski. 19-33. Warszawa: C. H. Beck, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  31. Kondek Jędrzej Maksymilian, Bezprawność jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej. Warszawa: C. H. Beck, 2013.
    Show in Google Scholar -->>
  32. Koroluk Sławomir, „Art. 77”, [w:] Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz, red. Andrzej Powałowski. 372-375. Warszawa: Wolters Kluwer, 2009.
    Show in Google Scholar -->>
  33. Kosikowski Cezary, „Czy w Polsce może być więcej wolności gospodarczej?”, [w:] Księga Jubileuszowa Prof. dr. hab. Stanisława Jędrzejewskiego, red. Wojciech Szwajdler, Tomasz Asman. 519-536. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, 2009.
    Show in Google Scholar -->>
  34. Kosikowski Cezary, „Organizacja i funkcjonowanie kontroli i nadzoru Państwa wobec gospodarki w świetle Konstytucji RP”, [w:] Zasady ustroju społecznego i gospodarczego w procesie stosowania Konstytucji, red. Cezary Kosikowski. 113-136. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2005.
    Show in Google Scholar -->>
  35. Kosikowski Cezary, Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Warszawa: Lexis Nexis, 2013.
    Show in Google Scholar -->>
  36. Krasuski Andrzej, „Uprawnienia przedsiębiorcy podczas kontroli działalności gospodarczej – wybrane aspekty prawne”, [w:] Przedsiębiorcy i ich działalność, red. Andrzej Powałowski, Hanna Wolska. 183-201. Warszawa: C. H. Beck, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  37. Kremis Józef, „Skutki prawne w zakresie odpowiedzialności odszkodowawczej państwa na tle wyroku Trybunału Konstytucyjnego” Państwo i Prawo, nr 6 (2002): 3-50.
    Show in Google Scholar -->>
  38. Krzal Karolina, „Art. 52”, [w:] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. Aldona Pietrzak. 368-371. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  39. Krzal Karolina, „Art. 59”, [w:] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. Aldona Pietrzak. 421-439. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  40. Kubas Andrzej, „Deliktowa odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa (wybrane zagadnienia)” Transformacje Prawa Prywatnego, nr 3 (2011): 57-68.
    Show in Google Scholar -->>
  41. Kuźmicka-Sulikowska Joanna, „Art. 417”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Edward Gniewek, Piotr Machnikowski, wyd. 10. 913-932. Warszawa: C. H. Beck, 2021.
    Show in Google Scholar -->>
  42. Kuźmicka-Sulikowska Joanna, Zasady odpowiedzialności deliktowej w świetle nowych tendencji w ustawodawstwie polskim. Warszawa: Wolters Kluwer, 2011.
    Show in Google Scholar -->>
  43. Lewaszkiewicz-Petrykowska Biruta, „Prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie władzy publicznej”, [w:] Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. 503-523. Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego, 2006.
    Show in Google Scholar -->>
  44. Lubeńczuk Grzegorz, Agnieszka Wołoszyn-Cichocka, „Art. 46”, [w:] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. Marcin Zbyb, Grzegorz Lubeńczuk, Agnieszka Wołoszyn-Cichocka, 571-581. Warszawa: C. H. Beck, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  45. Nowicki Henryk, „Kontrola przedsiębiorców”, [w:] Prawo przedsiębiorców, red. Bartosz Rakoczy. 217-231. Warszawa: Wolters Kluwer, 2020.
    Show in Google Scholar -->>
  46. Olejniczak Adam, „Art. 417”, [w:] Kodeks cywilny. Zobowiązania. Część ogólna, red. Andrzej Kidyba, wyd. 2, t. III. 428-436. Warszawa: Wolters Kluwer, 2014.
    Show in Google Scholar -->>
  47. Pawełczyk Mirosław, „Kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorcy w świetle ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zagadnienia ogólne”, [w:] Kontrola działalności gospodarczej, red. Mirosław Pawełczyk i Rafał Stankiewicz. 195-218. Warszawa: Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych, 2013.
    Show in Google Scholar -->>
  48. Pawełczyk Mirosław, Wojciech Ulanowski, „Odpowiedzialność odszkodowawcza z tytułu naruszenia przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w sprawie kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy”, [w:] Kontrola działalności gospodarczej, red. Mirosław Pawełczyk i Rafał Stankiewicz. 241-262. Warszawa: Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych, 2013.
    Show in Google Scholar -->>
  49. Pietrzykowski Krzysztof, „Bezprawność jako przesłanka odpowiedzialności deliktowej a zasady współżycia społecznego i dobre obyczaje”, [w:] Odpowiedzialność cywilna. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Adama Szpunara. 167-179. Kraków: Zakamycze, 2004.
    Show in Google Scholar -->>
  50. Radwański Zbigniew, „Odpowiedzialność odszkodowawcza za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej w świetle projektowanej nowelizacji kodeksu cywilnego” Ruch Prawniczy, Ekonomicznych i Społeczny, nr 2 (2004): 7-24.
    Show in Google Scholar -->>
  51. Radwański Zbigniew, „Zmiany w KC dotyczące odpowiedzialności organów wykonujących władzę publiczną” Monitor Prawniczy, nr 21 (2004): 971-978.
    Show in Google Scholar -->>
  52. Safjan Marek, Odpowiedzialność odszkodowawcza władzy publicznej (po 1 września 2004 roku). Warszawa: Lexis Nexis, 2004.
    Show in Google Scholar -->>
  53. Safjan Marek, „Odpowiedzialność państwa na podstawie art. 77 Konstytucji”, [w:] Odpowiedzialność władzy publicznej za wyrządzoną szkodę w świetle artykułu 77 ustęp 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, red. Mirosław Wyrzykowski. 7. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych, 2000.
    Show in Google Scholar -->>
  54. Safjan Marek, Krzysztof J. Matuszyk, Odpowiedzialność odszkodowawcza władzy publicznej, wyd. 2. Warszawa: Lexis Nexis, 2009.
    Show in Google Scholar -->>
  55. Sieradzka Małgorzata, „Art. 77”, [w:] Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz, 605-612. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013.
    Show in Google Scholar -->>
  56. Sieradzka Małgorzata, „Art. 80b”, [w:] Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz, 635-636. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013.
    Show in Google Scholar -->>
  57. Skoczylas Józef Jan, „Odpowiedzialność Skarbu Państwa i innych podmiotów przy wykonywaniu władzy publicznej w noweli do kodeksu cywilnego” Przegląd Sądowy, nr 9 (2004): 21-41.
    Show in Google Scholar -->>
  58. Sobolewski Przemysław, „Art. 417”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Witold Borysiak, t. IIIa. 542-562. Warszawa: C. H. Beck, 2017.
    Show in Google Scholar -->>
  59. Stępniak Marcin, Piotr Tracz. „Art. 46”, [w:] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. Aldona Pietrzak. 292-299. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  60. Szafrański Dariusz, „Standardy kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy” Studia Iuridica, nr 53 (2011): 259-276.
    Show in Google Scholar -->>
  61. Szalewska Małgorzata, „Zasady ogólne prawa przedsiębiorców”, [w:] Prawo przedsiębiorców, red. Bartosz Rakoczy. 27-54. Warszawa: Wolters Kluwer, 2020.
    Show in Google Scholar -->>
  62. Szczepaniak Rafał, „Art. 417”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz do art. 353–626, red. Maciej Gutowski, wyd. 3, t. II. 600-671. Warszawa: C. H. Beck, 2022.
    Show in Google Scholar -->>
  63. Szczepaniak Rafał, Odpowiedzialność odszkodowawcza jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa: Lexis Nexis, 2001.
    Show in Google Scholar -->>
  64. Świeca Jacek, Poradnik kontrolowanego przedsiębiorcy. Warszawa: Poltext, 2009.
    Show in Google Scholar -->>
  65. Waligórski Michał A., „Kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorcy w świetle zmian wprowadzonych ustawą z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U z 2009 r. Nr 18, poz. 97)”, [w:] Księga Jubileuszowa Prof. dr. hab. Stanisława Jędrzejewskiego, red. Wojciech Szwajdler, Tomasz Asman. 519–536. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, 2009.
    Show in Google Scholar -->>
  66. Wałachowska Monika, „Art. 417”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Magdalena Habdas, Mariusz Fras, t. III. 423-434. Warszawa: Wolters Kluwer, 2018.
    Show in Google Scholar -->>
  67. Wrześniewski Paweł, Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza, 2010.
    Show in Google Scholar -->>
  68. Zalewski Dariusz, „Wszczęcie i zasady prowadzenia kontroli podatkowej po nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej”, [w:] Kontrola podatkowa przedsiębiorców, red. Andrzej Melezini, Dariusz Zalewski, wyd. 2. 54-142. Warszawa: Wolters Kluwer, 2012.
    Show in Google Scholar -->>
  69. Zieliński Maciej, Wykładnia prawa. Zasady – reguły – wskazówki. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
    Show in Google Scholar -->>
  70. Ziembiński Zygmunt, Problemy podstawowe prawoznawstwa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980.
    Show in Google Scholar -->>
  71. Ziółkowski Michał, Odpowiedzialność odszkodowawcza za niezgodne z prawem działanie władzy publicznej. Studium z prawa konstytucyjnego. Warszawa: Wolters Kluwer, 2021.
    Show in Google Scholar -->>
  72. Żywicka Agnieszka, „Art. 46”, [w:] Konstytucja biznesu. Komentarz, red. Marek Wierzbowski. 194-196. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  73. Żywicka Agnieszka, Leszek Bielecki. Załatwianie spraw przedsiębiorców przez administrację publiczną. Warszawa: Diffin, 2020.
    Show in Google Scholar -->>

Downloads

Download data is not yet available.