Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Law & Social Bounds

Articles

No. 4 (47) (2023)

Criminal Procedure of the First Decade of the People's Republic of Poland as an Instrument of Judicial Crime. The Case of Adam Półtorzecki

DOI
https://doi.org/10.36128/PRIW.VI47.781
Submitted
November 3, 2023
Published
2024-02-14

Abstract

In the first decade of the People’s Republic of Poland (until 1955), the criminal procedure underwent profound changes in an inquisitorial manner. The changes first affected the military procedure and were then transferred to the ordinary procedure. The transformation process ended in 1950. The paper presents the criminal trial of Adam Półtorzecki as an example of a judicial crime committed on the basis of the transformed procedure. Półtorzecki was a pre-war police officer who was accused of mistreating communists during investigations. The pre-trial proceedings against him included illegal arrest, secret proceedings, he had no defense counsel, he was not informed of his rights, and the interrogations lasted very long. The trial was very short and he was sentenced to 15 years imprisonment, which was the maximum possible sentence. Półtorzecki died in prison, not having lived to see the Supreme Court review the verdict.  From 1955, a process of gradual dismantling of the inquisitorial features of criminal proceedings began.

References

  1. Autuchiewicz Jerzy, „«Skazany jest zaciętym wrogiem ludu polskiego». Kara śmierci dla Zygmunta Ojrzyńskiego w procesie «Startu»”, [w:] Zbrodnie sądowe w latach 1944-1989. Konformizm czy relatywizm moralny środowisk prawniczych?, red. Marzena Grosicka, Dariusz Palacz. Strony. Kielce-Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2020.
  2. Bojko Łukasz, „Proces Bolesława Kontryma. Sądownictwo Polski Ludowej 1944-1955. Zarys problemu” Czasopismo Prawno-Historyczne z. 2 (2018): 361-381.
  3. Fiedorczyk Piotr, „O trudnych początkach poststalinowskiej odwilży w sądownictwie białostockim”, [w:] Ustrój państwa, myśl polityczno-prawna, współczesne systemy rządów. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Adamowi Jamrozowi, red. Stanisław Bożyk, Artur Olechno. Strony. Białystok: Wydawnictwo Temida 2, 2018.
  4. Friszke Andrzej, „Wstęp”, [w:] Aniela Stiensbergowa, Widziane z ławy obrończej. Strony. Warszawa: Wydawnictwo Więź, 2021.
  5. Gierasimiuk Urszula, „Kobiety – funkcjonariusze Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku w pierwszych latach działalności: zarys problematyki” Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, nr 7 (2014): 203-221.
  6. Lityński Adam, Historia prawa Polski Ludowej, wyd. 5. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2013.
  7. Mohyluk Mariusz, „Organy Policji Państwowej w postępowaniu karnym II Rzeczypospolitej” [w:] Miscellanea historico-iuridica Bialostocensia, red. Piotr Fiedorczyk, Andrzej Nowakowski. Białystok: Wydawnictwo Prawnicze Iustitia, 1995.
  8. Motylewska Aleksandra, „Na drodze do procesu Władysława Gomułki (1948-1954). W związku z książką R. Spałka pt. Komuniści przeciwko komunistom. Poszukiwanie wroga wewnętrznego w kierownictwie partii komunistycznej w Polsce w latach 1948-1956, Wyd, IPN, Warszawa 2014, ss. 1133” Roczniki Administracji i Prawa, R. XV (2015): 366-377.
  9. Niewiński Kamil, „Sądownictwo białostockie w latach 1944-1950 – odbudowa i działalność”, [w:] Z dziejów Sądu Okręgowego w Białymstoku, red. Piotr Fiedorczyk, Kamil Niewiński, Wiesław Wróbel. Strony. Białystok: Wydawnictwo BUK, Sąd Okręgowy w Białymstoku, 2019.
  10. Niewiński Łukasz, „Stan badań nad procesem karnym w latach 1944-1950” Miscelllanea Historico-Iuridica, t. I (2003): 103-114.
  11. Pasek Witold, Bolesława Kontryma życie zuchwałe. Biografia żołnierza i policjanta 1898-1953. Warszawa: Wydawnictwo Fronda, 2006.
  12. Pączek Tomasz, „Procesy sądowe w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej współpracowników Policji Państwowej oskarżonych o zwalczanie ruchu komunistycznego w II Rzeczypospolitej”, [w:] Zbrodnie sądowe w latach 1944-1989. Konformizm czy relatywizm moralny środowisk prawniczych?, t II, red. Marzena Grosicka, Dariusz Palacz. Kielce-Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2022.
  13. Pleskot Patryk, Sądy bezprawia. Wokół pokazowych procesów politycznych organizowanych w Warszawie (1944-1989). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2020.
  14. Poksiński Jerzy, „My, sędziowie nie od Boga…”. Z dziejów Sądownictwa Wojskowego PRL 1944-1956. Materiały i dokumenty. Warszawa: Warszawska Oficyna Wydawnicza Gryf, 1996.
  15. „Przemówienie Pana Ministra Sprawiedliwości Witolda Grabowskiego”, [w:] Pamiętnik III (X) Zjazdu Prawników Polskich. Katowice-Kraków 5-8 XI. 1936, cz. II. Warszawa: wydawca nieznany, 1938.
  16. Rok pierwszy. Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w województwie białostockim (sierpień 1944 – lipiec 1945), red. Barbara Bojaryn-Kazberuk, Jerzy Autuchiewicz. Warszawa-Białystok: Instytut Pamięci Narodowej, 2021.
  17. Romanowska Elżbieta, „Wkrótce już stanę przed innym sądem…”. Prawnicy II Rzeczypospolitej represjonowani w Polsce w latach 1944-1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2020.
  18. Rzepliński Andrzej, „Zabójstwo sądowe Heinza Baumanna – sprawa karna Sr176/46 przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Gdańsku. Ofiara, proces, sprawcy”, [w:] Pozbawienie wolności – funkcje i koszty. Księga jubileuszowa Profesora Teodora Szymanowskiego, red. Andrzej Rzepliński, Irena Rzeplińska, Maria Niełaczna, Paulina Wiktorska. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2013.
  19. Szczygieł Tomasz, Wojskowe postępowanie karne w II Rzeczypospolitej (1918-1939). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2017.
  20. Tylman Janusz. „Rozwój systemu postępowania przygotowawczego w latach 1944-1956”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego, Nauki Humanistyczno-Społeczne, Seria I, z. 6 (1957): strony.
  21. Waltoś Stanisław, Proces karny. Zarys systemu, wyd. 6. Warszawa: Lexis Nexis, 2002.
  22. Waltoś Stanisław, Wędrowanie po wyspach pamięci. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
  23. Zbrodnie sądowe w latach 1944-1989. Konformizm czy relatywizm moralny środowisk prawniczych?, red. Marzena Grosicka, Dariusz Palacz. Kielce-Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2020.
  24. Zbrodnie sądowe w latach 1944-1989. Konformizm czy relatywizm moralny środowisk prawniczych?, t. II, red. Marzena Grosicka, Dariusz Palacz. Kielce-Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2022.
  25. Zdrójkowski Dawid, Dekret o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego z dnia 22 stycznia 1946 roku w świetle procesów byłych wojewodów i ministrów II Rzeczypospolitej. Białystok, 2023. https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/15176/1/D_Zdrojkowski_Dekret_o_odpowiedzialnosci_za_kleske_wrzesniowa.pdf.

Downloads

Download data is not yet available.