Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
logo czasopisma

Articles

No. 4 (47) (2023)

Criminal Procedure of the First Decade of the People's Republic of Poland as an Instrument of Judicial Crime. The Case of Adam Półtorzecki

DOI
https://doi.org/10.36128/PRIW.VI47.781
Submitted
November 3, 2023
Published
2024-02-14

Abstract

In the first decade of the People’s Republic of Poland (until 1955), the criminal procedure underwent profound changes in an inquisitorial manner. The changes first affected the military procedure and were then transferred to the ordinary procedure. The transformation process ended in 1950. The paper presents the criminal trial of Adam Półtorzecki as an example of a judicial crime committed on the basis of the transformed procedure. Półtorzecki was a pre-war police officer who was accused of mistreating communists during investigations. The pre-trial proceedings against him included illegal arrest, secret proceedings, he had no defense counsel, he was not informed of his rights, and the interrogations lasted very long. The trial was very short and he was sentenced to 15 years imprisonment, which was the maximum possible sentence. Półtorzecki died in prison, not having lived to see the Supreme Court review the verdict.  From 1955, a process of gradual dismantling of the inquisitorial features of criminal proceedings began.

References

  1. Autuchiewicz Jerzy, „«Skazany jest zaciętym wrogiem ludu polskiego». Kara śmierci dla Zygmunta Ojrzyńskiego w procesie «Startu»”, [w:] Zbrodnie sądowe w latach 1944-1989. Konformizm czy relatywizm moralny środowisk prawniczych?, red. Marzena Grosicka, Dariusz Palacz. Strony. Kielce-Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2020.
    Show in Google Scholar -->>
  2. Bojko Łukasz, „Proces Bolesława Kontryma. Sądownictwo Polski Ludowej 1944-1955. Zarys problemu” Czasopismo Prawno-Historyczne z. 2 (2018): 361-381.
    Show in Google Scholar -->>
  3. Fiedorczyk Piotr, „O trudnych początkach poststalinowskiej odwilży w sądownictwie białostockim”, [w:] Ustrój państwa, myśl polityczno-prawna, współczesne systemy rządów. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Adamowi Jamrozowi, red. Stanisław Bożyk, Artur Olechno. Strony. Białystok: Wydawnictwo Temida 2, 2018.
    Show in Google Scholar -->>
  4. Friszke Andrzej, „Wstęp”, [w:] Aniela Stiensbergowa, Widziane z ławy obrończej. Strony. Warszawa: Wydawnictwo Więź, 2021.
    Show in Google Scholar -->>
  5. Gierasimiuk Urszula, „Kobiety – funkcjonariusze Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku w pierwszych latach działalności: zarys problematyki” Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, nr 7 (2014): 203-221.
    Show in Google Scholar -->>
  6. Lityński Adam, Historia prawa Polski Ludowej, wyd. 5. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2013.
    Show in Google Scholar -->>
  7. Mohyluk Mariusz, „Organy Policji Państwowej w postępowaniu karnym II Rzeczypospolitej” [w:] Miscellanea historico-iuridica Bialostocensia, red. Piotr Fiedorczyk, Andrzej Nowakowski. Białystok: Wydawnictwo Prawnicze Iustitia, 1995.
    Show in Google Scholar -->>
  8. Motylewska Aleksandra, „Na drodze do procesu Władysława Gomułki (1948-1954). W związku z książką R. Spałka pt. Komuniści przeciwko komunistom. Poszukiwanie wroga wewnętrznego w kierownictwie partii komunistycznej w Polsce w latach 1948-1956, Wyd, IPN, Warszawa 2014, ss. 1133” Roczniki Administracji i Prawa, R. XV (2015): 366-377.
    Show in Google Scholar -->>
  9. Niewiński Kamil, „Sądownictwo białostockie w latach 1944-1950 – odbudowa i działalność”, [w:] Z dziejów Sądu Okręgowego w Białymstoku, red. Piotr Fiedorczyk, Kamil Niewiński, Wiesław Wróbel. Strony. Białystok: Wydawnictwo BUK, Sąd Okręgowy w Białymstoku, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  10. Niewiński Łukasz, „Stan badań nad procesem karnym w latach 1944-1950” Miscelllanea Historico-Iuridica, t. I (2003): 103-114.
    Show in Google Scholar -->>
  11. Pasek Witold, Bolesława Kontryma życie zuchwałe. Biografia żołnierza i policjanta 1898-1953. Warszawa: Wydawnictwo Fronda, 2006.
    Show in Google Scholar -->>
  12. Pączek Tomasz, „Procesy sądowe w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej współpracowników Policji Państwowej oskarżonych o zwalczanie ruchu komunistycznego w II Rzeczypospolitej”, [w:] Zbrodnie sądowe w latach 1944-1989. Konformizm czy relatywizm moralny środowisk prawniczych?, t II, red. Marzena Grosicka, Dariusz Palacz. Kielce-Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2022.
    Show in Google Scholar -->>
  13. Pleskot Patryk, Sądy bezprawia. Wokół pokazowych procesów politycznych organizowanych w Warszawie (1944-1989). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2020.
    Show in Google Scholar -->>
  14. Poksiński Jerzy, „My, sędziowie nie od Boga…”. Z dziejów Sądownictwa Wojskowego PRL 1944-1956. Materiały i dokumenty. Warszawa: Warszawska Oficyna Wydawnicza Gryf, 1996.
    Show in Google Scholar -->>
  15. „Przemówienie Pana Ministra Sprawiedliwości Witolda Grabowskiego”, [w:] Pamiętnik III (X) Zjazdu Prawników Polskich. Katowice-Kraków 5-8 XI. 1936, cz. II. Warszawa: wydawca nieznany, 1938.
    Show in Google Scholar -->>
  16. Rok pierwszy. Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w województwie białostockim (sierpień 1944 – lipiec 1945), red. Barbara Bojaryn-Kazberuk, Jerzy Autuchiewicz. Warszawa-Białystok: Instytut Pamięci Narodowej, 2021.
    Show in Google Scholar -->>
  17. Romanowska Elżbieta, „Wkrótce już stanę przed innym sądem…”. Prawnicy II Rzeczypospolitej represjonowani w Polsce w latach 1944-1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2020.
    Show in Google Scholar -->>
  18. Rzepliński Andrzej, „Zabójstwo sądowe Heinza Baumanna – sprawa karna Sr176/46 przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Gdańsku. Ofiara, proces, sprawcy”, [w:] Pozbawienie wolności – funkcje i koszty. Księga jubileuszowa Profesora Teodora Szymanowskiego, red. Andrzej Rzepliński, Irena Rzeplińska, Maria Niełaczna, Paulina Wiktorska. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2013.
    Show in Google Scholar -->>
  19. Szczygieł Tomasz, Wojskowe postępowanie karne w II Rzeczypospolitej (1918-1939). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2017.
    Show in Google Scholar -->>
  20. Tylman Janusz. „Rozwój systemu postępowania przygotowawczego w latach 1944-1956”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego, Nauki Humanistyczno-Społeczne, Seria I, z. 6 (1957): strony.
    Show in Google Scholar -->>
  21. Waltoś Stanisław, Proces karny. Zarys systemu, wyd. 6. Warszawa: Lexis Nexis, 2002.
    Show in Google Scholar -->>
  22. Waltoś Stanisław, Wędrowanie po wyspach pamięci. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  23. Zbrodnie sądowe w latach 1944-1989. Konformizm czy relatywizm moralny środowisk prawniczych?, red. Marzena Grosicka, Dariusz Palacz. Kielce-Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2020.
    Show in Google Scholar -->>
  24. Zbrodnie sądowe w latach 1944-1989. Konformizm czy relatywizm moralny środowisk prawniczych?, t. II, red. Marzena Grosicka, Dariusz Palacz. Kielce-Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2022.
    Show in Google Scholar -->>
  25. Zdrójkowski Dawid, Dekret o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego z dnia 22 stycznia 1946 roku w świetle procesów byłych wojewodów i ministrów II Rzeczypospolitej. Białystok, 2023. https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/15176/1/D_Zdrojkowski_Dekret_o_odpowiedzialnosci_za_kleske_wrzesniowa.pdf.
    Show in Google Scholar -->>

Downloads

Download data is not yet available.