Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
logo czasopisma

Articles

Vol. 54 No. 1 (2025): Law and Social Bonds nr 1 (54) 2025

A person on the autism spectrum as a victim in a Polish criminal trial. Is this an equal opportunities process in terms of Strasbourg standards?

DOI
https://doi.org/10.36128/PRIW.VI54.848
Submitted
February 3, 2024
Published
2025-05-09

Abstract

The aim of the paper is to analyse the extent to which the rules of criminal procedure allow for equal opportunities for victims of autism spectrum disorder in the course of Polish criminal proceedings, in order to implement the Strasbourg standards. In his publication, the author presents the special needs of people on the autism spectrum. Due to their disability, these people can exercise their right to go to court, provided that they are provided with appropriate procedural solutions. The author then outlined the Strasbourg standards defined by the European Court of Human Rights in its judgments on the right to a court. The analysis shows that the Court recommends the introduction of specific mechanisms to enable each person to actually benefit from the criminal justice system. A detailed analysis was then carried out of the Polish criminal procedure rules, which can equalise opportunities for victims on the autism spectrum to access criminal proceedings. The analysis was based mainly on the new provision, Article 185e of the Code of Criminal Procedure. The author drew specific scientific conclusions from the analysis. First of all, it was noted that certain mechanisms have recently been introduced, thanks to which an autistic person, as an aggrieved party, has a greater influence on the course of his or her case. However, there are still some shortcomings that need to be addressed. The author has therefore formulated some de lege ferenda postulates.

References

  1. Bluestone Judith, The Fabric of Autism, Weaving The Threads Into A Congent Theory tłum. Maria Dąbrowska-Jędral, Agnieszka Klimek. San Rafael, CA: Book Publishing Company, 2005.
    Show in Google Scholar -->>
  2. Burdzik Marcin, „Ochrona interesów pokrzywdzonego z zaburzeniami psychicznymi na gruncie polskiej procedury karnej” Państwo i Prawo, nr 12 (2022): 116-132.
    Show in Google Scholar -->>
  3. Czeszejko-Sochacki Zdzisław, „Prawo do sądu w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Ogólna charakterystyka)” Państwo i Prawo, z. 11-12 (1997): 86-102.
    Show in Google Scholar -->>
  4. Drozdowska Urszula, „Wykładnia art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego i poglądów doktryny prawa” Miscellanea Historico-Iuridica XV, nr 1 (2016): 301-316.
    Show in Google Scholar -->>
  5. Federowicz Kamil, „Wybrane aspekty przesłuchania przez organ nieuprawniony pokrzywdzonego i świadka, o których mowa w art. 185a–185c kodeksu postępowania karnego” Przegląd Sądowy, nr 2 (2016): 71-82.
    Show in Google Scholar -->>
  6. Filipek Józef, Jednostka w demokratycznym państwie prawa. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Wyższa Szkoła Administracji, 2003.
    Show in Google Scholar -->>
  7. Filipkowski Wojciech, Elżbieta Zatyka, Ewa Glińska, Emilia Jurgielewicz-Delegacz, „Szczegółowa koncepcja badań prawno-kryminologicznych”, [w:] Bezpieczeństwo osób niewidomych i słabowidzących w ruchu drogowym. Wybrane aspekty praktyczne, red. Katarzyna Laskowska, Wojciech Filipkowski, Ewa Glińska. 25-54. Białystok: Wydawnictwo Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, 2014.
    Show in Google Scholar -->>
  8. Gryszka-Mędrek Zuzanna, „Wprowadzenie alternatywnych i wspomagających metod komunikacji u dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym” Logopedia Silesiana, nr 1 (2012): 140-158.
    Show in Google Scholar -->>
  9. https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Logopedia_Silesiana/Logopedia_Silesiana-r2012-t1/Logopedia_Silesiana-r2012-t1-s140-158/Logopedia_Silesiana-r2012-t1-s140-158.pdf.
    Show in Google Scholar -->>
  10. Kaczmarska Dorota, „Przesłuchanie małoletniego pokrzywdzonego w świetle nowelizacji kodeksu postępowania karnego” Prokuratura i Prawo, nr 1 (2014): 14-28.
    Show in Google Scholar -->>
  11. https://www.gov.pl/web/prokuratura-krajowa/numer-1-2014.
    Show in Google Scholar -->>
  12. Klejnowska Monika, „Kilka uwag na tle znowelizowanych przepisów art. 185a i art. 185b k.p.k. dotyczących przesłuchania małoletniego w procesie karnym” Ius et Administratio, z. 2 (2014): 33-46.
    Show in Google Scholar -->>
  13. https://iusetadministratio.eu/wp-content/Zeszyty_naukowe/2014/2_2014/2_2014_3_Monika_Klejnowska.pdf.
    Show in Google Scholar -->>
  14. Kruk Ewa, „Ochrona prawna małoletniego w procesie karnym. Uwagi na tle art. 185a– c Kodeksu postępowania karnego” Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie, nr 1 (2019): 113-129.
    Show in Google Scholar -->>
  15. https://tkp.edu.pl/wp-content/uploads/2020/03/TKP_XII_2019_nr1_8_EwaKruk.pdf.
    Show in Google Scholar -->>
  16. Kulesza Cezary, „Komentarz do art. 185e”, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. Katarzyna Dudka. 408-410. Warszawa: Wolters Kluwer, 2023.
    Show in Google Scholar -->>
  17. Maj Łukasz, „Wspomagające i alternatywne metody komunikacji (augmentative and alternative methods of communication – AAC) w rozwijaniu funkcji poznawczych” Logopedia, nr 2 (2022): 335-349.
    Show in Google Scholar -->>
  18. https://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/211.
    Show in Google Scholar -->>
  19. Oksztulski Maciej, „Prawo do godności osób autystycznych”, [w:] Umiędzynarodowienie krajowego obrotu prawnego, t. I, red. Maciej Perkowski, Wojciech Zoń. 91-120. Białystok: Wydawnictwo Prawo i Partnerstwo, 2016.
    Show in Google Scholar -->>
  20. https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/8268/1/Umi%C4%99dzynarodowienie%20krajowego%20obrotu%20prawnego%20I.%20Maciej%20Oksztulski.pdf.
    Show in Google Scholar -->>
  21. Płońska Emilia, „Małoletni z autyzmem jako uczestnik procesu karnego”, [w:] Prawa dziecka. Pespektywa publicznoprawna, red. Dagmara Jaroszewska-Choraś, Agnieszka Kilińska-Pękacz, Agnieszka Wedeł-Domaradzka. 305-316. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  22. Płońska Emilia, „Dyskryminacja, wykluczenie, wiktymizacja osób autystycznych”, [w:] Autyzm a prawo, red. Adam Górski, Błażej Kmieciak. 54-83. Warszawa: Difin, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  23. Płońska Emilia, „Niewygodni, niewidoczni i niechciani – formy wiktymizacji osób z autyzmem”, [w:] Aksjologiczne i prawne aspekty niepełnosprawności, red. Anna Drabarz. 57-75. Białystok: Temida 2, 2020.
    Show in Google Scholar -->>
  24. Sowała Marcin, „Ewolucja procesowej ochrony pokrzywdzonego przestępstwami seksualnymi w toku przesłuchania – analiza art. 185c Kodeksu postępowania karnego” Prawo w Działaniu, nr 49 (2021): 99-112.
    Show in Google Scholar -->>
  25. https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_32041_pwd_4907.
    Show in Google Scholar -->>
  26. Stefański Ryszard Andrzej, „Komentarz do art. 51”, [w:] Kodeks postępowania karnego., t. I, Komentarz do art. 1-166, red. Ryszard Andrzej Stefański, Stanisław Zabłocki. 718-727. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
    Show in Google Scholar -->>
  27. Sychta Katarzyna, „Komentarz do art. 185e”, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. Jarosław Zagrodnik. Lex, 2023.
    Show in Google Scholar -->>
  28. Szafraniec Krystyna, Paweł Szymborski, „Niepełnosprawni – przełamywanie stereotypów i barier integracji” Studia BAS, nr 2 (2015): 123-148.
    Show in Google Scholar -->>
  29. http://bazekon.icm.edu.pl/bazekon/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171411111.
    Show in Google Scholar -->>
  30. Szafrańska Anida, „Uczeń z autyzmem wysokofunkcjonującym w szkole – studium przypadku” Niepełnosprawność – Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, nr 3 (2017): 118-134.
    Show in Google Scholar -->>
  31. https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-ec7f5d3d-ec96-47f9-8fc4-5688c6c6ae1e.
    Show in Google Scholar -->>
  32. Wiśniewski Leszek, Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1997.
    Show in Google Scholar -->>
  33. Wiktorzak Katarzyna, „Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2016 r., III KK 394/15” Białostockie Studia Prawnicze, nr 1 (2018): 233-241.
    Show in Google Scholar -->>
  34. https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/7003/1/BSP_23_1_K_Wiktorzak_Glosa_do_wyroku_Sadu_Najwyzszego_z_dnia_17_lutego_2016_r.pdf.
    Show in Google Scholar -->>
  35. Witusik Andrzej, Tadeusz Pietras, Ewelina Buczyńska, Artur Kultys, „Niepełnosprawność intelektualna a autyzm”, [w:] Niepełnosprawność intelektualna – etiopatogeneza, epidemiologia, diagnoza, terapia, red. Kinga Bobińska, Tadeusz Pietras, Piotr Gałecki. 259-271. Wrocław: Wydawnictwo Continuo, 2012.
    Show in Google Scholar -->>
  36. Zoń Wojciech, „Report on the Implementation of the Project No Autism! The Education and Personal Development of the Doctoral Student with Autism – The Status Quo and Interdisciplinary Optimization of Social and Professional Perspectives” Eastern European Journal of Transnational Relations, nr 2 (2018): 63-67.
    Show in Google Scholar -->>
  37. https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/7943/1/EEJTR%20%282018%29%20Vol.%202%20No.%202%20Zo%c5%84.pdf.
    Show in Google Scholar -->>

Downloads

Download data is not yet available.