Treść głównego artykułu
Abstrakt
Celem artykułu jest analiza relacji pomiędzy wartością publiczną, jaką jest spójność aksjologiczna, a konstytucyjnym obowiązkiem płacenia podatków. Postawiony w opracowaniu problem badawczy sprowadza się do odpowiedzi na pytanie czy konstytucyjny obowiązek płacenia podatków wzmacnia spójność aksjologiczną?
Mając na uwadze charakter powziętych badań oraz realizację celu badawczego, w artykule wykorzystano dwie główne metody badawcze. Po pierwsze, zastosowano metodę dogmatyczno-prawną, która posłużyła ustaleniu treści art. 84 Konstytucji RP, jej analizie i wykładni. Po drugie, uwzględniając fakt, że weryfikacja hipotezy badawczej wymagała wyjścia poza ramy analizy stricte prawnej, zastosowano socjologiczne badania jakościowe w postaci wywiadów.
Przeprowadzone badania pozwoliły częściowo pozytywnie zweryfikować przyjętą hipotezę badawczą i stwierdzić, że wyrażony w art. 84 Konstytucji RP obowiązek wzmacnia takie wartości, jak uczciwość, świadomość, moralność, które plasują się w spójności aksjologicznej. Niemniej przestrzeganie spójności aksjologicznej wiąże się z koniecznością dbania o jakość stanowionego prawa podatkowego.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Barankiewicz Tomasz, „Aksjologiczna problematyka prawa” Roczniki Nauk Prawnych, t. XIV, z. 1 (2004): 45-58.
- Bernat Rafał, „Konstytucyjny nakaz ponoszenia ciężaru podatku – wybrane zagadnienia” Acta Iuris Stetinensis, nr 3 (2018): 35-54.
- https://DOI:10.18276/ais.2018.23-02.
- Biuletyn Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, nr 17 (1995).
- Biuletyn Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, nr 38 (1997).
- Bojkowski Tomasz, „Wolności oraz prawa konstytucyjne podatnika” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 3 (2004): 113-126.
- Bouvier Michael, Wprowadzenie do prawa podatkowego i teorii podatku. Warszawa: Wydawnictwo KiK, 2000.
- Brzeziński Bogumił, Szkice z wykładni prawa podatkowego. Gdańsk: ODDK, 2002.
- Dębowska-Romanowska Teresa, „Istota i treść władztwa finansowego – samowola finansowa (samowola podatkowa), restrykcje finansowe – zagadnienia pojęciowe”, [w:] Konstytucja, ustrój, system finansowy państwa. Księga pamiątkowa ku czci prof. Natalii Gajl, red. Adam Jankiewicz, Teresa Dębowska-Romanowska. 345-360. Warszawa: Wydawnictwa Trybunału Konstytucyjnego, 1999.
- Dębowska-Romanowska Teresa, Tomasz Nowak, „Komentarz do art. 84 Konstytucji RP”, [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz art. 1-86, red. Marek Safjan, Leszek Bosek. 1879-1886. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2016.
- Dębowska-Romanowska Teresa, Prawo finansowe. Część konstytucyjna wraz z częścią ogólną. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2010.
- Działocha Kazimierz, Agnieszka Łukaszczuk, „Komentarz do art. 84 Konstytucji RP”, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz II art. 30-86, red. Leszek Garlicki, Marek Zubik. 956-988. Warszawa: Wydawnictw Sejmowe, 2016.
- Glumińska-Pawlic Jadwiga, „Interpretacja prawa podatkowego przez samorządowe organy podatkowe”, [w:] Kręgu prawa podatkowego i finansów publicznych. Księga dedykowana Profesorowi Cezaremu Kosikowskiemu w 40-lecie pracy naukowej, red. Alicja Pomorska, Jolanta Szołno-Koguc, Jan Głuchowski, Henryk Dzwonkowski. 135-142. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2005.
- Gomułowicz Andrzej, „Etyka a opodatkowanie”, [w:] Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980-2005, red. Jerzy Góral, Roman Hauser, Janusz Trzciński. 170-187. Warszawa: Naczelny Sąd Administracyjny, 2005.
- Gomułowicz Andrzej, „Moralnośc podatkowa – uwarunkowania i zasadnicze dylematy”, [w:] Ex iniuria non oritur ius. Księga ku czci Profesora Wojciecha Łączkowskiego, red. Andrzej Gomułowicz, Jerzy Małecki. 365-375. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 2003.
- Gomułowicz Andrzej, „Sprzeczność interesów a sprawiedliwe opodatkowanie – zasadnicze dylematy”, [w:] Ius suum quique. Studia prawnofinansowe. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wacławowi Gronowskiemu, red. Witold Konieczny, Warszawa: Wydawnictwo Liber, 2005.
- Gomułowicz Andrzej, Zasada sprawiedliwości podatkowej. Warszawa: Dom Wydawniczy ABC, 2001.
- Gomułowicz Andrzej, „Zasada sprawiedliwości w polskim systemie podatkowym” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny, z. 3 (1989): 53-61.
- Maciej Gutowski, Piotr Kardas, Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2017.
- Hausner Jerzy, „Polityka a polityka publiczna” Zarządzanie publiczne, nr 1 (2007): 43-60.
- Huberts Leo, The Integrity of Governance. What It Is, What We Know, What Is Done, And Where To Go. Hampshire: Palgrave Macmillan UK, 2014.
- Jørgensen Torben B., Bozeman Barry, „Public Values: An Inventory” Administration & Society, nr 3 (2007): 354-381.
- https://doi.org/10.1177/0095399707300703.
- Kalinowski Marek, Granice legalności unikania opodatkowania w polskim systemie podatkowym. Toruń: Dom Organizatora, 2001.
- Kordela Marzena, „Aksjologia źródeł prawa” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 2 (2016): 15-26.
- Kordela Marzena, „Zasady prawa jako normatywna postać wartości” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 1 (2006): 39-54.
- Krzywoń Adam, Podatki i inne daniny publiczne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2011.
- Król Przemysław, Obowiązek podatkowy jako powinność moralna w świetle katolickiej nauki społecznej. Kraków: Duszpasterstwo Przedsiębiorców i Pracodawców TALENT, 2018.
- Łukawska-Białogłowska Dominika, Wprowadzenie klauzuli przeciwdziałającej obejściu prawa podatkowego do polskiego systemu prawa. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020.
- Marusik Jakub, „Konstytucyjne zasady sprawiedliwości, równości i powszechności opodatkowania a system ulg, zwolnień, odliczeń, kwot
- wolnych i kosztów w podatku dochodowym” Studia BAS, nr 2 (2018): 67-91.
- https://doi.10.31268/StudiaBAS.2018.04.
- Mastalski Ryszard, „Konstytucyjne podstawy prawa podatkowego”, [w:] Konstytucyjne podstawy systemu prawa, red. Mirosław Wyrzykowski. 159-167. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych, 2001.
- Modzelewski Witold, „Podatkowy rachunek sumienia” Rzeczpospolita, nr 206 (3 października 2010): E6.
- Morawski Lech, „Teoria prawodawcy racjonalnego a postmodernizm” Państwo i Prawo, nr 11 (2000): 31.
- Musialik Grażyna, Rafał Musialik, „Kreacja wartości publicznej” Współczesne Zarządzanie, nr 2 (2013): 141-148.
- Nogalski Bogdan, Janusz Śniadecki, „Moralny aspekt podatków i doradztwa podatkowego w świetle współczesnej wykładni etyki”, [w:] Etyka a podatki i doradztwo podatkowe, red. Henryk Ćwilkiński, Barbara Kubska-Maciejewicz, Zbigniew Godecki. 23-35. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, 2006.
- Nowak Leszek, Próba metodologicznej charakterystyki prawoznawstwa. Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 1968.
- Oniszczuk Jerzy, Podatki i inne daniny w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego Warszawa: Wydawnictwo KIK Konieczny i Kruszewski, 2001.
- Piechowiak Marek, Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego. Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego, 2012.
- Piechowiak Marek, „Elementy prawnonaturalne w stosowaniu Konstytucji RP” Przegląd Sejmowy, nr 5 (2009): 71-90.
- Ruśkowski Eugeniusz, „Komentarz do art. 5 ustawy o finansach publicznych”, [w:] Finanse publiczne. Komentarz praktyczny, red. Eugeniusz Ruśkowski, Joanna M. Salachna. 66-93. Gdańsk: ODDK, 2014.
- Słownik języka polskiego, t. II. red. Mieczysław Szymczak. Warszawa: PWN, 1999.
- Tobor Zygmun, W poszukiwaniu intencji prawodawcy. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013.
- Tuleja Piotr, „Komentarz do art. 2 Konstytucji RP”, [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz art. 1-86, red. Marek Safjan, Leszek Bosek. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2016.
- Wiśniewski Ryszard, „Podstawy aksjologii Władysława Tatarkiewicza”, [w:] Człowiek i wartości moralne. Studia z dziejów niezależnej myśli etycznej, red. Zdzisław J. Czarnecki i Stanisław Soldenhoff. 290-312. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1989.
- Wróblewski Jerzy, „Wybrane zagadnienia metodologiczne dogmatyki prawa”, [w:] Zagadnienia metodologiczne prawoznawstwa. Materiały z sesji naukowej, red. Jerzy Wróblewski. Wrocław: Ossolineum, 1982.
- Zakolska Joanna, Zasada proporcjonalności w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2008.
- Zawadzka-Pąk Urszula K., Ochrona dobra wspólnego poprzez budżet partycypacyjny (obywatelski). Studium aksjologiczno-prawne. Białystok: Temida 2, 2019.
- Ziembiński Zygmunt, Wartości konstytucyjne. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1993.
- Zubik Marek, „Podmioty konstytucyjnych wolności, praw i obowiązków” Przegląd Legislacyjny, nr 2 (2007): 29.
Referencje
Barankiewicz Tomasz, „Aksjologiczna problematyka prawa” Roczniki Nauk Prawnych, t. XIV, z. 1 (2004): 45-58.
Bernat Rafał, „Konstytucyjny nakaz ponoszenia ciężaru podatku – wybrane zagadnienia” Acta Iuris Stetinensis, nr 3 (2018): 35-54.
https://DOI:10.18276/ais.2018.23-02.
Biuletyn Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, nr 17 (1995).
Biuletyn Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, nr 38 (1997).
Bojkowski Tomasz, „Wolności oraz prawa konstytucyjne podatnika” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 3 (2004): 113-126.
Bouvier Michael, Wprowadzenie do prawa podatkowego i teorii podatku. Warszawa: Wydawnictwo KiK, 2000.
Brzeziński Bogumił, Szkice z wykładni prawa podatkowego. Gdańsk: ODDK, 2002.
Dębowska-Romanowska Teresa, „Istota i treść władztwa finansowego – samowola finansowa (samowola podatkowa), restrykcje finansowe – zagadnienia pojęciowe”, [w:] Konstytucja, ustrój, system finansowy państwa. Księga pamiątkowa ku czci prof. Natalii Gajl, red. Adam Jankiewicz, Teresa Dębowska-Romanowska. 345-360. Warszawa: Wydawnictwa Trybunału Konstytucyjnego, 1999.
Dębowska-Romanowska Teresa, Tomasz Nowak, „Komentarz do art. 84 Konstytucji RP”, [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz art. 1-86, red. Marek Safjan, Leszek Bosek. 1879-1886. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2016.
Dębowska-Romanowska Teresa, Prawo finansowe. Część konstytucyjna wraz z częścią ogólną. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2010.
Działocha Kazimierz, Agnieszka Łukaszczuk, „Komentarz do art. 84 Konstytucji RP”, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz II art. 30-86, red. Leszek Garlicki, Marek Zubik. 956-988. Warszawa: Wydawnictw Sejmowe, 2016.
Glumińska-Pawlic Jadwiga, „Interpretacja prawa podatkowego przez samorządowe organy podatkowe”, [w:] Kręgu prawa podatkowego i finansów publicznych. Księga dedykowana Profesorowi Cezaremu Kosikowskiemu w 40-lecie pracy naukowej, red. Alicja Pomorska, Jolanta Szołno-Koguc, Jan Głuchowski, Henryk Dzwonkowski. 135-142. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2005.
Gomułowicz Andrzej, „Etyka a opodatkowanie”, [w:] Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980-2005, red. Jerzy Góral, Roman Hauser, Janusz Trzciński. 170-187. Warszawa: Naczelny Sąd Administracyjny, 2005.
Gomułowicz Andrzej, „Moralnośc podatkowa – uwarunkowania i zasadnicze dylematy”, [w:] Ex iniuria non oritur ius. Księga ku czci Profesora Wojciecha Łączkowskiego, red. Andrzej Gomułowicz, Jerzy Małecki. 365-375. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 2003.
Gomułowicz Andrzej, „Sprzeczność interesów a sprawiedliwe opodatkowanie – zasadnicze dylematy”, [w:] Ius suum quique. Studia prawnofinansowe. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wacławowi Gronowskiemu, red. Witold Konieczny, Warszawa: Wydawnictwo Liber, 2005.
Gomułowicz Andrzej, Zasada sprawiedliwości podatkowej. Warszawa: Dom Wydawniczy ABC, 2001.
Gomułowicz Andrzej, „Zasada sprawiedliwości w polskim systemie podatkowym” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny, z. 3 (1989): 53-61.
Maciej Gutowski, Piotr Kardas, Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2017.
Hausner Jerzy, „Polityka a polityka publiczna” Zarządzanie publiczne, nr 1 (2007): 43-60.
Huberts Leo, The Integrity of Governance. What It Is, What We Know, What Is Done, And Where To Go. Hampshire: Palgrave Macmillan UK, 2014.
Jørgensen Torben B., Bozeman Barry, „Public Values: An Inventory” Administration & Society, nr 3 (2007): 354-381.
https://doi.org/10.1177/0095399707300703.
Kalinowski Marek, Granice legalności unikania opodatkowania w polskim systemie podatkowym. Toruń: Dom Organizatora, 2001.
Kordela Marzena, „Aksjologia źródeł prawa” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 2 (2016): 15-26.
Kordela Marzena, „Zasady prawa jako normatywna postać wartości” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 1 (2006): 39-54.
Krzywoń Adam, Podatki i inne daniny publiczne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2011.
Król Przemysław, Obowiązek podatkowy jako powinność moralna w świetle katolickiej nauki społecznej. Kraków: Duszpasterstwo Przedsiębiorców i Pracodawców TALENT, 2018.
Łukawska-Białogłowska Dominika, Wprowadzenie klauzuli przeciwdziałającej obejściu prawa podatkowego do polskiego systemu prawa. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020.
Marusik Jakub, „Konstytucyjne zasady sprawiedliwości, równości i powszechności opodatkowania a system ulg, zwolnień, odliczeń, kwot
wolnych i kosztów w podatku dochodowym” Studia BAS, nr 2 (2018): 67-91.
https://doi.10.31268/StudiaBAS.2018.04.
Mastalski Ryszard, „Konstytucyjne podstawy prawa podatkowego”, [w:] Konstytucyjne podstawy systemu prawa, red. Mirosław Wyrzykowski. 159-167. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych, 2001.
Modzelewski Witold, „Podatkowy rachunek sumienia” Rzeczpospolita, nr 206 (3 października 2010): E6.
Morawski Lech, „Teoria prawodawcy racjonalnego a postmodernizm” Państwo i Prawo, nr 11 (2000): 31.
Musialik Grażyna, Rafał Musialik, „Kreacja wartości publicznej” Współczesne Zarządzanie, nr 2 (2013): 141-148.
Nogalski Bogdan, Janusz Śniadecki, „Moralny aspekt podatków i doradztwa podatkowego w świetle współczesnej wykładni etyki”, [w:] Etyka a podatki i doradztwo podatkowe, red. Henryk Ćwilkiński, Barbara Kubska-Maciejewicz, Zbigniew Godecki. 23-35. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, 2006.
Nowak Leszek, Próba metodologicznej charakterystyki prawoznawstwa. Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 1968.
Oniszczuk Jerzy, Podatki i inne daniny w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego Warszawa: Wydawnictwo KIK Konieczny i Kruszewski, 2001.
Piechowiak Marek, Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego. Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego, 2012.
Piechowiak Marek, „Elementy prawnonaturalne w stosowaniu Konstytucji RP” Przegląd Sejmowy, nr 5 (2009): 71-90.
Ruśkowski Eugeniusz, „Komentarz do art. 5 ustawy o finansach publicznych”, [w:] Finanse publiczne. Komentarz praktyczny, red. Eugeniusz Ruśkowski, Joanna M. Salachna. 66-93. Gdańsk: ODDK, 2014.
Słownik języka polskiego, t. II. red. Mieczysław Szymczak. Warszawa: PWN, 1999.
Tobor Zygmun, W poszukiwaniu intencji prawodawcy. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013.
Tuleja Piotr, „Komentarz do art. 2 Konstytucji RP”, [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz art. 1-86, red. Marek Safjan, Leszek Bosek. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2016.
Wiśniewski Ryszard, „Podstawy aksjologii Władysława Tatarkiewicza”, [w:] Człowiek i wartości moralne. Studia z dziejów niezależnej myśli etycznej, red. Zdzisław J. Czarnecki i Stanisław Soldenhoff. 290-312. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1989.
Wróblewski Jerzy, „Wybrane zagadnienia metodologiczne dogmatyki prawa”, [w:] Zagadnienia metodologiczne prawoznawstwa. Materiały z sesji naukowej, red. Jerzy Wróblewski. Wrocław: Ossolineum, 1982.
Zakolska Joanna, Zasada proporcjonalności w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2008.
Zawadzka-Pąk Urszula K., Ochrona dobra wspólnego poprzez budżet partycypacyjny (obywatelski). Studium aksjologiczno-prawne. Białystok: Temida 2, 2019.
Ziembiński Zygmunt, Wartości konstytucyjne. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1993.
Zubik Marek, „Podmioty konstytucyjnych wolności, praw i obowiązków” Przegląd Legislacyjny, nr 2 (2007): 29.