Czy akt samobójczy jest świadomym i dobrowolnym aktem woli suicydenta? - rozważania nad prawnokarnymi aspektami odpowiedzialności za przestępstwo stypizowane w art. 151 k.k.

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego opracowania jest problematyka dotycząca przestępstwa stypizowanego w art. 151 k.k. Punktem wyjścia uczyniono rozważania dotyczące istoty samobójstwa z perspektywy socjologicznej, co pozwoliło na wskazanie społecznych uwarunkowań tego zjawiska oraz wyprowadzenie jego definicji, zgodnie z którą decyzja suicydenta musi charakteryzować się świadomością i wolą pozbawienia się życia. Analogiczne wnioski wysunięto po przeprowadzeniu analizy znamienia „doprowadza”, oznacza to, że warunkiem pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności karnej na podstawie art. 151 k.k. jest doprowadzenie do targnięcia się na własne życie osoby zdolnej do rozpoznania znaczenia swego czynu i pokierowania swoim postępowaniem. W dalszej kolejności omówiono kryteria wpływające na swobodę decyzji suicydenta, takie jak niepoczytalność oraz wiek pokrzywdzonego. Ich analiza  pozwoliła na wykazanie wielu nieścisłości, a w rezultacie na wysunięcie własnych propozycji dotyczących wprowadzenia odpowiednich regulacji, które mogłyby stanowić rozwiązanie pojawiających się obecnie wątpliwości interpretacyjnych. Kwestie te umożliwiają udzielenie odpowiedzi na pytanie zasygnalizowane w tytule niniejszego opracowania. To zaś stanowi podstawę do wyprowadzenia wniosków dotyczących tego, czy osoba nakłaniająca inną do aktu samobójczego lub udzielająca suicydentowi pomocy powinna ponieść odpowiedzialność karną na podstawie art. 151 k.k., tj. za przestępstwo wspomaganego samobójstwa, czy może bardziej uzasadnione byłoby pociągnięcie jej do odpowiedzialności karnej za przestępstwo zabójstwa (art. 148 k.k.).