Pasek boczny artykułu

Przesłane
13 kwietnia 2022
Opublikowane
25 stycznia 2023
Pobieranie
PDF
Statystyczny
Read Counter : 368 Pobieranie : 227

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Artykuł zawiera zarysowe rozważania w przedmiocie aspektu kryminalnego praktyk sportowych określanych mianem trash-talk. Przeprowadzona kwerenda dostępnej w zbiorach powszechnych literatury karnistycznej prowadzi do wniosku o konsekwentnym pomijaniu w opracowaniach naukowych powyższej problematyki. W treści artykułu w pierwszej kolejności scharakteryzowano tło występowania przedmiotowych praktyk. Dalej zdefiniowano trash-talk. Następnie przedstawiono jego wydatny potencjał kryminalny, aby przejść do zaprezentowania propozycji koncepcji wyłączenia odpowiedzialności karnej aktualizujących się względem wskazanych praktyk. W konkluzji zwrócono uwagę na kontrastowość powstającą wskutek wpisania zachowania obciążonego ładunkiem kryminalnym pod praktykę trash-talk’u i niedoskonałość wskazanych wcześniej rozwiązań usprawiedliwiających opowiadając się finalnie za podejściem kontratypowym.

Słowa kluczowe

prawo karne, prawo sportowe, sport, trash-talk, kontratyp criminal law, sports law, sport, trash-talk, circumstances excluding the criminal responsibility

Szczegóły artykułu

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Referencje

  1. Andrejew Igor, Ustawowe znamiona przestępstwa. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1959.
  2. Bielski Marek, „Rzecz o granicach usiłowania przestępstw formalnych i materialnych – na przykładzie art. 200 § 1 k.k. i art. 200a k.k.” Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, nr 3 (2010): 101-116. https://www.czpk.pl/dokumenty/zeszyty/2010/zeszyt3/Bielski_M-Rzecz_o_granicach_usilowania_przestepstw_formalnych_i_materialnych-CZPKiNP-2010-z.3.pdf.
  3. Ciepły Filip, „O kontratypie sztuki” Państwo i Prawo, nr 10 (2015): 26-40.
  4. Czajkowski Zbigniew, „Istota, znaczenie i budowanie spoistości zespołu sportowego” Idō – Ruch dla Kultury: rocznik naukowy, t. 3 (2003): 179-189.
  5. https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Id_Ruch_dla_Kultury_rocznik_naukowy_filozofia_nauka_tradycje_wschodu_kultura_zdrowie_
  6. edukacja_/Id_Ruch_dla_Kultury_rocznik_naukowy_filozofia_nauka_tradycje_wschodu_kultura_zdrowie_edukacja_-r2002-t3/ Id_Ruch_dla_Kultury_rocznik_naukowy_filozofia_nauka_tradycje_wschodu_kultura_zdrowie_edukacja_-r2002-t3-s179-189/Id_Ruch_
  7. dla_Kultury_rocznik_naukowy_filozofia_nauka_tradycje_wschodu_kultura_zdrowie_edukacja_-r2002-t3-s179-189.pdf.
  8. Czechowski Jan, „Ewokowane przez sport wartości” Roczniki Naukowe Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego i Turystyki w Białymstoku, (2014): 24-27. http://wswfit.com.pl/site-media/download/wydawnictwa/RocznikiNaukowe2013.pdf.
  9. Czechowski Jan, „Sport w perspektywie procesu wychowawczego” Przegląd Pedagogiczny, nr 2 (2015): 161-178. https://repozytorium.
  10. ukw.edu.pl/bitstream/handle/item/3676/Jan%20Czechowski%20Sport%20w%20perspektywie%20procesu%20wychowawczego.
  11. pdf?sequence=1&isAllowed=y.
  12. Daniluk Paweł, „Warunki determinujące skuteczność zgody uprawnionego w prawie karnym” Palestra, z. 1-2 (2005): 34-44.
  13. Demenko Anna, Przestępstwa popełniane przez wypowiedź. Warszawa: C. H. Beck, 2021.
  14. Dixon Nicholas, „Trash Talking as Irrelevant to Athletic Excellence: Response to Summers” Journal of the Philosophy of Sport, vol. 35:1 (2008): 90-96. https://doi.org/10.1080/00948705.2008.9714729.
  15. Duda Henryk, „Zasady ideologii olimpijskiej jako kryterium sprawnego działania sportowego” Studia Humanistyczne, nr 12 (2012): 49-55.
  16. Duda Henryk, „Formy nauczania taktyki gry w piłkę nożną” Acta Scientifica Academiae Ostroviensis, nr 12 (2003): 61-68. https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Acta_Scientifica_Academiae_Ostroviensis/Acta_Scientifica_Academiae_Ostroviensis-r2003-t-n12/Acta_Scientifica_Academiae_Ostroviensis-r2003-t-n12-s61-68/Acta_Scientifica_Academiae_Ostroviensis-r2003-t-n12-s61-68.pdf.
  17. Fundowicz Sławomir, Prawo sportowe. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013.
  18. Giezek Jacek, „»Zezwolenie« na naruszenie dobra prawnego - negatywne znamię typu czy okoliczność kontratypowa”, [w:] Aktualne problemy prawa karnego: księga pamiątkowa z okazji Jubileuszu 70. urodzin Profesora Andrzeja J. Szwarca, red. Łukasz Pohl. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. 131-154. Wydawnictwo Naukowe, 2009.
  19. Gizbert-Studnicki Tomasz, „Wykładnia celowościowa” Studia Prawnicze, nr 3-4 (1985): 51-69.
  20. Grochala Beata, „Język sportu a wyrażanie emocji – nowa (?) perspektywa oglądu” Prace Językoznawcze, nr 4 (2019): 19-29.
  21. https://doi.org/10.31648/pj.4686.
  22. Grudecki Michał, Kontratypy pozaustawowe. Warszawa: C. H. Beck, 2022.
  23. Hajduk Fabian, „Funkcje sportu. Wybrane problemy” Rocznik Lubuski, t. 39:2 (2013): 251-262.
  24. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-280e82e8-cabe-4c12-bb37-b54b4fbeea1b.
  25. Hajto Tomasz, Cezary Kowalski, Tomasz Hajto. Ostatnie rozdanie. Autobiografia. Kraków: Sine Qua Non, 2020.
  26. Habrat Paweł, Łukasz Smolarow, Piotr Stokowiec, Przygotowanie psychologiczne. Narodowy model gry. Warszawa: Polski Związek Piłki Nożnej, 2020. https://www.pzpn.pl/public/system/files/site_content/635/3732--NMG%20Przygotowanie%20psychologiczne.pdf.
  27. Hermann Mikołaj, Michał Krotoszyński, Piotr Zwierzykowski, Wymiary prawa. Teoria. Filozofia. Aksjologia. Warszawa: C. H. Beck, 2019.
  28. Hettinga Florentina J., Andrew M. Edwards, Brian Hanley, „The Science Behind Competition and Winning in Athletics: Using World-Level Competition Data to Explore Pacing and Tactics” Frontiers in Sports and Active Living, vol. 1:11 (2019): 1-16.
  29. https://doi.org/10.3389/fspor.2019.00011.
  30. International Football Association Board. Przepisy gry 2021/22. 2021.
  31. https://pzpn.pl/public/system/files/site_content/941/4437-Przepisy%20Gry%202021_22.pdf.
  32. Iwański Mikołaj, Odpowiedzialność karna za przestępstwa korupcyjne. Kraków: Krakowski Instytut Prawa Karnego, 2016.
  33. Jarosz Beata, „O języku specjalistycznym w komentarzu sportowym (na przykładzie relacji z meczów siatkarskich)” Socjolingwistyka, t. 29 (2015): 269-282. https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.29.16.
  34. Jędrzejczyk Joanna, Czarno na białym. Warszawa: Burda Książki, 2021.
  35. Kaczmarek Tomasz, „O ustawowych znamionach typu czynu zabronionego” Państwo i Prawo, nr 3 (2020): 130-141.
  36. Kardas Piotr, „Dozwolone ryzyko sportowe – pozaustawowy kontratyp czy element precyzujący płaszczyznę bezprawności?” Przegląd Sądowy, nr 1 (2009): 7-22.
  37. Kniffin Kevin M., Dylan Palacio, „Trash-Talking and Trolling” Human Nature, vol. 29 (2018): 353-369.
  38. https://doi.org/10.1007/s12110-018-9317-3.
  39. Kosiewicz Jerzy, „Od negacji do aprobaty – postawy wobec foul play w sporcie”, [w:] Osoba – Sport, wychowanie, zdrowie, red. Krzysztof Buśko, Mariusz Klimczyk, Alicja Kostencka, Radosław Muszkieta, Hanna Żukowska. 39-55. Bydgoszcz: Ośrodek Rekreacji, Sportu i Edukacji w Poznaniu Wydawnictwo Naukowe – Akademia Sportu i Nauki, 2015.
  40. Kubiak Rafał, „Legalność pierwotna ryzyka sportowego” Prokuratura i Prawo, nr 12 (2006): 13-35.
  41. Kubieniec Dorota, „Komunikacja niewerbalna i wykorzystanie gestów w sporcie” Media-Kultura-Komunikacja Społeczna, nr 16 (2021): 65-76. https://doi.org/10.31648/mkks.6289.
  42. Kubieniec Dorota, „Sport jako przestrzeń komunikowania potocznego” Com.press, nr 2 (2019): 24-39.
  43. https://compress.edu.pl/pl/e-wydania/item/sport-jako-przestrzen-komunikowania-potocznego.
  44. Leciak Michał, Michał Biliński, Katarzyna Grabska-Luberadzka, Rafał Piechota, Hubert Radke, Beata Rischka-Słowik, Karolina Tetłak, Praw sportowe. Warszawa: C. H. Beck, 2018.
  45. Lernell Leszek, Zagadnienie związku przyczynowego w prawie karnym. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1962.
  46. Levinson Sanford V., „Trash Talk at the Supreme Court: Reflections on David Pozen’s Constitutional Good Faith” 129 Harvard Law Review Forum, 166 (2016): 170.
  47. Majewski Jarosław, Okoliczności wyłączające przestępczość a znamiona subiektywne. Warszawa: Wolter Kluwer, 2013.
  48. Małecki Mikołaj, „Prawo karne – okoliczności wyłączające bezprawność – kontratyp działalności artystycznej. Glosa do postanowienia SN z dnia 5 marca 2015 r., III KK 274/14.” Orzecznictwo Sądów Polskich, nr 10 (2016): 1418-1426.
  49. Michaluk Tomasz, Semiotyczne i pragmatyczne zagadnienia teorii sportu. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego, 2011. Międzynarodowy Komitet Olimpijski, Karta Olimpijska obowiązująca od 26 czerwca 2019 roku. Lozanna, 2019.
  50. Ministerstwo Sportu i Turystyki, Kodeks dobrego zarządzenia dla polskic związków sportowych. Warszawa, 2018.
  51. Młynarczyk-Puławska Karolina, Ryzyko sportowe jako okoliczność wyłączająca bezprawność czynu w polskim prawie karnym. Lublin: Tygiel, 2018.
  52. Mouchet Alain, „Subjectivity in the articulation between strategy and tactics in team sports: an example in rugby” Italian Journal of Sport Sciences, nr 12 (2005): 24-33.
  53. https://www.researchgate.net/publication/269993958_Subjectivity_in_the_articulation_between_strategy_and_tactics_in_team_sports_an_example_in_rugby.
  54. Muszyńska Anna, „Komentarz do art. 216 k.k.”, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. Jacek Giezek. 772-781. Warszawa: Wolters Kluwer, 2021.
  55. Naglak Zbigniew, Metodyka trenowania sportowca. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego, 1999.
  56. Panfil Ryszard, Edukacja uzdolnionego gracza i zarządzanie zespołem sportowym. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego, 2000.
  57. Pietrzykowski Tomasz, „Instytucje prawne i sprzężenie reguł” Przegląd Sądowy, nr 11-12 (2010): 52-66.
  58. Polok Krzysztof: „Kwestie nacechowania w języku sportu” SŁOWO. Studia Językoznawcze, nr 3 (2012): 149-167. https://www.ur.edu.pl/storage/file/core_files/2021/10/4/a70836e8b5ba5f42ca69d89c0a427bb3/Krzysztof_Polok.pdf.
  59. Raglewski Janusz, „Komentarz do art. 216 k.k.”, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część II. Komentarz do art. 212-277d, red. Włodzimierz Wróbel, Andrzej Zoll. 81-94. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
  60. Słysz Aleksander, „Ostateczność decyzji sędziów sportowych a prawo do powtórzenia meczu” Przegląd Prawa Publicznego, nr 2 (2021): 23-37.
  61. Staniszewski Cezary, „Modyfikacja taktyki strzelania w świetle zmian w strzelectwie sportowym” Strzelectwo sportowe (Nowoczesne rozwiązania szkoleniowe), z. 14 (2017): 51-56.
  62. https://www.pzss.org.pl/assets/files/biblioteka-trenera/2017/09_2017_staniszewski-cezary-modyfikacja--taktyki-strzelania-w-swietle-zmian-w-strzelectwie-sportowym.pdf.
  63. Stanowski Krzysztof, Szamo. Wszystko, co wiedziałbyś o piłce nożnej, gdyby cię nie oszukiwano. Warszawa: Kanał Sportowy Sp. z o.o. w Warszawie, 2021.
  64. Tarapata Szymon, „Głos w sprawie «niebezprawnego naruszenia reguł postępowania z dobrem prawnym» (o przypadku tzw. «płonącego anioła»)” Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, nr 2 (2013): 34.
  65. Tarapata Szymon, Dobro prawne w strukturze przestępstwa. Analiza teoretyczna i dogmatyczna. Warszawa: Wolters Kluwer, 2016.
  66. Tarapata Szymon, „Prawo karne - odpowiedzialność za przestępstwo materialne a obiektywne przypisanie skutku. Glosa do wyroku SN z dni 8 kwietnia 2013 r., II KK 206/12” Orzecznictwo Sądów Polskich, nr 6 (2014): 825-843.
  67. Wiatrowski Piotr, Dyrektywy wykładni prawa karnego materialnego w judykaturze Sądu Najwyższego. Warszawa: C. H. Beck, 2013.
  68. Wolter Władysław, Nauka o przestępstwie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973.
  69. Wronkowska Sławomira, Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa. Poznań: Ars boni et aequi, 2007.
  70. Wróbel Włodzimierz, Andrzej Zoll, Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
  71. Wróbel Włodzimierz, Andrzej Zoll, Polskie prawo karne. Część ogólna. Kraków Wydawnictwo Znak, 2014.
  72. Wróbel Włodzimierz, „Konstrukcja kontratypu jako sposób uadekwatniania treści normy sankcjonowanej i sankcjonującej w procesie wykładni prawa karnego”, [w:] W poszukiwaniu dobra wspólnego. Księga jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego. red. Agnieszka Choduń, Stanisław Czepita. 369-383. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2010.
  73. Wójcik Janusz, Przemysław Ofiara, Wójt. Jedziemy z frajerami. Całe moje życie. Kraków: Sine Qua Non, 2014.
  74. Yip Jeremy A., Maurice E. Schweitzer, Samir Nurmohamed, „Trash-talking: Competitive incivility motivates rivalry, performance, and unethical behavior” Organizational Behavior and Human Decision Processes, vol. 144 (2018): 125-144.
  75. https://doi.org/10.1016/j.obhdp.2017.06.002.
  76. Zając Dominik, „Zgoda dzierżyciela dobra prawnego na zachowanie ryzykowne jako okoliczność wpływająca na zakres odpowiedzialności karne” Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, nr 2 (2018): 89-119.
  77. https://www.czpk.pl/artykuly/zgoda-dzierzyciela-dobra-prawnego-na--zachowanie-ryzykowne-jako-okolicznosc-wplywajaca-na-zakres-odpowiedzialnosci-karnej.
  78. Zoll Andrzej, „Czy jest uzasadnione wyróżnienie pierwotnej i wtórnej legalności?”, [w:] W poszukiwaniu dobra wspólnego. Księga jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego. red. Agnieszka Choduń, Stanisław Czepita. 357-366. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2010.
  79. Żółtek Sławomir, „O znamionach prawnokarnych” [w:] Między nauką a praktyką prawa karnego. Księga jubileuszowa profesora Lecha Gardockiego, red. Zbigniew Jędrzejewski, Zygmunt Wiernikowski, Sławomir Żółtek, Michał Królikowski. 413-426. Warszawa: C.H. Beck 2014.
  80. Żółtek Sławomir, Znaczenie normatywne ustawowych znamion typu czynu zabronionego. Z zagadnień semantycznej strony zakazu karnego. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
  81. Żuk Grzegorz, Edukacja aksjologiczna. Zarys problematyki. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2016.