Treść głównego artykułu

Abstrakt

Problematyka rozkazu wojskowego na gruncie przepisów międzynarodowego prawa karnego nastręcza wiele wątpliwości interpretacyjnych. Przy okazji napaści Rosji na Ukrainę wydaje się być ona szczególnie aktualna. Będzie ona zapewne przedmiotem zainteresowania Międzynarodowego Trybunału Karnego, kiedy dojdzie do osądzenia poszczególnych sprawców. W artykule zaprezentowano ewolucję rozkazu wojskowego od czasu Międzynarodowego Wojskowego Trybunału w Norymberdze do uregulowań obowiązujących w Rzymskim Statucie Międzynarodowego Trybunału Karnego. Szczególną uwagę poświęcono jednak przepisom zawartym w statucie Międzynarodowego Trybunału Karnego ds. byłej Jugosławii. Był to bowiem pierwszy międzynarodowy sąd od czasów Norymbergii, któremu przyszło się zmierzyć z tą problematyką. Na jego doświadczeniach bazował Międzynarodowy Trybunał Karny, który doprecyzował koncepcję odpowiedzialności dowódcy i uzupełnił ją o nowe komponenty.

Słowa kluczowe

rozkaz wojskowy, wojsko, dowódca, Międzynarodowy Trybunał Karny ds. byłej Jugosławii, międzynarodowe prawo karne, odpowiedzialność karna military order, military, commander, International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia, international criminal law, criminal responsibility

Szczegóły artykułu

Referencje

  1. Ambos Kai, „Joint Criminal Enterpriese and Command Responsibility” Journal of International Criminal Justice, nr 5 (2007): 159-183.
  2. Chmura-Piwowarczyk Joanna, „Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii. Przesłanki powołania-działalność-znaczenie”, [w:] Zbrodnia i kara. Ludobójstwo – zbrodnie wojenne – zbrodnie przeciwko ludzkości, red. Wiesław Wacławczyk, Krzysztof Żarna. 26-41. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011.
  3. Cyprian Tadeusz, Jerzy Sawicki, Prawo Norymberskie. Bilans i Perspektywy. Warszawa: Wydawnictwo Egueniusza Kuthana, 1948.
  4. Galand Skander Alexandre, Emilie Hunter, Ilia Utmelidze, International Criminal Law Guidelines: Command Responsibility. Colombia: Centre for International Law Research and Policy, 2016.
  5. Gardocki Lech, Zarys prawa karnego międzynarodowego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985.
  6. Grosz Wiktor, „Przedmowa”, [w:] Prawo norymberskie. Bilans i perspektywy, red. Tadeusz Cyprian, Jerzy Sawicki. 5-8. Warszawa: Wydawnictwo Egueniusza Kuthana, 1948.
  7. Hofmański Piotr, Hanna Kuczyńska, Międzynarodowe prawo karne. Warszawa: Wolters Kluwer, 2020.
  8. ICTY, View from the Hague Local and Military Law Familiar with Command Responsibility Doctrine. https://www.icty.org/x/file/Outreach/view_from_hague/balkan_031126_en.pdf.
  9. International Criminal Law & Practice Training Materials, Modes of Liability: Superior Responsibility. Hague 2018.
  10. Kozłowska-Kalisz Patrycja, „Komantarz do art. 13 kodeksu karnego”, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. Marek Mozgawa. 1080-1081. Warszawa: Wolters Kluwer, 2021
  11. Królikowski Michał, Paweł Wiliński, Jacek Izydorczyk, Małgorzata Znojek, Prawo karne międzynarodowe. Wybór źródeł. Warszawa: Wolters Kluwer, 2010.
  12. Kuźniar Zbigniew, Artur Fronczyk, „Wojna etniczna w byłej Jugosławii – źródła i skutki. Wybrane aspekty” Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Wojsk Lądowych im. Tadeusza Kościuszki, nr 2 (2013): 37-45.
  13. Matyasik Michał, Przemysław Domagała, Międzynarodowe trybunały karne oraz inne instrumenty sprawiedliwości tranzytywnej. Warszawa: Difin, 2012.
  14. Pruitt Katherine, „Destroying the Legacy of the ICTY: Analysis of the Acquittals of Jovica Stanišic and Franko Simatović” San Diego International Law Journal, nr 15.2 (2014): 359-376.
  15. Rashica Viona, „The main characteristics of The International Criminal Tribunal For The Former Yugoslavia during its mandate from 1993 to 2017” SEEU Review, nr 14.1 (2019): 91-116. https://doi.org/10.2478/seeur-2019-0006.
  16. Sharga Daphna, Ralph Zacklin, „The International Criminal Tribunal For the Former Yugoslavia” European Journal of International Law, nr 4 (1994): 360-380. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.ejil.a035876.
  17. Van Sliedregt Elies, „Three Generations of Case Law and Still Ambiguity”, [w:] The Legacy of the International Criminal Trinunal for the former Yugoslavia, red. Bert Swart, Alexander Zahr, Göran Sluiter. 377-400. Oxford Scholarship Online: 2011, DOI:10.1093/acprof:oso/9780199573417.003.0014.
  18. Van Voorden Milena, „Rozkaz wojskowy jako instytucja prawa karnego. Podstawowe zagadnienia” Studia Prawnoustrojowe, nr 23 (2014): 63-73.
  19. Wierczyńska Karolina, Pojęcie ludobójstwa w kontekście orzecznictwa międzynarodowych trybunałów karnych ad hoc. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2010.
  20. Żarna Krzysztof, „Geneza międzynarodowej odpowiedzialności karnej jednostki”, [w:] Zbrodnia i kara. Ludobójstwo - zbrodnie wojenne - zbrodnie przeciwko ludzkości, red. Wiesław Wacławczyk, Krzysztof Żarna. 26-41. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011.
  21. Ziewiński Jan, Rozkaz wojskowy w prawie karnym. Gdynia: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1986.