Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Artykuły

Nr 3 (41) (2022)

Ochrona ostatniej woli spadkodawcy czy potrzeba stabilizacji stosunków prawnych? : O konstytucyjności regulacji prawnej dotyczącej wadliwości testamentu na tle art. 945 § 2 k.c.

DOI
https://doi.org/10.36128/priw.vi41.502
Przesłane
19 sierpnia 2022
Opublikowane
20.10.2022

Abstrakt

Płaszczyzna prawa spadkowego stanowi obszar kolizji różnych wartości stanowiących podstawę przyjmowanych regulacji prawnych. Szczególnym tego przykładem jest problematyka sporządzenia testamentu pod wpływem wad oświadczenia woli, zmierzająca z jednej strony do zapewnienia ochrony ostatniej woli spadkodawcy, z drugiej zaś – wobec ograniczenia możliwości podniesienia zarzutu wadliwości testamentu po upływie terminów prekluzyjnych przewidzianych w art. 945 § 2 k.c. – mająca na celu zagwarantowanie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa prawnego, w tym zwłaszcza potrzebę stabilizacji stosunków prawnych powstałych po śmierci spadkodawcy. Jednocześnie, przyjęta w tym zakresie regulacja prawna może jednak stanowić źródło skutków prawnych nieakceptowalnych z punktu widzenia społecznego poczucia sprawiedliwości. W szczególnej bowiem sytuacji, z uwagi na jednoznaczne wyłączenie możliwości kwestionowania wadliwego testamentu po upływie terminów zawitych, dopuszcza ona możliwość ustalenia losów majątku spadkowego na podstawie testamentu nie odzwierciedlającego rzeczywistej i swobodnej woli spadkodawcy. Rozstrzygnięcie konfliktu konkurujących w tym zakresie wartości, będących uzasadnieniem przyjętych regulacji prawnych, wymaga odwołania do aksjologicznych założeń konstytucyjnego prawa dziedziczenia, co też stanowi główny cel rozważań.

Bibliografia

  1. Borysiak Witold, Dziedziczenie. Konstrukcja prawna. Warszawa: Lexis Nexis, 2013.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  2. Ciszewski, Jerzy, Jakub Knabe, „art. 945”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. Jerzy Ciszewski, Piotr Nazaruk. Warszawa: Lex, 2022.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  3. Dobrzański Bronisław, „Jakie zmiany w stosunku do prawa spadkowego z 1946 r. wprowadzi kodeks cywilny?” Palestra, nr 7 (1964): 4-21.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  4. Drewek Marcin, „Kwestia ważności testamentu w prawie amerykańskim na przykładzie prawa stanu Teksas” Studia Iuridica Toruniensia, t. XX (2017): 99-122. https://doi.org/10.12775/SIT.2017.006.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  5. Felski Tadeusz, „Podmiotowe prawo do spadku” Palestra, nr 7-8 (2021): 73-81.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  6. Garlicki Leszek, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer, 2021.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  7. Grzybowski Stefan, „O rzekomej konwalidacji nieważnej czynności prawnej” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 3 (1974): 37-49.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  8. Gwiazdomorski Jan, Prawo spadkowe w zarysie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  9. Jackowski Michał, „Ochrona praw nabytych a kryzys gospodarczy” Państwo i Prawo, nr 8 (2009): 3-16.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  10. Jakimowicz Wojciech, Publiczne prawa podmiotowe. Kraków: Zakamycze, 2002.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  11. Jarosz-Żukowska Sylwia, „art. 64”, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, red. Leszek Garlicki, Marek Zubik. Warszawa: Lex, 2016.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  12. Kidyba Andrzej, Elżbieta Niezbecka, Kodeks cywilny. Komentarz, t. IV, Spadki. Warszawa: Wolters Kluwer, 2015.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  13. Księżak Paweł, Prawo spadkowe. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  14. Kucia Bartosz, „945”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. VI, Spadki (art. 922-1087), red. Mariusz Fras, Magdalena Habdas. 264-273. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  15. Kuźmicka-Sulikowska Joanna, „art. 945”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Edward Gniewek, Piotr Machnikowski. Warszawa: Legalis, 2021.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  16. Lewaszkiewicz-Petrykowska Biruta, „Wady oświadczenia woli przy sporządzaniu testamentu”, [w:] Prace z prawa cywilnego wydane dla uczczenia pracy naukowej profesora Józefa Stanisława Piątowskiego, red. Bogudar Kordasiewicz, Ewa Łętowska. 201-213. Wrocław-Warszawa-Kraków--Gdańsk-Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  17. Maciejewska-Szałas Maja, „art. 945”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Małgorzata BalwickaSzczyrba, Anna Sylwestrzak. 1445-1452.Warszawa: Wolters Kluwer, 2022.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  18. Mączyński Andrzej, „Konstytucyjne prawo dziedziczenia”, [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. Leszek Ogiegło, Wojciech Popiołek, Maciej Szpunar. 1165-1179. Kraków: Zakamycze, 2005.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  19. Mączyński Andrzej, „Nieważność testamentu sporządzonego pod wpływem wady oświadczenia woli”, [w:] Problemy kodyfikacji prawa cywilnego (studia i rozprawy). Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Radwańskiego, red. Stanisław Sołtysiński. 403-417. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1990.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  20. Mączyński Andrzej, „Wpływ wad oświadczenia woli na ważność testamentu” Rejent, nr 7-8 (1991): 24-44.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  21. Mikołajewicz Jarosław, „Pojmowanie państwa prawnego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego”, [w:] Polskie dyskusje o państwie prawa, red. Sławomira Wronkowska (Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1995), 99-117.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  22. Niedośpiał Michał, „Nieważność testamentu (a art. 5 k.c.). Glosa do postanowienia SN z dnia 9 grudnia 2010 r., IV CSK 248/10” Przegląd Sądowy, nr 7-8 (2012): 180-187.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  23. Nocuń Mateusz Jerzy, „Konstytucjonalizacja prywatnych praw podmiotowych jako przejaw dekodyfikacji. »Prawo dziedziczenia« w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.” Studia Iuridica, t. LXI (2015): 251-282.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  24. Nowacki Józef, „Rodzaje moralnej oceny prawa” Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego, seria I, Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 23 (1962): 27-38.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  25. Osajda Konrad, „art. 941”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Witold Borysiak. Warszawa: Legalis, 2022.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  26. Osajda Konrad, „art. 945”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Witold Borysiak. Warszawa: Legalis 2022.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  27. Paluch Anna, Granice swobody rozrządzania majątkiem na wypadek śmierci w prawie polskim. Warszawa: C. H. Beck, 2021.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  28. Pazdan Maksymilian, „Art. 945”, [w:] Kodeks cywilny, t. II, Komentarz. Art. 450-1088, red. Krzysztof Pietrzykowski. Warszawa: Legalis 2021.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  29. Piątowski Józef Stanisław, Bogudar Kordasiewicz, Prawo spadkowe w zarysie. Warszawa: Wolters Kluwer, 2011.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  30. Radbruch Gustav, „Ustawowe bezprawie i ponadustawowe prawo (Gesetzliches Unrecht und übergesetzliches Recht)”, [w:] Filozofia prawa. Wybór tekstów źródłowych, red. Antoni Kość, Tomasz Barankiewicz, Jadwiga Potrzeszcz. 221-230. Lublin: Petit, 2007.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  31. Radwański Zbigniew, „Wykładnia testamentów” Kwartalnik Prawa Prywatnego, z. 1 (1993): 5-30.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  32. Radwański Zbigniew, Maciej Gutowski, „Sankcje wadliwej czynności prawnej”, [w:] System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna, t. II, red. Zbigniew Radwański, Adam Olejniczak. 542-586. Warszawa: C. H. Beck, 2019.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  33. Safjan Marek, „Prawo, wartości i demokracja” Chrześcijaństwo-Świat-Polityka, nr 1 (2008): 523.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  34. Safjan Marek, „Zasady prawa prywatnego”, [w:] System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna, t. I, red. Marek Safjan. 318-365. Warszawa: C. H. Beck, 2012.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  35. Skowrońska-Bocian Elżbieta, „Glosa do postanowienia SN z dnia 21 stycznia 1997 r., II CKN 15/96” Orzecznictwo Sądów Polskich, nr 3 (1998): 59.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  36. Skowrońska-Bocian Elżbieta, Prawo spadkowe. Warszawa: C. H. Beck, 2022.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  37. Skowrońska-Bocian Elżbieta, Jacek Wierciński, „945”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. VI, Spadki, red. Jacek Gudowski. 131-141. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  38. Sokołowski Tomasz, Krzysztof Żok, „art. 941”, [w:] Kodeks cywilny, t. III, Komentarz. Art. 627-1088, red. Maciej Gutowski, Warszawa: Legalis 2022.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  39. Szpunar Adam, „O konwalidacji nieważnej czynności prawnej” Państwo i Prawo, nr 5 (1986): 20-32.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  40. Szpunar Adam, „Uwagi o pojęciu prawa dziedziczenia” Rejent, nr 5 (2002): 13-26.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  41. Szydło Marek, „Wolność prawnie chroniona jako modalność prawna”, [w:] Między tradycją a przyszłością w nauce prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Bociowi, red. Jerzy Supernat. 729-740. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2009.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  42. Trzewik Jacek, „O formie testamentu na tle regulacji rozporządzenia eIDAS” Państwo i Prawo, nr 10 (2019): 76-90.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  43. Trzewik Jacek, „Z rozważań nad koncepcją podmiotowego prawa dziedziczenia”, [w:] Państwo. Konstytucja. Prawo. Księga pamiątkowa poświęcona Sędziemu Trybunału Konstytucyjnego Profesorowi Henrykowi Ciochowi. Studia i Materiały – Trybunał Konstytucyjny, z. 60 (2018): 443-470.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  44. Trzewik Jacek, Publiczne prawa podmiotowe jednostki w systemie prawa ochrony środowiska. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  45. Witczak Hanna, Agnieszka Kawałko, Prawo spadkowe. Warszawa: C. H. Beck, 2014.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  46. Witczak Hanna, Wyłączenie od dziedziczenia na mocy orzeczenia sądu. Warszawa: Lexis Nexis, 2013.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  47. Wolak Grzegorz, „Nieważność testamentu wskutek wad oświadczenia woli – glosa – I CSK 140/07” Monitor Prawniczy, nr 11 (2009): 619-626.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  48. Wójcik Sylwester, „Testament”, [w:] System prawa cywilnego, t. IV, Prawo spadkowe, red. Józef Stanisław Piątowski. 172-219. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1986.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  49. Wójcik Sylwester, Fryderyk Zoll, „Testament”, [w:] System prawa prywatnego. Prawo spadkowe, t. X, red. Bogudar Kordasiewicz. 332-419. Warszawa: C. H. Beck, 2015.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  50. Załucki Mariusz, Wydziedziczenie w prawie polskim na tle porównawczym. Warszawa: Wolters Kluwer, 2010.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  51. Zaradkiewicz Kamil, „Instytucjonalizacja wolności majątkowej. Koncepcja prawa podstawowego własności i jej urzeczywistnienie w prawie prywatnym” Studia i Materiały – Trybunał Konstytucyjny, z. 45 (2013): 1-594.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>
  52. Ziembiński Zygmunt, Wartości konstytucyjne: zarys problematyki. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1993.
    Obejrzyj w Google Scholar -->>

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.