Pasek boczny artykułu

Przesłane
31 października 2022
Opublikowane
19 stycznia 2023
Pobieranie
PDF
Statystyczny
Read Counter : 902 Pobieranie : 704

Treść głównego artykułu

Abstrakt

W artykule autor postawił tezę, że warunkiem koniecznym prawidłowego czyli profesjonalnego wykonywania zawodu sędziego jest niezawisłość sędziego uwarunkowana posiadaniem przez osobę wykonującą zawód sędziego autonomii moralnej. Innymi słowy: autonomia moralna stanowi conditio sine qua non niezawisłości sędziego, a tym samym jest też koniecznym warunkiem profesjonalnego wykonywania zawodu sędziego. Autonomia moralna sędziego jest więc pożądaną i konieczną cechą osoby wykonującej zawód sędziego, ponieważ bez posiadania autonomii moralnej nie może w ogóle zaistnieć niezawisłość sędziego, niezależnie od tego, ile zostałoby stworzonych zabezpieczeń systemowych w porządku prawnym. Owe zabezpieczenia są oczywiście potrzebne, ale same w sobie, z jednej strony, nie tworzą stanu niezawisłości sędziego, a z drugiej strony, nie mają takiej mocy sprawczej, że ta niezawisłość nagle znika w razie jakichś zakłóceń działania owych zabezpieczeń.


W kontekście niezawisłości sędziego pojęcie autonomii moralnej nie jest jak dotychczas stosowane. W orzecznictwie oraz literaturze przedmiotu wskazywane są rodzaje, elementy składowe, czy też gwarancje niezawisłości sędziego, a także zagrożenia tej niezawisłości, ale brakuje pojęcia obejmującego całość i warunkującego ową niezawisłość sędziego. W przekonaniu autora artykułu, pojęciem takim jest pojęcie autonomii moralnej.

Słowa kluczowe

autonomia moralna, etyka prawnicza, niezawisłość, sędzia moral autonomy, legal ethics, independence, judge

Szczegóły artykułu

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Referencje

  1. Arystoteles, Polityka, przeł. Ludwik Piotrowicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.
  2. Banaszak Bogusław, „Konstytucyjne ujęcie zasady niezawisłości sędziowskiej w Polsce”. Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego, nr 6 (2009): 13-25.
  3. Dąbrowski Marcin, Jarosław Szymanek, Marcin Michał Wiszowaty, Jacek Zaleśny, Niezależność sądów i niezawisłość sędziów. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2020.
  4. Dąbrowski Stanisław, „Niezawisłość sędziów – gwarancje ustrojowe i zagrożenia” Krajowa Rada Sądownictwa, nr 2 (2012): 12-15.
  5. Dworkin Gerald, The Theory and Practice of Autonomy. Oxford: Oxford University Press, 1988.
  6. Filipek Katarzyna, „Gwarancje niezawisłości sędziowskiej sędziów sądów powszechnych” Studenckie Zeszyty Naukowe, nr 9 (2006): 7-25.
  7. Hauser Roman, „Konstytucyjna zasada niezawisłości sędziowskiej” Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego, nr 1 (2015): 9-23.
  8. Hołówka Jacek, Etyka w działaniu. Warszawa: Wydawnictwo Pruszyński i S-ka, 2001.
  9. Kant Immanuel, Krytyka praktycznego rozumu, przeł. Jerzy Gałecki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.
  10. Korzeniewska-Lasota Anna, „Godność urzędu sędziego – uwagi na tle orzecznictwa sądów dyscyplinarnych” Studia Ełckie, nr 13 (2011): 285-296.
  11. Leder Wojciech, „Sumienie sędziego. Czy sędziom powinna przysługiwać możliwość powołania się na klauzulę sumienia?” Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Społeczne, nr 2 (2018): 161-186.
  12. Najda Magdalena, Aleksandra Rutkowska, Dariusz Rutkowski, Psychologia sali sądowej. Jak komunikacja i emocje wpływają na postrzeganie sprawiedliwości. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Od.Nowa, brw.
  13. Pawełczyk Mirosław, Rafał Stankiewicz, Profesjonalizm fundamentem niezawisłośc sędziowskiej.
  14. https://www.rp.pl/opinie-prawne/art5828261-profesjonalizm-fundamentem-niezawislosci-sedziowskiej.
  15. Potrzeszcz Jadwiga, „Bezpieczeństwo prawne a pewność prawa – perspektywa filozoficznoprawna”, [w:] Bezpieczeństwo prawne państw demokratycznych w procesie integracji europejskiej: Polska – Słowacja – Ukraina, red. Józef Krukowski, Jadwiga Potrzeszcz, Mirosław Sitarz. 281-295. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2016.
  16. Potrzeszcz Jadwiga, „Godność człowieka w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego” Roczniki Nauk Prawnych, nr 1 (2005): 27-49.
  17. Potrzeszcz Jadwiga, „Immanuela Kanta i Matthiasa Mahlmanna próba humanistycznego uzasadnienia godności człowieka”, [w:] Abiit, non obiit. Księga poświęcona pamięci Księdza Profesora Antoniego Kościa SVD, red. Antoni Dębiński, Piotr Stanisz, Tomasz Barankiewicz, Jadwiga Potrzeszcz, Wojciech Sz. Staszewski, Anna Szarek-Zwijacz i Monika Wójcik. 273-299. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013.
  18. Potrzeszcz Jadwiga, „Legal security – synthetic presentation” Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie, t. IX (2016): 140-152.
  19. Potrzeszcz Jadwiga, „Podmiot bierny a podmiot czynny bezpieczeństwa prawnego” Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie, t. VIII (2015): 76-93.
  20. Potrzeszcz Jadwiga, „Ważenie wartości w prawie a problem ich absolutności i relatywności” Principia, nr LXI-LXII (2015): 107-122.
  21. Potrzeszcz Jadwiga, Bezpieczeństwo prawne z perspektywy filozofii prawa. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013.
  22. Rawls John, Teoria sprawiedliwości, przeł. Maciej Panufnik, Jarosław Pasek, Adam Romaniuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
  23. Romer Teresa, Magdalena Najda, Etyka dla sędziów. Rozważania. Warszawa: Wolters Kluwer, 2007.
  24. Sobczak Jacek, „Niezawisłość sędziowska i niezależność sądów. Problem ważny i aktualny” Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa, nr 4 (2015): 79-115.
  25. Świątkowski Andrzej, „Niezawisłość, bezstronność i niezależność – specyficzne, bezwzględnie obowiązujące, cechy zatrudnienia w zawodzie sędziego” Palestra, nr 3 (2020): 58-72.
  26. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, przeł. Feliks Wojciech Bednarski. Warszawa: Wydawnictwo Antyk, 2000.
  27. Zajadło Jerzy, „Sumienie sędziego” Edukacja Prawnicza, nr 1 (2017/2018): 37-42.
  28. Zyzik Radosław, „Dlaczego zmęczenie decyzyjne może być zagrożeniem dla niezawisłości sędziego?” Forum Prawnicze, nr 3 (2014): 17-24.