Treść głównego artykułu

Abstrakt

Artykuł koncentruje się na orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w dwóch wrażliwych obszarach związanych z zakończeniem życia ludzkiego, a mianowicie eutanazją i zaprzestaniem leczenia podtrzymującego życie (eutanazja bierna). Te wysoce kontrowersyjne kwestie wymagały od Trybunału odpowiedzi na kluczowe pytania dotyczące zakresu i istoty zobowiązań państw-stron wynikających z art. 2 (prawo do życia) i art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Ponad dwadzieścia lat temu, w sprawie Pretty przeciwko Zjednoczonemu Królestwu (2002), zwięzłe sformułowanie art. 2 EKPC doprowadziło Trybunał do wniosku, że nie ma „prawa do eutanazji” gwarantowanego przez Konwencję. Jednakże nie przeszkodziło to Trybunałowi w uznaniu, że ogólne prawo do decydowania o zakończeniu życia jest elementem prywatności chronionej na podstawie art. 8 EKPC. Od czasu wydania wyroku w sprawie Pretty orzecznictwo Trybunału dotyczące wspomaganego samobójstwa i zaprzestania leczenia podtrzymującego życie balansuje między sprzecznymi interesami. Po rozpoznaniu kilku przełomowych spraw, głównie ze Zjednoczonego Królestwa, Szwajcarii, Belgii, Niemiec i Francji, Trybunał skalibrował istotę i zakres marginesu uznania państw w zakresie dopuszczalności wspomaganego samobójstwa i zaprzestania leczenia podtrzymującego życie. Nie należy jednak oczekiwać, że standardy Trybunału spełnią wszelkie oczekiwania, biorąc pod uwagę zróżnicowane podejścia filozoficzne, etyczne i religijne odnośnie do śmierci człowieka oraz roli państwa w ochronie prawa do życia.

Słowa kluczowe

European Convention on Human Rights, right to life, right to privacy, euthanasia, withdrawal of life-sustaining treatment, positive obligations European Convention on Human Rights, right to life, right to privacy, euthanasia, withdrawal of life-sustaining treatment, positive obligations

Szczegóły artykułu

Referencje

  1. Biggs Hazel, Euthanasia. Death with Dignity and the Law. Oxford-Portland: Hart 2001.
  2. Cohen Miriam, Jasper Hortensius, „A human rights approach to end of life? Recent developments at the European Court of Human Rights” Revista do Instituto Brasileiro de Direitos Humanos, No. 17/18 (2018): 193-210. https://revista.ibdh.org.br/index.php/ibdh/article/view/384/363.
  3. Council of Europe/European Court of Human Rights, Practical Guide on Admissibility Criteria, 2022.
  4. Fellmeth Aaron, Nourin Abourahma, „The Human Right to Suicide under International Law” Human Rights Law Review, No. 3 (2021): 641-670. https://doi.org/10.1093/hrlr/ngab010.
  5. Fikfak Veronika, Lora Izvorova, „Language and Persuasion: Human Dignity at the European Court of Human Rights” Human Rights Law Review, No. 3 (2022): 1-24. https://doi.org/10.1093/hrlr/ngac018.
  6. Gerards, Janneke, „Right to Life”, [in:] Theory and Practice of the European Convention on Human Rights, Pieter van Dijk, Fried van Hoof, Arjen van Rijn, Leo Zwaak. 353-380. Cambridge-Antwerp-Portland: Intersentia, 2018.
  7. Guide on the decision-making process regarding medical treatment in end-of-life situations, Council of Europe 2014. https://www.coe.int/en/web/bioethics/guide-on-the-decision-making-process-regarding-medical-treatment-in-end-of-life-situations.
  8. Le Moli Ginevra, Human Dignity in International Law. Cambridge: Cambridge University Press 2021.
  9. Martin Stevie, Assisted Suicide and the European Convention on Human Rights. London-New York: Routledge 2021.
  10. Papadopoulou Nataly, „From Pretty to Nicklinson: changing judicial attitudes to assisted dying” European Human Rights Law Review, vol. 3 (2017): 298-307.
  11. Regulating the End of Life. Death Rights, ed. Sue Westwood. London-New York-Routledge 2021.
  12. Schabas William, The European Convention on Human Rights. Oxford: Oxford University Press, 2015.
  13. Zannoni Diego, „Right or duty to live? Euthanasia and assisted suicide from the perspective of the European Convention on Human Rights” European Journal of Legal Studies, No. 2 (2020): 181-212. https://doi.org/10.2924/EJLS.2019.027.