Pasek boczny artykułu
Treść głównego artykułu
Abstrakt
Polski Kodeks postępowania karnego z 1928 r. formalnie obowiązywał w Generalnym Gubernatorstwie w czasie II wojny światowej. Jednakże zakres jego obowiązywania został znacznie ograniczony. W minimalnym stopniu jego przepisy były wykorzystywane przez organy wymiaru sprawiedliwości Polskiego Państwa Podziemnego. Nie był stosowany przez sądy niemieckie. Był stosowany przez sądy polskie (nieniemieckie), ale tylko wtedy, gdy sąd rozpatrywał sprawę karną przeciwko osobie narodowości innej niż niemiecka i tylko jeśli prokuratura niemiecka nie przekazała sprawy do właściwości sądu niemieckiego. Na obszarze Generalnego Gubernatorstwa mieszkało kilkanaście milionów osób innej narodowości niż niemiecka: Polaków, Żydów, Ukraińców i innych narodowości. Większość spraw karnych przeciwko takim osobom, jeśli były wytaczane, prowadzonych było przed sądami polskimi, które w przeciwieństwie do sądów niemieckich, kierowały się racjonalnymi regułami procesowymi i dawały szansę podsądnym na sprawiedliwy proces. W tych właśnie sprawach stosowany był Kodeks postępowania karnego z 1928 roku.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Domański Tomasz, „Żydzi w sprawach karnych przed Sądem Okręgowym w Kielcach w latach 1939–1941 – przyczynek do relacji polsko-żydowskich w okresie okupacji niemieckiej” Polish-Jewish Studies, 3 (2022): 261-321.
- Gondek Lesław, Polska karząca 1939-1945. Polski podziemny wymiar sprawiedliwości w okresie okupacji niemieckiej. Warszawa: Pax, 1988.
- Gondek Lesław, W imieniu Rzeczypospolitej. Wymiar sprawiedliwości w Polsce w czasie II wojny światowej. Warszawa: PWN, 2011.
- Górski Grzegorz, „Wymiar sprawiedliwości na ziemiach polskich w latach 1939–1945”, [w:] Dzieje wymiaru sprawiedliwości, red. Tadeusz Maciejewski. 347-354. Koszalin: Bałtycka Wyższa Szkoła Humanistyczna, 1999.
- Kania Leszek, Przestępstwa przeciwko obowiązkowi wojskowemu i dyscyplinie w polskim prawie karnym i praktyce sądów wojskowych w latach 1795–1945. Sulechów: PWSZ, 2010.
- Lisiewicz Paweł Maria, W imieniu Polski Podziemnej. Z dziejów wojskowego sądownictwa specjalnego Armii Krajowej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1988.
- Mielnik Hubert, „Nazistowski kolonializm prawny. (Nie)porządek prawny Generalnego Gubernatorstwa (1939–1945)” Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem, nr 3 (2022): 101-132.
- Mielnik Hubert, Sądownictwo polskie (nieniemieckie) w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1945. Lublin: UMCS, 2020.
- Mielnik Hubert, „Tezy prawne z zakresu prawa karnego wydawane przez polskie (nieniemieckie) sądy apelacyjne w Generalnym Gubernatorstwie (1940–1943)” Czasopismo Prawno-Historyczne, 1 (2021): 99-116.
- Mitera Maciej, Zwyczajny faszyzm. Położenie prawne obywateli II Rzeczypospolitej w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1944. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2017.
- Mogilnicki Aleksander, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Kraków: Księgarnia Powszechna 1933.
- Paśnik Jerzy, „Statut Cywilnych Sądów Specjalnych jako podstawa działania sądownictwa konspiracyjnego (1943-1944)” Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego, nr 2 (1988): 155-156.
- Pospieszalski Karol Marian, „Odpowiedzialność naczelnych zwierzchników administracji terenowej za zbrodnie wojenne w okupowanej Polsce” Przegląd Zachodni, nr 3 (1962): 3-27.
- Sieroszewski Władysław, „Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Powstaniu Warszawskim i udział w niej adwokatów” Palestra, 7 (1977): 69-84.
- Szerkus Oscar, Die Sondergerichtsbarkeit des Polnischen Untergrundstaates. Berlin: Duncker & Humblot, 2019.
- Szopa Piotr, „W imieniu Rzeczypospolitej…”. Wymiar sprawiedliwości Polskiego Państwa Podziemnego na terenie Podokręgu AK Rzeszów. Rzeszów: IPN, 2014.
- Szulczyński Andrzej, Sądownictwo polskie w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945. Warszawa: Słowo, 2020.
- Szyprowski Bartłomiej, Sąd Kapturowy przy Komendzie Głównej Związku Walki Zbrojnej w Warszawie (sierpień 1940 r. – listopad 1941 r.). Podziemie w walce ze zdrajcami Rzeczypospolitej. Warszawa: Historyczna, 2016.
- Weh Albert, Prawo Generalnego Gubernatorstwa w układzie rzeczowym z objaśnieniami i szczegółowym skorowidzem, (wydanie trzecie). Kraków: Burgverlag, 1941.
- Wrzyszcz Andrzej, „Hierarchia aktów prawnych wprowadzonych przez okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945” Studia Iuridica Lublinensia, 22 (2014): 695-708.
- Wrzyszcz Andrzej, „Kształtowanie wykładni prawa sądowego w praktyce funkcjonowania sądownictwa okupacyjnego w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945)”, [w:] Omnia sunt interpretanda. Teoria i dogmatyka prawnicza, Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Leszczyńskiemu, red. Andrzej Korybski, Bartosz Liżewski. 466-471. Lublin: UMCS, 2023.
- Wrzyszcz Andrzej, Okupacyjne sądownictwo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie 1939 – 1945. Organizacja i funkcjonowanie. Lublin: UMCS, 2008.
- Wrzyszcz Andrzej, „Uwagi o prawie łaski w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945). Podstawy normatywne stosowania prawa łaski w GG” Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego, cz. 2 (2006): 445-452.
Referencje
Domański Tomasz, „Żydzi w sprawach karnych przed Sądem Okręgowym w Kielcach w latach 1939–1941 – przyczynek do relacji polsko-żydowskich w okresie okupacji niemieckiej” Polish-Jewish Studies, 3 (2022): 261-321.
Gondek Lesław, Polska karząca 1939-1945. Polski podziemny wymiar sprawiedliwości w okresie okupacji niemieckiej. Warszawa: Pax, 1988.
Gondek Lesław, W imieniu Rzeczypospolitej. Wymiar sprawiedliwości w Polsce w czasie II wojny światowej. Warszawa: PWN, 2011.
Górski Grzegorz, „Wymiar sprawiedliwości na ziemiach polskich w latach 1939–1945”, [w:] Dzieje wymiaru sprawiedliwości, red. Tadeusz Maciejewski. 347-354. Koszalin: Bałtycka Wyższa Szkoła Humanistyczna, 1999.
Kania Leszek, Przestępstwa przeciwko obowiązkowi wojskowemu i dyscyplinie w polskim prawie karnym i praktyce sądów wojskowych w latach 1795–1945. Sulechów: PWSZ, 2010.
Lisiewicz Paweł Maria, W imieniu Polski Podziemnej. Z dziejów wojskowego sądownictwa specjalnego Armii Krajowej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1988.
Mielnik Hubert, „Nazistowski kolonializm prawny. (Nie)porządek prawny Generalnego Gubernatorstwa (1939–1945)” Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem, nr 3 (2022): 101-132.
Mielnik Hubert, Sądownictwo polskie (nieniemieckie) w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1945. Lublin: UMCS, 2020.
Mielnik Hubert, „Tezy prawne z zakresu prawa karnego wydawane przez polskie (nieniemieckie) sądy apelacyjne w Generalnym Gubernatorstwie (1940–1943)” Czasopismo Prawno-Historyczne, 1 (2021): 99-116.
Mitera Maciej, Zwyczajny faszyzm. Położenie prawne obywateli II Rzeczypospolitej w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1944. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2017.
Mogilnicki Aleksander, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Kraków: Księgarnia Powszechna 1933.
Paśnik Jerzy, „Statut Cywilnych Sądów Specjalnych jako podstawa działania sądownictwa konspiracyjnego (1943-1944)” Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego, nr 2 (1988): 155-156.
Pospieszalski Karol Marian, „Odpowiedzialność naczelnych zwierzchników administracji terenowej za zbrodnie wojenne w okupowanej Polsce” Przegląd Zachodni, nr 3 (1962): 3-27.
Sieroszewski Władysław, „Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Powstaniu Warszawskim i udział w niej adwokatów” Palestra, 7 (1977): 69-84.
Szerkus Oscar, Die Sondergerichtsbarkeit des Polnischen Untergrundstaates. Berlin: Duncker & Humblot, 2019.
Szopa Piotr, „W imieniu Rzeczypospolitej…”. Wymiar sprawiedliwości Polskiego Państwa Podziemnego na terenie Podokręgu AK Rzeszów. Rzeszów: IPN, 2014.
Szulczyński Andrzej, Sądownictwo polskie w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945. Warszawa: Słowo, 2020.
Szyprowski Bartłomiej, Sąd Kapturowy przy Komendzie Głównej Związku Walki Zbrojnej w Warszawie (sierpień 1940 r. – listopad 1941 r.). Podziemie w walce ze zdrajcami Rzeczypospolitej. Warszawa: Historyczna, 2016.
Weh Albert, Prawo Generalnego Gubernatorstwa w układzie rzeczowym z objaśnieniami i szczegółowym skorowidzem, (wydanie trzecie). Kraków: Burgverlag, 1941.
Wrzyszcz Andrzej, „Hierarchia aktów prawnych wprowadzonych przez okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945” Studia Iuridica Lublinensia, 22 (2014): 695-708.
Wrzyszcz Andrzej, „Kształtowanie wykładni prawa sądowego w praktyce funkcjonowania sądownictwa okupacyjnego w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945)”, [w:] Omnia sunt interpretanda. Teoria i dogmatyka prawnicza, Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Leszczyńskiemu, red. Andrzej Korybski, Bartosz Liżewski. 466-471. Lublin: UMCS, 2023.
Wrzyszcz Andrzej, Okupacyjne sądownictwo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie 1939 – 1945. Organizacja i funkcjonowanie. Lublin: UMCS, 2008.
Wrzyszcz Andrzej, „Uwagi o prawie łaski w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945). Podstawy normatywne stosowania prawa łaski w GG” Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego, cz. 2 (2006): 445-452.