Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

Articles

No. 4 (42) (2022)

The Napoleonic Code and Its Reception in the Duchy of Warsaw

  • Jacek Przygodzki
DOI
https://doi.org/10.36128/priw.vi42.487
Submitted
July 28, 2022
Published
2023-01-19 — Updated on 2023-01-25
Versions

Abstract

One of the most remarkable accomplishments of the Napoleonic era was the Code Civile - the Napoleonic Code. It was a crowning achievement of the ideological evolution
that followed the French Revolution in its outlook on the functioning of private law. The author presents the reception of the Code in the days of the Duchy of Warsaw. We can observe that, despite the first enthusiasm for French socio-legal solutions, the first critical assessments of those regulations appeared in the Duchy of Warsaw. The first rupture became apparent when the Code was introduced. Members of the Council of State, most
notably its chairman Stanislaw Malachowski and his successor Ludwik Gutakowski, spoke out against the expeditious implementation of French solutions by Justice Minister Feliks Lubienski. It is symptomatic that the political élite largely opposed the Code. However, the opposition was suppressed, and the Code was introduced, but Malachowski had to step down. An important opponent of the French solutions was the highest hierarchy of the
Catholic Church, headed by Archbishop Raczynski. For the clergy, it was unacceptable to introduce a divorce system and to make priests civil registrars providing services to Jews or non-believers, among others. However, the above voices were “quiet” and a major part of the élite was essentially enchanted with Napoleon.

References

  1. Askenazy Szymon, „Polska a Europa”, Biblioteka Warszawska, t. II. Warszawa: adres redakcji Krakowskie Przedmieście No 5, 1909.
  2. Askenazy Szymon, Ministerium Wielhorskiego 1815–1816. Warszawa: Skład główny Wendego i S-ki, 1898.
  3. Bojasiński Józef, Rządy tymczasowe w Królestwie Polskim. Maj – grudzień 1815. Warszawa: Druk Piotra Laskauera i S-ki, 1902.
  4. Daniłowicz Ignacy, Kodex Napoleona w porównaniu z prawami polskimi i litewskimi. Rozprawa opracowana w roku 1818 na temat zadany przez Radę b. Uniwersytetu Wileńskiego. Z autografu znajdującego się w dziale rękopisów Biblioteki Cesarskiej w Petersburgu, wyd. Aleksander Kraushar. Warszawa: Księgarnia Jana Fiszera, 1905.
  5. Godlewski Józef, Głosy posła Maryampolskiego na Seymie roku 1811 w Warszawie miane z dołączeniem uwagi krótkiego namienienia w czasie Seymu czynności. Warszawa, 1814.
  6. Grochulska Barbara, Księstwo Warszawskie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1966.
  7. Grodziski Stanisław, „Wpływ »Code civil« oraz innych kodyfikacji napoleońskich na ziemiach polskich (część I)” Czasopismo Prawno-Historyczne, z. 2 (2005): 61-68.
  8. Grynwaser Hipolit, „Kodeks Napoleona w Polsce”, [w:] ibidem, Pisma, t. I. 15-174. Wrocław: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1951.
  9. Iwaszkiewicz Janusz, „Kodeks Napoleona a Księstwo Warszawskie po 1809 roku” Biblioteka Warszawska, t. II (1914): 321-342.
  10. Kallas Marian, „Powstanie i ustrój Księstwa Warszawskiego (1807-1815)” Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin- Polonia. Sectio F, t. LVII (2007): 7-34.
  11. Kallas Marian, Konstytucja Księstwa Warszawskiego. Jej powstanie, systematyka i główne instytucje w związku z normami szczegółowymi i praktyką. Toruń: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 1970.
  12. Konic Henryk, „Napoleon jako budowniczy Państwowości Polskiej” Gazeta Sądowa Warszawska, nr 19-20 (1921): 149-151.
  13. Konic Jan Stanisław, „Wprowadzenie kodeksu Napoleona do Polski” Gazeta Sądowa Warszawska, nr 53 (1921): s. 433-435.
  14. Koredczuk Józef, „Związek reform prawa cywilnego z reformami administracyjnymi w Księstwie Warszawskim”, [w:] Cywilizacja administracji publicznej. Księga jubileuszowa z okazji 80-lecia urodzin prof. nadzw. UWr dra hab. Jana Jeżewskiego, red. Jerzy Korczak. 233-241. Wrocław: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2018.
  15. http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/95307.
  16. Krzymkowski Marek, „Stosowanie przedrozbiorowego prawa polskiego w Księstwie Warszawskim w świetle orzecznictwa Sądu Kasacyjnego” Z Dziejów Prawa, t. XIII (2020): 139-149: https://doi.org/10.31261/ZDP.2020.20.11.
  17. Krzymkowski Marek, Rada Stanu Księstwa Warszawskiego. Poznań: Ars boni et aequi, 2011.
  18. Kukiel Marian, Dzieje Polski porozbiorowej 1795–1921. Londyn: B. Świderski, 1961.
  19. Loret Maciej, „Stosunek Kościoła do państwa w Księstwie Warszawskim” Przegląd Narodowy, nr 2 (1914): 124-140.
  20. Loret Maciej, Między Jeną a Tylżq. Warszawa: Druk Piotra Laskauera i s-ki, 1902.
  21. Lutostański Karol, „Znaczenie prawodawstwa Napoleona dla Polski” Gazeta Sądowa Warszawska, nr 19-20 (1921): 147-149.
  22. Mencel Tadeusz, Feliks Łubieński . Minister sprawiedliwości Księstwa Warszawskiego (I758-1848). Warszawa: Nakładem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, 1952.
  23. Niemcewicz Julian Ursyn, Pamiętniki Juliana Ursyna Niemcewicza 1811–1820, t. I. Poznań: Nakładem Księgarni J. K. Żupańskiego, 1871.
  24. Pachoński Jan, Generał Franciszek Paszkowski 1778–1856. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982.
  25. Pamiętniki Feliksa hr. Łubieńskiego Ministra Sprawiedliwości, skreślił i opracował Władysław Chomętowski. Warszawa: Nakładem Gebethnera i Wolffa, 1876.
  26. Pamiętniki Józefa Wybickiego senatora wojewody Królestwa Polskiego. Lwów: Nakładem Księgarni Gubrynowicza i Schmidta, 1881.
  27. Płaza Stanisław, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. 2. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2002.
  28. Pomianowski Piotr, „Z problematyki rozwodów w Księstwie Warszawskim” Czasopismo Prawno-Historyczne, z. 2 (2013):103-121.
  29. Pomianowski Piotr, Rozwód w XIX wieku na centralnych ziemiach polskich. Praktyka stosowania Kodeksu Napoleona w latach 1808-1852. Warszawa: Campidoglio Marcin Trepczyński, 2018.
  30. Przygodzki Jacek, „Komitet Organizacyjny Cywilny i jego prace nad reorganizacją administracji na terenach Księstwa Warszawskiego” Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo CCLXIV (1999): 151-169.
  31. Przygodzki Jacek, Rada Najwyższa Tymczasowa Księstwa Warszawskiego 1813–1815. Organizacja i działalność. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2002.
  32. Przywecka-Samecka Maria, Tomasz Wawrzecki (1753–1816). Wrocław: Studio Wydawniczo-Poligraficzne „Tart” Henryk Żeligowski, 1993.
  33. Rembowski Aleksander, Z życia konstytucyjnego Księstwa Warszawskiego. Studium historyczno-polityczne. Kraków: Nakładem Gebethnera i Wolffa, 1900.
  34. Rostworowski Michał, Rada Ministrów i Rada Stanu Księstwa Warszawskiego. Przyczynek do dzie jów ich organizacji. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego pod zarządem Józefa Filipowskiego, 1911.
  35. Skarbek Fryderyk, Dzieje Księstwa Warszawskiego, t. II. Warszawa: Drukarnia Artystyczna Saturnina Sikorskiego, 1897.
  36. Sobociński Władysław, Historia ustroju i prawa Księstwa Warszawskiego. Toruń: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 1964.
  37. Sójka-Zielińska Katarzyna, Historia prawa, wyd. 10. Warszawa: Lexis Nexis, 2005.
  38. Sójka-Zielińska Katarzyna, Kodeks Napoleona. Historia i współczesność, wyd. 2. Warszawa: Lexis Nexis, 2008.
  39. Sójka-Zielińska Katarzyna, Wielkie kodyfikacje cywilne XIX wieku. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.
  40. Tokarz Wacław, „Komitet Organizacyjny Wojskowy 1814–1815” Bellona, z. 11 (1919): 839-862.
  41. Witkowski Wojciech, Komisja Rządowa Sprawiedliwości w Królestwie Polskim 1815–1876. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydział Prawa i Administracji, 1986.
  42. Zamorski Bronisław, „Dzieje dyplomacji po rozbiorze Polski” Postęp. Dwutygodnik literacko-polityczny, nr 5 (1864): 54-55.

Downloads

Download data is not yet available.