Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
logo czasopisma

Articles

No. 3 (41) (2022)

Protection of the Testator’s Will or the Necessity of Stabilization of Legal Relations? On the Constitutionality of the Legal Regulation of Defects of the Will Against the Background of Article 945 § 2 of the Civil Code)

DOI
https://doi.org/10.36128/priw.vi41.502
Submitted
August 19, 2022
Published
2022-10-20

Abstract

The inheritance law is an important area of clash of various values which justify the adopted legal regulations. A particular example of this problem is drawing up a will under the influence of defects in a declaration of will, aimed at, on the one hand, ensuring the protection of the testator’s last will, and, on the other, to limit the possibility of invoking the objection of defectiveness of a will after the preclusive periods provided for in Art. 945 § 2 of the Civil Code (aimed at ensuring an appropriate level of legal security, including in particular the need to stabilize legal relations arising after the death of the testator). At the same time, the adopted legal regulation may, however, constitute a source of legal consequences unacceptable from the point of view of the social sense of justice. In a special situation, due to the unequivocal exclusion of the possibility of challenging a defective will after preclusive periods, it is possible to determine the fate of the inherited estate on a basis of the will that does not reflect the actual and free will of the testator. The author aims at resolving the conflict of competing values constituting the justification of the adopted legal regulations, which requires reference to the axiological assumptions of the constitutional right of inheritance.

References

  1. Borysiak Witold, Dziedziczenie. Konstrukcja prawna. Warszawa: Lexis Nexis, 2013.
    Show in Google Scholar -->>
  2. Ciszewski, Jerzy, Jakub Knabe, „art. 945”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. Jerzy Ciszewski, Piotr Nazaruk. Warszawa: Lex, 2022.
    Show in Google Scholar -->>
  3. Dobrzański Bronisław, „Jakie zmiany w stosunku do prawa spadkowego z 1946 r. wprowadzi kodeks cywilny?” Palestra, nr 7 (1964): 4-21.
    Show in Google Scholar -->>
  4. Drewek Marcin, „Kwestia ważności testamentu w prawie amerykańskim na przykładzie prawa stanu Teksas” Studia Iuridica Toruniensia, t. XX (2017): 99-122. https://doi.org/10.12775/SIT.2017.006.
    Show in Google Scholar -->>
  5. Felski Tadeusz, „Podmiotowe prawo do spadku” Palestra, nr 7-8 (2021): 73-81.
    Show in Google Scholar -->>
  6. Garlicki Leszek, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer, 2021.
    Show in Google Scholar -->>
  7. Grzybowski Stefan, „O rzekomej konwalidacji nieważnej czynności prawnej” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 3 (1974): 37-49.
    Show in Google Scholar -->>
  8. Gwiazdomorski Jan, Prawo spadkowe w zarysie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.
    Show in Google Scholar -->>
  9. Jackowski Michał, „Ochrona praw nabytych a kryzys gospodarczy” Państwo i Prawo, nr 8 (2009): 3-16.
    Show in Google Scholar -->>
  10. Jakimowicz Wojciech, Publiczne prawa podmiotowe. Kraków: Zakamycze, 2002.
    Show in Google Scholar -->>
  11. Jarosz-Żukowska Sylwia, „art. 64”, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, red. Leszek Garlicki, Marek Zubik. Warszawa: Lex, 2016.
    Show in Google Scholar -->>
  12. Kidyba Andrzej, Elżbieta Niezbecka, Kodeks cywilny. Komentarz, t. IV, Spadki. Warszawa: Wolters Kluwer, 2015.
    Show in Google Scholar -->>
  13. Księżak Paweł, Prawo spadkowe. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
    Show in Google Scholar -->>
  14. Kucia Bartosz, „945”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. VI, Spadki (art. 922-1087), red. Mariusz Fras, Magdalena Habdas. 264-273. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  15. Kuźmicka-Sulikowska Joanna, „art. 945”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Edward Gniewek, Piotr Machnikowski. Warszawa: Legalis, 2021.
    Show in Google Scholar -->>
  16. Lewaszkiewicz-Petrykowska Biruta, „Wady oświadczenia woli przy sporządzaniu testamentu”, [w:] Prace z prawa cywilnego wydane dla uczczenia pracy naukowej profesora Józefa Stanisława Piątowskiego, red. Bogudar Kordasiewicz, Ewa Łętowska. 201-213. Wrocław-Warszawa-Kraków--Gdańsk-Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985.
    Show in Google Scholar -->>
  17. Maciejewska-Szałas Maja, „art. 945”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Małgorzata BalwickaSzczyrba, Anna Sylwestrzak. 1445-1452.Warszawa: Wolters Kluwer, 2022.
    Show in Google Scholar -->>
  18. Mączyński Andrzej, „Konstytucyjne prawo dziedziczenia”, [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. Leszek Ogiegło, Wojciech Popiołek, Maciej Szpunar. 1165-1179. Kraków: Zakamycze, 2005.
    Show in Google Scholar -->>
  19. Mączyński Andrzej, „Nieważność testamentu sporządzonego pod wpływem wady oświadczenia woli”, [w:] Problemy kodyfikacji prawa cywilnego (studia i rozprawy). Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Radwańskiego, red. Stanisław Sołtysiński. 403-417. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1990.
    Show in Google Scholar -->>
  20. Mączyński Andrzej, „Wpływ wad oświadczenia woli na ważność testamentu” Rejent, nr 7-8 (1991): 24-44.
    Show in Google Scholar -->>
  21. Mikołajewicz Jarosław, „Pojmowanie państwa prawnego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego”, [w:] Polskie dyskusje o państwie prawa, red. Sławomira Wronkowska (Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1995), 99-117.
    Show in Google Scholar -->>
  22. Niedośpiał Michał, „Nieważność testamentu (a art. 5 k.c.). Glosa do postanowienia SN z dnia 9 grudnia 2010 r., IV CSK 248/10” Przegląd Sądowy, nr 7-8 (2012): 180-187.
    Show in Google Scholar -->>
  23. Nocuń Mateusz Jerzy, „Konstytucjonalizacja prywatnych praw podmiotowych jako przejaw dekodyfikacji. »Prawo dziedziczenia« w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.” Studia Iuridica, t. LXI (2015): 251-282.
    Show in Google Scholar -->>
  24. Nowacki Józef, „Rodzaje moralnej oceny prawa” Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego, seria I, Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 23 (1962): 27-38.
    Show in Google Scholar -->>
  25. Osajda Konrad, „art. 941”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Witold Borysiak. Warszawa: Legalis, 2022.
    Show in Google Scholar -->>
  26. Osajda Konrad, „art. 945”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Witold Borysiak. Warszawa: Legalis 2022.
    Show in Google Scholar -->>
  27. Paluch Anna, Granice swobody rozrządzania majątkiem na wypadek śmierci w prawie polskim. Warszawa: C. H. Beck, 2021.
    Show in Google Scholar -->>
  28. Pazdan Maksymilian, „Art. 945”, [w:] Kodeks cywilny, t. II, Komentarz. Art. 450-1088, red. Krzysztof Pietrzykowski. Warszawa: Legalis 2021.
    Show in Google Scholar -->>
  29. Piątowski Józef Stanisław, Bogudar Kordasiewicz, Prawo spadkowe w zarysie. Warszawa: Wolters Kluwer, 2011.
    Show in Google Scholar -->>
  30. Radbruch Gustav, „Ustawowe bezprawie i ponadustawowe prawo (Gesetzliches Unrecht und übergesetzliches Recht)”, [w:] Filozofia prawa. Wybór tekstów źródłowych, red. Antoni Kość, Tomasz Barankiewicz, Jadwiga Potrzeszcz. 221-230. Lublin: Petit, 2007.
    Show in Google Scholar -->>
  31. Radwański Zbigniew, „Wykładnia testamentów” Kwartalnik Prawa Prywatnego, z. 1 (1993): 5-30.
    Show in Google Scholar -->>
  32. Radwański Zbigniew, Maciej Gutowski, „Sankcje wadliwej czynności prawnej”, [w:] System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna, t. II, red. Zbigniew Radwański, Adam Olejniczak. 542-586. Warszawa: C. H. Beck, 2019.
    Show in Google Scholar -->>
  33. Safjan Marek, „Prawo, wartości i demokracja” Chrześcijaństwo-Świat-Polityka, nr 1 (2008): 523.
    Show in Google Scholar -->>
  34. Safjan Marek, „Zasady prawa prywatnego”, [w:] System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna, t. I, red. Marek Safjan. 318-365. Warszawa: C. H. Beck, 2012.
    Show in Google Scholar -->>
  35. Skowrońska-Bocian Elżbieta, „Glosa do postanowienia SN z dnia 21 stycznia 1997 r., II CKN 15/96” Orzecznictwo Sądów Polskich, nr 3 (1998): 59.
    Show in Google Scholar -->>
  36. Skowrońska-Bocian Elżbieta, Prawo spadkowe. Warszawa: C. H. Beck, 2022.
    Show in Google Scholar -->>
  37. Skowrońska-Bocian Elżbieta, Jacek Wierciński, „945”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. VI, Spadki, red. Jacek Gudowski. 131-141. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
    Show in Google Scholar -->>
  38. Sokołowski Tomasz, Krzysztof Żok, „art. 941”, [w:] Kodeks cywilny, t. III, Komentarz. Art. 627-1088, red. Maciej Gutowski, Warszawa: Legalis 2022.
    Show in Google Scholar -->>
  39. Szpunar Adam, „O konwalidacji nieważnej czynności prawnej” Państwo i Prawo, nr 5 (1986): 20-32.
    Show in Google Scholar -->>
  40. Szpunar Adam, „Uwagi o pojęciu prawa dziedziczenia” Rejent, nr 5 (2002): 13-26.
    Show in Google Scholar -->>
  41. Szydło Marek, „Wolność prawnie chroniona jako modalność prawna”, [w:] Między tradycją a przyszłością w nauce prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Bociowi, red. Jerzy Supernat. 729-740. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2009.
    Show in Google Scholar -->>
  42. Trzewik Jacek, „O formie testamentu na tle regulacji rozporządzenia eIDAS” Państwo i Prawo, nr 10 (2019): 76-90.
    Show in Google Scholar -->>
  43. Trzewik Jacek, „Z rozważań nad koncepcją podmiotowego prawa dziedziczenia”, [w:] Państwo. Konstytucja. Prawo. Księga pamiątkowa poświęcona Sędziemu Trybunału Konstytucyjnego Profesorowi Henrykowi Ciochowi. Studia i Materiały – Trybunał Konstytucyjny, z. 60 (2018): 443-470.
    Show in Google Scholar -->>
  44. Trzewik Jacek, Publiczne prawa podmiotowe jednostki w systemie prawa ochrony środowiska. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016.
    Show in Google Scholar -->>
  45. Witczak Hanna, Agnieszka Kawałko, Prawo spadkowe. Warszawa: C. H. Beck, 2014.
    Show in Google Scholar -->>
  46. Witczak Hanna, Wyłączenie od dziedziczenia na mocy orzeczenia sądu. Warszawa: Lexis Nexis, 2013.
    Show in Google Scholar -->>
  47. Wolak Grzegorz, „Nieważność testamentu wskutek wad oświadczenia woli – glosa – I CSK 140/07” Monitor Prawniczy, nr 11 (2009): 619-626.
    Show in Google Scholar -->>
  48. Wójcik Sylwester, „Testament”, [w:] System prawa cywilnego, t. IV, Prawo spadkowe, red. Józef Stanisław Piątowski. 172-219. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1986.
    Show in Google Scholar -->>
  49. Wójcik Sylwester, Fryderyk Zoll, „Testament”, [w:] System prawa prywatnego. Prawo spadkowe, t. X, red. Bogudar Kordasiewicz. 332-419. Warszawa: C. H. Beck, 2015.
    Show in Google Scholar -->>
  50. Załucki Mariusz, Wydziedziczenie w prawie polskim na tle porównawczym. Warszawa: Wolters Kluwer, 2010.
    Show in Google Scholar -->>
  51. Zaradkiewicz Kamil, „Instytucjonalizacja wolności majątkowej. Koncepcja prawa podstawowego własności i jej urzeczywistnienie w prawie prywatnym” Studia i Materiały – Trybunał Konstytucyjny, z. 45 (2013): 1-594.
    Show in Google Scholar -->>
  52. Ziembiński Zygmunt, Wartości konstytucyjne: zarys problematyki. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1993.
    Show in Google Scholar -->>

Downloads

Download data is not yet available.