
Odpowiedni dostęp do drogi publicznej jest niezbędny dla korzystania z nieruchomości gruntowej w sposób w pełni odpowiadający jej społeczno-gospodarczemu przeznaczeniu. Przepisy prawa przewidują instytucje, których celem i funkcją jest zapewnienie nieruchomości odpowiedniego dostępu do drogi publicznej, a co za tym następuje, umożliwienie właścicielowi nieruchomości wykonywanie jego uprawnień wynikających z art. 145 Kc. Przepisy takie znajdują się w obszarze prawa cywilnego oraz administracyjnego i znajdują zastosowanie zarówno w stanach faktycznych, w których nieruchomość gruntowa jest już pozbawiona dostępu do drogi publicznej (funkcja sanacyjna), jak i takich, w których dopiero może dojść do powstania nieruchomości pozbawionej takiego dostępu (funkcja prewencyjna). Wzbudzają one pewne wątpliwości interpretacyjne, które dotyczą w szczególności przesłanek ustanowienia służebności drogi koniecznej oraz skutków nieustanowienia odpowiedniej służebności dla wydzielanej nieruchomości pozbawionej bezpośredniej styczności z drogą publiczną.