Pasek boczny artykułu
Treść głównego artykułu
Abstrakt
Tekst przedstawia problem odrodzenia się Państwa Polskiego w 1918 r. z perspektywy prawa międzynarodowego. Był to temat dość kluczowy dla badań prawnych prowadzonych 100 lat temu. Dziś tematyka ta została już zapomniana. Warto więc ją przypominać z nowej perspektywy czasowej.
Materiał, na którym opiera się artykuł stanowią kluczowe opracowania przedstawicieli polskiej doktryny z okresu międzywojennego, w tym w szczególności prace profesorów: C. Berezowskiego, S. Huberta, Z. Cybichowskiego, W. Komarnickiego, S. Bukowieckiego, a także dokumenty z tamtego okresu, jak i stanowiska oraz opinie niektórzy czołowych internacjonalistów z zagranicy.
O ile przedstawienie poglądów autorskich byłoby łatwe, to jednak próba omówienia samego tematu jest utrudniona, ponieważ stanowiska przedstawicieli doktryny w tej sprawie nie są jednolite. Można wręcz powiedzieć, że są konfrontacyjne. Sprzeczność ta znajduje też oparcie w niejednolitej praktyce międzynarodowej, jak i praktyce wewnętrznej organów II Rzeczypospolitej.
Tekst nie tylko zbiera i przedstawia te sprzeczności, ale też wskazuje na ich wagę i potencjalne praktyczne skutki. Z drugiej strony, stanowi też próbę ich pogodzenia, choć nie tyle w płaszczyźnie prawnej, co jest z zasady niemożliwe, ale w sferze politycznej, ze względu na dodatkowy cel, który pojawił się po 100 latach. Jest nim - podkreślona w podsumowaniu - potrzeba promocji polskiej historii (wizerunku państwa) za granicą. Stąd podstawowym językiem, w jakim tekst został sporządzony, jest język angielski.
W ramach opracowania poruszone są następujące kwestie: historyczno-prawne tło problemu rekonstruowanej państwowości polskiej; koncepcja powstania Polski jako nowego państwa; koncepcja ciągłości przedzaborczej państwowości (ustanie okupacji); podejście sądownictwa krajowego do kwestii państwowości polskiej; stanowisko mocarstw sprzymierzonych: uznanie i rozwiązania traktatowe; sprawa granic państwowych; sukcesja długów zaborców; sukcesja obywatelstwa. Tym samym – na tyle, na ile pozwalają ramy redakcyjne – tekst stanowi możliwie kompletną analizę zagadnienia.
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Berezowski Cezary, Powstanie Państwa Polskiego w świetle prawa narodów. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2008.
- Bluntschli Johann Caspar, Das moderne Völkerrecht der Zivilisierten Staaten als Rechtsbuch dargestellt. Noordlingen: Beck, 1878.
- Bukowiecki Stanisław, „Rola czynników wewnętrznych w utworzeniu nowej państwowości polskiej” Niepodległość, t. I (1930): 1-33.
- Cybichowski Zygmunt, Encyklopedja prawa publicznego (konstytucyjnego, administracyjnego i międzynarodowego, Vol. II. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska”, 1926.
- Cybichowski Zygmunt, Polskie prawo państwowe na tle uwag z dziedziny nauki o państwie i porównawczego prawa państwowego. Warszawa: Wydawnictwo Seminarium Prawa Publicznego Uniwersytetu Warszawskiego, 1933.
- Durdieniewski Wsiewłod, Siergiej Kryłow, Podręcznik do prawa międzynarodowego. Warszawa: Spółdzielnia Wydawniczo-Handlowa Książka i Wiedza, 1950.
- Frowein Johen, Abraham, Die Entwicklung der Anerkennung von Staaten und Regierungen im Völkerrecht, Der Staat, No. 11 (1972): 145-159.
- Grewe Wilhelm, Epochen der Völkerrechtsgeschichte. Baden-Baden: Nomos Verlagsgesellschaft 1984.
- Heydte Friedrich von der, Die Geburtsstunde des souveränen Staates. Regensburg: Josef Habbel, 1952.
- Hubert Stanisław, Odbudowa Państwa Polskiego jako problem prawa narodów, odbitka z „Drogi”, Warszawa 1934.
- Hubert Stanisław, Rozbiory i odrodzenie Rzeczypospolitej. Zagadnienia prawa międzynarodowego. Lviv: Piller-Neumann, 1937.
- Kelsen Hans, Allgemeine Staatslehre, 2nd ed. Berlin: Springer, 1925.
- Komarnicki Wacław, „Odbudowa państwowości polskiej na ziemiach wschodnich” Rocznik Prawniczy Wileński, Vol. III (1929): v-l.
- Komarnicki Wacław, „Upadek i wskrzeszenie państw polskiego w literaturze niemieckiej” Rocznik Prawniczy Wileński, Vol. II (1929): 241-269.
- Komarnicki Wacław, Polskie prawo polityczne (Geneza i system). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2008.
- Komarnicki, Wacław, „Geneza terytorium państwowego Polski ze stanowiska prawa narodów” Rocznik Prawniczy Wileński, Vol. I (1925): 252-265.
- Kunz Josef, Die Anerkennung von Staaten und Regierungen im Völkerrecht. Stuttgart: W. Kohlhammer, 1928.
- Kutrzeba Stanisław, Polskie prawo polityczne według traktatów, Vol. I, Traktaty – Suwerenność – Terytorjum – Ludność – Ograniczenia (Mniejszości – Wolności handlowe). Kraków: Gebethner i Wolff, 1923.
- Moore John, Bassett, Digest of International Law, Vol. I. Washington: Government Printing Office, 1906.
- Oppenheim Lassa, International Law, ed. H. Lauterpacht. London-New York-Toronto Longsman-Green, 1948.
- Reibstein Erich, „Das »Europäische Öffentliche Recht« 1648-1815“. Ein institutionengeschichtlicher Überblick. Archiv des Völkerrechts, Vol. VIII (1960): 385-420.
- Vattel Emer, Prawo narodów, transl. Bohdan Winiarski. Vol. I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958.
- Verdross Alfred, Die Verfassung der Völkerrechtsgemeinschaft. Berlin-Vienna: Julius Sprigner, 1926.
- Winfield Percy, „The History of Intervention in International Law” British Yearbook of International Law, Vol. III (1922-1923): 130-149.
Referencje
Berezowski Cezary, Powstanie Państwa Polskiego w świetle prawa narodów. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2008.
Bluntschli Johann Caspar, Das moderne Völkerrecht der Zivilisierten Staaten als Rechtsbuch dargestellt. Noordlingen: Beck, 1878.
Bukowiecki Stanisław, „Rola czynników wewnętrznych w utworzeniu nowej państwowości polskiej” Niepodległość, t. I (1930): 1-33.
Cybichowski Zygmunt, Encyklopedja prawa publicznego (konstytucyjnego, administracyjnego i międzynarodowego, Vol. II. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska”, 1926.
Cybichowski Zygmunt, Polskie prawo państwowe na tle uwag z dziedziny nauki o państwie i porównawczego prawa państwowego. Warszawa: Wydawnictwo Seminarium Prawa Publicznego Uniwersytetu Warszawskiego, 1933.
Durdieniewski Wsiewłod, Siergiej Kryłow, Podręcznik do prawa międzynarodowego. Warszawa: Spółdzielnia Wydawniczo-Handlowa Książka i Wiedza, 1950.
Frowein Johen, Abraham, Die Entwicklung der Anerkennung von Staaten und Regierungen im Völkerrecht, Der Staat, No. 11 (1972): 145-159.
Grewe Wilhelm, Epochen der Völkerrechtsgeschichte. Baden-Baden: Nomos Verlagsgesellschaft 1984.
Heydte Friedrich von der, Die Geburtsstunde des souveränen Staates. Regensburg: Josef Habbel, 1952.
Hubert Stanisław, Odbudowa Państwa Polskiego jako problem prawa narodów, odbitka z „Drogi”, Warszawa 1934.
Hubert Stanisław, Rozbiory i odrodzenie Rzeczypospolitej. Zagadnienia prawa międzynarodowego. Lviv: Piller-Neumann, 1937.
Kelsen Hans, Allgemeine Staatslehre, 2nd ed. Berlin: Springer, 1925.
Komarnicki Wacław, „Odbudowa państwowości polskiej na ziemiach wschodnich” Rocznik Prawniczy Wileński, Vol. III (1929): v-l.
Komarnicki Wacław, „Upadek i wskrzeszenie państw polskiego w literaturze niemieckiej” Rocznik Prawniczy Wileński, Vol. II (1929): 241-269.
Komarnicki Wacław, Polskie prawo polityczne (Geneza i system). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2008.
Komarnicki, Wacław, „Geneza terytorium państwowego Polski ze stanowiska prawa narodów” Rocznik Prawniczy Wileński, Vol. I (1925): 252-265.
Kunz Josef, Die Anerkennung von Staaten und Regierungen im Völkerrecht. Stuttgart: W. Kohlhammer, 1928.
Kutrzeba Stanisław, Polskie prawo polityczne według traktatów, Vol. I, Traktaty – Suwerenność – Terytorjum – Ludność – Ograniczenia (Mniejszości – Wolności handlowe). Kraków: Gebethner i Wolff, 1923.
Moore John, Bassett, Digest of International Law, Vol. I. Washington: Government Printing Office, 1906.
Oppenheim Lassa, International Law, ed. H. Lauterpacht. London-New York-Toronto Longsman-Green, 1948.
Reibstein Erich, „Das »Europäische Öffentliche Recht« 1648-1815“. Ein institutionengeschichtlicher Überblick. Archiv des Völkerrechts, Vol. VIII (1960): 385-420.
Vattel Emer, Prawo narodów, transl. Bohdan Winiarski. Vol. I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958.
Verdross Alfred, Die Verfassung der Völkerrechtsgemeinschaft. Berlin-Vienna: Julius Sprigner, 1926.
Winfield Percy, „The History of Intervention in International Law” British Yearbook of International Law, Vol. III (1922-1923): 130-149.