Treść głównego artykułu
Abstrakt
Artykuł charakteryzuje wybrane poglądy prawnicze i tezy naukowe profesora Eugeniusza Waśkowskiego. Artykuł dowodzi, iż Waśkowski opierał akademickie rozważana w zakresie rozwoju prawa cywilnego na teoriach zaczerpniętych z nauki francuskiej, niemieckiej i austriackiej. W celu wyjaśnienia zasady autonomii stron stosunku prawnego zagwarantowanej przez kodeksy europejskie powołał się na poglądy prawników francuskich. Ograniczenia tej zasady tłumaczył na podstawie poglądów nauki niemieckiej (prawo sąsiedzkie), a także Josepha Charmonta (zjawisko ,,socjalizowania się prawa”). W swoich pracach naukowych poruszał także kwestię kompilacji prawa cywilnego w Rosji, wykazując przyczyny słabnącej w praktyce w XIX wieku tendencji kodyfikacyjnej w tym państwie. W przypadku poglądów na temat kodyfikacji procedury cywilnej w Europie i Polsce istotnym elementem było zwrócenie uwagi na utworzenie się podstawowego katalogu zasad procesowych i ,,systemu uprawnień procesowych”, wywodzonego z teorii praw podmiotowych.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Bardach Juliusz, W obiektywie nauki i w lustrze pamięci (o uczonych, pisarzach i politykach XIX i XX wieku. Warszawa: C. H. Beck, 2004.
- Bokwa Krzysztof, „Św. Stefan, Tripartitum, konferencja judekskurialna – podstawy systemu prawa prywatnego na Słowacji do XX wieku” Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ, nr 3 (2018): 18-28.
- Dąbrowski Przemysław, Tradycja Wielkiego Księstwa Litewskiego a rzeczywistość. Myśl polityczno-prawna i działalność Tadeusza Wróblewskiego (1858-1925). Sopot: Arche, 2018.
- Falkowska Anna, Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy. Warszawa: Wolters Kluwer, 2010.
- Flin Piotr, Elena Panko, „Stopnie naukowe w carskiej Rosji” Prace Komisji Historii Nauki PAU, t. XIV (2015): 269-272.
- Giaro Tomasz, „Civilpolitik Petrażyckiego, czyli ideał miłości w Gospodarce zdecentralizowanej”, [w:] Leon Petrażycki i współczesna nauka prawa, red. Tomasz Giaro. 103-210. Warszawa: Wolters Kluwer, 2020.
- Górnicki Leonard, Prawo cywilne w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1929.Wrocław: Kolonia Limited, 2002.
- Grabowska Anna, „Aleksander Lednicki (1866-1934) – zderzenie niezwykłej osobowości z systemem” Palestra, nr 4 (2021): 137-141.
- Hörner Hans, „Menger (von Wolfensgrün) Anton”, [w:] Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950, t. 6, red. Eva Obermayer-Marnach. 220- 221. Wiedeń: Austriacka Akademia Nauk, 1976.
- Jaślikowski Marek, „Włodzimerz Spasowicz (1829-1906) w stulecie śmierci” Rocznik Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL, t. II, z. 1 (2006): 201-249.
- Jużakow Siergiej, M. M. Speranskij: jego żizn i obszczestwiennaja diejatielnost. Biograficzeskij oczerk. Sankt Peterburg: Biograficzeskaja Biblioteka F. Pawlenkowa, 1861.
- Kessler Mario, „Between comunism and annti-communism: Franz Borkena”, [w:] German scholars in exile: new studies in intellectual history, red. Axel Fair-Schulz, Mario Kessler. 93-120. Plymouth: Lexington Books, 2011.
- Koranyi Karol, Powszechna historia państwa i prawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966.
- Korf Modest, Żizn grafa Speranskogo. Sankt-Peterburg: Imperatoskaja Publicznaja Bibliotieka, 1861.
- Krzyżanowski Hieronim, Zasady postępowania sądowego cywilnego. Warszawa: Nakład Własny Autora, 1864.
- Lednicki Wacław, Pamiętniki, red. B. Świderski, t. II. Londyn: Wydawnictwo B. Świderskiego, 1967.
- Markiewicz Jerzy, „Kształtowanie się polskiego systemu prawa sądowego i jego twórcy w okresie międzywojennym 1919-1939 (wybrane zagadnienia)” Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie, t. III (2010): 113-122.
- Motyka Krzysztof, Wpływ Leona Petrażyckiego na polską teorię i socjologię prawa. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1993.
- Paletschek Sylvia, Die permanente Erfindung einer Tradition. Die Unniversität Tübingen im Kaiserreich und in der Weimarer Republik. Stuttgart: Franz Steiner Verlag Stuttgart, 2001.
- Pietrzykowski Krzysztof, „Teoria wykładni prawa cywilnego według Eugeniusza Waśkowskiego” Studia Iuridica, t. LXX (2017): 179-190.
- Przeniosło Małgorzata, „Profesorowie Wydziału Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie 1919-1939” Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, nr 2 (2016): 7-32.
- Redzik Adam, „Eugeniusz Waśkowski (1866-1942). W siedemdziesięciolecie śmierci wybitnego uczonego i adwokata” Palestra, nr 9-10 (2012): 255-267.
- Schneider Karsten, „Dr Jakob Weismann, Prof. in Greifswald, Lehrbuch des deutschen Zivilprozessrechts. I. Bd. Stuttgart, F. Enke, 1903” Archivs öfentlichen Rechts, nr 1 (1905): 134-136.
- Socka Izabela, „Absolwenci oraz wykładowcy Uniwersytetu Noworosyjskiego w Odessie w XIX i na początku XX wieku w polskiej historiografii ostatnich trzech dekad” Echa Przeszłości, nr XVI (2015): 141-149.
- Sójka-Zielińska Katarzyna, Historia prawa. Warszawa: Lexis Nexis, 2011.
- Sójka-Zielińska Katarzyna, Wielkie kodyfikacje cywilne. Historia i współczesność. Warszawa: Liber, 2009.
- Spencer Arthur, „Editorial preface to this volume”, [w:] Modern French legal philosophy, red. Alfred Fouillee, Joseph Charmont, Leon Duguit, Rene Demogue. xxix-liv. Boston: The Boston Book Company, 1916.
- Szpoper Dariusz, „Rada Państwa (1810-1917). Od subsydiarnego organu władzy rosyjskich imperatorów do izby wyższej parlamentu” Opolskie Studia Administracyjno-Prawne, nr 2 (2016): 91-117.
- Szpoper Dariusz, „Wstęp”, [w:] Włodzimierz Spasowicz, Liberalizm i narodowość. Wybór pism, red. Michał Jaskólski, Jacek Kloczkowski, Miłowit Kuniński, Ryszard Legutko, Jacek Majchrowski, Tomasz Merta, Bogdan Szlachta. vii-xxii. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej, 2010.
- Tarkowski Mikołaj, „Nauka i nauczanie prawa cywilnego materialnego i formalnego na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie (1919-1939)”, [w:] Historia testis temporum, lux veritastis, vita memoriae nuntia vetustatis. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Włodzimierzowi Kaczorowskiemu, red. Ewa Kozerska, Marek Maciejewski, Piotr Stec. 559-572. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2015.
- Tarkowski Mikołaj, „Spółka akcyjna w poglądach prawniczych Gabriela Szerszeniewicza (1863-1912). Przyczynek do historii prawa handlowego w Imperium Rosyjskim”, [w:] Kształtowanie się spółki akcyjnej a doświadczenia polskie, red. Marek Michalski. 105-125. Warszawa: C. H. Beck, 2020.
- Tarkowski Mikołaj, Wydział Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Stefana Batorego w Polsce w latach 1919-1939. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskiej Szkoły Wyższej, 2015.
- Veress Emőd, „Projekt węgierskiego Kodeksu prawa prywatnego z 1928 r. – znaczenie z perspektywy historycznoprawnej” Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem, nr 4 (2020): 178-199. https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.416.
- Waśkowski Eugeniusz, Istota czynności procesowych. Warszawa: s.n., 1938.
- Waśkowski Eugeniusz, Prawo cywilne. Część ogólna. Skrypt wg. wykładów prof. dra E. Waśkowskiego. Wilno: Sekcja Wydawnicza Koła Prawników Studentów USB, 1934.
- Waśkowski Eugeniusz, Prof. Gabriel Szerszeniewicz (z powodu 25-lecia od dnia śmierci). Warszawa: Wydawnictwo Palestry, 1938.
- Waśkowski Eugeniusz, Przyznanie stron w procesie cywilnym. Z powodu projektu polskiej procedury cywilnej. Wilno: s.n., 1927.
- Waśkowski Eugeniusz, Rozwój ustawodawstwa cywilnego w XIX wieku. Wilno: Wydawnictwo Księgarni Józefa Zawadzkiego w Wilnie, 1925.
- Waśkowski Eugeniusz, System procesu cywilnego. Wstęp teoretyczny. Zasady racjonalnego ustroju sądów i procesu cywilnego. Wilno: s.n., 1932.
- Waśkowski Eugeniusz, Teoria wykładni prawa cywilnego. Metodologia dogmatyki cywilistycznej w zarysie. Warszawa: Izba Adwokacka w Warszawie, 1936.
- Zaorski Krzysztof, „Udział Bronisława Hełczyńskiego w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej” Miscellanea Historico-Iuridica, z. 1 (2018): 309-344. https://doi.org/10.15290/mhi.2018.17.01.17.
- Zieliński Marcin, „Gabriel Szerszeniewicz (1863-1912) – jego życie i pogląd na kwestię poszanowania prawa. W związku ze stuleciem śmierci” Palestra, nr 1-2, (2012): 234-242.
- Żukowski Przemysław, „Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie w latach 1929-1939 we wspomnieniach Jana Wilczyńskiego” Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty, z. 1-2 (2018/2019): 137-169. https://doi.org/10.12775/AE.2018-2019.010.
Referencje
Bardach Juliusz, W obiektywie nauki i w lustrze pamięci (o uczonych, pisarzach i politykach XIX i XX wieku. Warszawa: C. H. Beck, 2004.
Bokwa Krzysztof, „Św. Stefan, Tripartitum, konferencja judekskurialna – podstawy systemu prawa prywatnego na Słowacji do XX wieku” Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ, nr 3 (2018): 18-28.
Dąbrowski Przemysław, Tradycja Wielkiego Księstwa Litewskiego a rzeczywistość. Myśl polityczno-prawna i działalność Tadeusza Wróblewskiego (1858-1925). Sopot: Arche, 2018.
Falkowska Anna, Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy. Warszawa: Wolters Kluwer, 2010.
Flin Piotr, Elena Panko, „Stopnie naukowe w carskiej Rosji” Prace Komisji Historii Nauki PAU, t. XIV (2015): 269-272.
Giaro Tomasz, „Civilpolitik Petrażyckiego, czyli ideał miłości w Gospodarce zdecentralizowanej”, [w:] Leon Petrażycki i współczesna nauka prawa, red. Tomasz Giaro. 103-210. Warszawa: Wolters Kluwer, 2020.
Górnicki Leonard, Prawo cywilne w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1929.Wrocław: Kolonia Limited, 2002.
Grabowska Anna, „Aleksander Lednicki (1866-1934) – zderzenie niezwykłej osobowości z systemem” Palestra, nr 4 (2021): 137-141.
Hörner Hans, „Menger (von Wolfensgrün) Anton”, [w:] Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950, t. 6, red. Eva Obermayer-Marnach. 220- 221. Wiedeń: Austriacka Akademia Nauk, 1976.
Jaślikowski Marek, „Włodzimerz Spasowicz (1829-1906) w stulecie śmierci” Rocznik Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL, t. II, z. 1 (2006): 201-249.
Jużakow Siergiej, M. M. Speranskij: jego żizn i obszczestwiennaja diejatielnost. Biograficzeskij oczerk. Sankt Peterburg: Biograficzeskaja Biblioteka F. Pawlenkowa, 1861.
Kessler Mario, „Between comunism and annti-communism: Franz Borkena”, [w:] German scholars in exile: new studies in intellectual history, red. Axel Fair-Schulz, Mario Kessler. 93-120. Plymouth: Lexington Books, 2011.
Koranyi Karol, Powszechna historia państwa i prawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966.
Korf Modest, Żizn grafa Speranskogo. Sankt-Peterburg: Imperatoskaja Publicznaja Bibliotieka, 1861.
Krzyżanowski Hieronim, Zasady postępowania sądowego cywilnego. Warszawa: Nakład Własny Autora, 1864.
Lednicki Wacław, Pamiętniki, red. B. Świderski, t. II. Londyn: Wydawnictwo B. Świderskiego, 1967.
Markiewicz Jerzy, „Kształtowanie się polskiego systemu prawa sądowego i jego twórcy w okresie międzywojennym 1919-1939 (wybrane zagadnienia)” Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie, t. III (2010): 113-122.
Motyka Krzysztof, Wpływ Leona Petrażyckiego na polską teorię i socjologię prawa. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1993.
Paletschek Sylvia, Die permanente Erfindung einer Tradition. Die Unniversität Tübingen im Kaiserreich und in der Weimarer Republik. Stuttgart: Franz Steiner Verlag Stuttgart, 2001.
Pietrzykowski Krzysztof, „Teoria wykładni prawa cywilnego według Eugeniusza Waśkowskiego” Studia Iuridica, t. LXX (2017): 179-190.
Przeniosło Małgorzata, „Profesorowie Wydziału Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie 1919-1939” Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, nr 2 (2016): 7-32.
Redzik Adam, „Eugeniusz Waśkowski (1866-1942). W siedemdziesięciolecie śmierci wybitnego uczonego i adwokata” Palestra, nr 9-10 (2012): 255-267.
Schneider Karsten, „Dr Jakob Weismann, Prof. in Greifswald, Lehrbuch des deutschen Zivilprozessrechts. I. Bd. Stuttgart, F. Enke, 1903” Archivs öfentlichen Rechts, nr 1 (1905): 134-136.
Socka Izabela, „Absolwenci oraz wykładowcy Uniwersytetu Noworosyjskiego w Odessie w XIX i na początku XX wieku w polskiej historiografii ostatnich trzech dekad” Echa Przeszłości, nr XVI (2015): 141-149.
Sójka-Zielińska Katarzyna, Historia prawa. Warszawa: Lexis Nexis, 2011.
Sójka-Zielińska Katarzyna, Wielkie kodyfikacje cywilne. Historia i współczesność. Warszawa: Liber, 2009.
Spencer Arthur, „Editorial preface to this volume”, [w:] Modern French legal philosophy, red. Alfred Fouillee, Joseph Charmont, Leon Duguit, Rene Demogue. xxix-liv. Boston: The Boston Book Company, 1916.
Szpoper Dariusz, „Rada Państwa (1810-1917). Od subsydiarnego organu władzy rosyjskich imperatorów do izby wyższej parlamentu” Opolskie Studia Administracyjno-Prawne, nr 2 (2016): 91-117.
Szpoper Dariusz, „Wstęp”, [w:] Włodzimierz Spasowicz, Liberalizm i narodowość. Wybór pism, red. Michał Jaskólski, Jacek Kloczkowski, Miłowit Kuniński, Ryszard Legutko, Jacek Majchrowski, Tomasz Merta, Bogdan Szlachta. vii-xxii. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej, 2010.
Tarkowski Mikołaj, „Nauka i nauczanie prawa cywilnego materialnego i formalnego na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie (1919-1939)”, [w:] Historia testis temporum, lux veritastis, vita memoriae nuntia vetustatis. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Włodzimierzowi Kaczorowskiemu, red. Ewa Kozerska, Marek Maciejewski, Piotr Stec. 559-572. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2015.
Tarkowski Mikołaj, „Spółka akcyjna w poglądach prawniczych Gabriela Szerszeniewicza (1863-1912). Przyczynek do historii prawa handlowego w Imperium Rosyjskim”, [w:] Kształtowanie się spółki akcyjnej a doświadczenia polskie, red. Marek Michalski. 105-125. Warszawa: C. H. Beck, 2020.
Tarkowski Mikołaj, Wydział Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Stefana Batorego w Polsce w latach 1919-1939. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskiej Szkoły Wyższej, 2015.
Veress Emőd, „Projekt węgierskiego Kodeksu prawa prywatnego z 1928 r. – znaczenie z perspektywy historycznoprawnej” Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem, nr 4 (2020): 178-199. https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.416.
Waśkowski Eugeniusz, Istota czynności procesowych. Warszawa: s.n., 1938.
Waśkowski Eugeniusz, Prawo cywilne. Część ogólna. Skrypt wg. wykładów prof. dra E. Waśkowskiego. Wilno: Sekcja Wydawnicza Koła Prawników Studentów USB, 1934.
Waśkowski Eugeniusz, Prof. Gabriel Szerszeniewicz (z powodu 25-lecia od dnia śmierci). Warszawa: Wydawnictwo Palestry, 1938.
Waśkowski Eugeniusz, Przyznanie stron w procesie cywilnym. Z powodu projektu polskiej procedury cywilnej. Wilno: s.n., 1927.
Waśkowski Eugeniusz, Rozwój ustawodawstwa cywilnego w XIX wieku. Wilno: Wydawnictwo Księgarni Józefa Zawadzkiego w Wilnie, 1925.
Waśkowski Eugeniusz, System procesu cywilnego. Wstęp teoretyczny. Zasady racjonalnego ustroju sądów i procesu cywilnego. Wilno: s.n., 1932.
Waśkowski Eugeniusz, Teoria wykładni prawa cywilnego. Metodologia dogmatyki cywilistycznej w zarysie. Warszawa: Izba Adwokacka w Warszawie, 1936.
Zaorski Krzysztof, „Udział Bronisława Hełczyńskiego w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej” Miscellanea Historico-Iuridica, z. 1 (2018): 309-344. https://doi.org/10.15290/mhi.2018.17.01.17.
Zieliński Marcin, „Gabriel Szerszeniewicz (1863-1912) – jego życie i pogląd na kwestię poszanowania prawa. W związku ze stuleciem śmierci” Palestra, nr 1-2, (2012): 234-242.
Żukowski Przemysław, „Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie w latach 1929-1939 we wspomnieniach Jana Wilczyńskiego” Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty, z. 1-2 (2018/2019): 137-169. https://doi.org/10.12775/AE.2018-2019.010.