Pasek boczny artykułu

Przesłane
28 lipca 2022
Opublikowane
25 stycznia 2023
Pobieranie
PDF
Statystyczny
Read Counter : 506 Pobieranie : 512

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Jednym z najdonioślejszych osiągnięć ery Napoleona był Code civile – Kodeks Napoleona jako zwieńczenie ideologicznej ewolucji spojrzenia na funkcjonowanie prawa prywatnego po okresie rewolucji francuskiej. Celem artykułu jest przedstawienie problemu recepcji kodeksu w czasach Księstwa Warszawskiego. Możemy zauważyć, że mimo pierwszych zachwytów nad francuskimi rozwiązaniami polityczno-prawnymi, pojawiły się pierwsze krytyczne oceny tych uregulowań ma opisywanym terytorium. Pierwsze pęknięcie było widoczne w momencie wprowadzania kodeksu. Przeciwko szybkiemu gruntowaniu francuskich rozwiązań przez ministra sprawiedliwości Feliksa Łubieńskiego, wypowiadali się członkowie Rady Stanu, a przede wszystkim jej prezes Stanisław Małachowski oraz jego następca Ludwik Gutakowski. Symptomatyczne jest to, ze elita polityczna w dużej mierze nie sprzyjała kodeksowi. Jednak opozycja ta zastał zdławiona, kodeks wprowadzono, a Małachowski musiał ustąpić. Ważnym oponentem francuskich rozwiązań była najwyższa hierarcha Kościoła katolickiego z arcybiskupem Raczyńskim na czele. Dla duchowieństwa nie do zaakceptowania było wprowadzenie systemu rozwodów oraz uczynienia z księży urzędników stanu cywilnego obsługujących m.in. Żydów czy niewierzących. Powyższe głosy były jednak „ciche”, a duża część elit zasadniczo były zauroczone Napoleonem.

Słowa kluczowe

Księstwo Warszawskie, Kodeks Napoleona, Napoleon, Feliks Łubieński, Stanisław Małachowski, Fryderyk August Wettyn, Rada Najwyższa Tymczasowa Księstwa Warszawskiego, Jean Jacques Régis de Cambacérès, Jean-Ignace Jacqueminot, François-Denis Tronchet, Jean-Etienne- -Marie Portalis, Jacques de Maleville, Felix-Julien-Jean Bigot de Prémeneu Duchy of Warsaw, Napoleonic Code, Napoleon, Feliks Lubienski, Stanislaw Malachowski, Frederick August Wettyn, Supreme Provisional Council of the Duchy of Warsaw, Jean Jacques Régis de Cambacérès, Jean- -Ignace Jacqueminot, François-Denis Tronchet, Jean- -Etienne-Marie Portalis, Jacques de Maleville, Felix- -Julien-Jean Bigot de Prémeneu

Szczegóły artykułu

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Referencje

  1. Askenazy Szymon, „Polska a Europa”, Biblioteka Warszawska, t. II. Warszawa: adres redakcji Krakowskie Przedmieście No 5, 1909.
  2. Askenazy Szymon, Ministerium Wielhorskiego 1815–1816. Warszawa: Skład główny Wendego i S-ki, 1898.
  3. Bojasiński Józef, Rządy tymczasowe w Królestwie Polskim. Maj – grudzień 1815. Warszawa: Druk Piotra Laskauera i S-ki, 1902.
  4. Daniłowicz Ignacy, Kodex Napoleona w porównaniu z prawami polskimi i litewskimi. Rozprawa opracowana w roku 1818 na temat zadany przez Radę b. Uniwersytetu Wileńskiego. Z autografu znajdującego się w dziale rękopisów Biblioteki Cesarskiej w Petersburgu, wyd. Aleksander Kraushar. Warszawa: Księgarnia Jana Fiszera, 1905.
  5. Godlewski Józef, Głosy posła Maryampolskiego na Seymie roku 1811 w Warszawie miane z dołączeniem uwagi krótkiego namienienia w czasie Seymu czynności. Warszawa, 1814.
  6. Grochulska Barbara, Księstwo Warszawskie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1966.
  7. Grodziski Stanisław, „Wpływ »Code civil« oraz innych kodyfikacji napoleońskich na ziemiach polskich (część I)” Czasopismo Prawno-Historyczne, z. 2 (2005): 61-68.
  8. Grynwaser Hipolit, „Kodeks Napoleona w Polsce”, [w:] ibidem, Pisma, t. I. 15-174. Wrocław: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1951.
  9. Iwaszkiewicz Janusz, „Kodeks Napoleona a Księstwo Warszawskie po 1809 roku” Biblioteka Warszawska, t. II (1914): 321-342.
  10. Kallas Marian, „Powstanie i ustrój Księstwa Warszawskiego (1807-1815)” Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin- Polonia. Sectio F, t. LVII (2007): 7-34.
  11. Kallas Marian, Konstytucja Księstwa Warszawskiego. Jej powstanie, systematyka i główne instytucje w związku z normami szczegółowymi i praktyką. Toruń: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 1970.
  12. Konic Henryk, „Napoleon jako budowniczy Państwowości Polskiej” Gazeta Sądowa Warszawska, nr 19-20 (1921): 149-151.
  13. Konic Jan Stanisław, „Wprowadzenie kodeksu Napoleona do Polski” Gazeta Sądowa Warszawska, nr 53 (1921): s. 433-435.
  14. Koredczuk Józef, „Związek reform prawa cywilnego z reformami administracyjnymi w Księstwie Warszawskim”, [w:] Cywilizacja administracji publicznej. Księga jubileuszowa z okazji 80-lecia urodzin prof. nadzw. UWr dra hab. Jana Jeżewskiego, red. Jerzy Korczak. 233-241. Wrocław: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2018.
  15. http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/95307.
  16. Krzymkowski Marek, „Stosowanie przedrozbiorowego prawa polskiego w Księstwie Warszawskim w świetle orzecznictwa Sądu Kasacyjnego” Z Dziejów Prawa, t. XIII (2020): 139-149: https://doi.org/10.31261/ZDP.2020.20.11.
  17. Krzymkowski Marek, Rada Stanu Księstwa Warszawskiego. Poznań: Ars boni et aequi, 2011.
  18. Kukiel Marian, Dzieje Polski porozbiorowej 1795–1921. Londyn: B. Świderski, 1961.
  19. Loret Maciej, „Stosunek Kościoła do państwa w Księstwie Warszawskim” Przegląd Narodowy, nr 2 (1914): 124-140.
  20. Loret Maciej, Między Jeną a Tylżq. Warszawa: Druk Piotra Laskauera i s-ki, 1902.
  21. Lutostański Karol, „Znaczenie prawodawstwa Napoleona dla Polski” Gazeta Sądowa Warszawska, nr 19-20 (1921): 147-149.
  22. Mencel Tadeusz, Feliks Łubieński . Minister sprawiedliwości Księstwa Warszawskiego (I758-1848). Warszawa: Nakładem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, 1952.
  23. Niemcewicz Julian Ursyn, Pamiętniki Juliana Ursyna Niemcewicza 1811–1820, t. I. Poznań: Nakładem Księgarni J. K. Żupańskiego, 1871.
  24. Pachoński Jan, Generał Franciszek Paszkowski 1778–1856. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982.
  25. Pamiętniki Feliksa hr. Łubieńskiego Ministra Sprawiedliwości, skreślił i opracował Władysław Chomętowski. Warszawa: Nakładem Gebethnera i Wolffa, 1876.
  26. Pamiętniki Józefa Wybickiego senatora wojewody Królestwa Polskiego. Lwów: Nakładem Księgarni Gubrynowicza i Schmidta, 1881.
  27. Płaza Stanisław, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. 2. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2002.
  28. Pomianowski Piotr, „Z problematyki rozwodów w Księstwie Warszawskim” Czasopismo Prawno-Historyczne, z. 2 (2013):103-121.
  29. Pomianowski Piotr, Rozwód w XIX wieku na centralnych ziemiach polskich. Praktyka stosowania Kodeksu Napoleona w latach 1808-1852. Warszawa: Campidoglio Marcin Trepczyński, 2018.
  30. Przygodzki Jacek, „Komitet Organizacyjny Cywilny i jego prace nad reorganizacją administracji na terenach Księstwa Warszawskiego” Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo CCLXIV (1999): 151-169.
  31. Przygodzki Jacek, Rada Najwyższa Tymczasowa Księstwa Warszawskiego 1813–1815. Organizacja i działalność. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2002.
  32. Przywecka-Samecka Maria, Tomasz Wawrzecki (1753–1816). Wrocław: Studio Wydawniczo-Poligraficzne „Tart” Henryk Żeligowski, 1993.
  33. Rembowski Aleksander, Z życia konstytucyjnego Księstwa Warszawskiego. Studium historyczno-polityczne. Kraków: Nakładem Gebethnera i Wolffa, 1900.
  34. Rostworowski Michał, Rada Ministrów i Rada Stanu Księstwa Warszawskiego. Przyczynek do dzie jów ich organizacji. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego pod zarządem Józefa Filipowskiego, 1911.
  35. Skarbek Fryderyk, Dzieje Księstwa Warszawskiego, t. II. Warszawa: Drukarnia Artystyczna Saturnina Sikorskiego, 1897.
  36. Sobociński Władysław, Historia ustroju i prawa Księstwa Warszawskiego. Toruń: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 1964.
  37. Sójka-Zielińska Katarzyna, Historia prawa, wyd. 10. Warszawa: Lexis Nexis, 2005.
  38. Sójka-Zielińska Katarzyna, Kodeks Napoleona. Historia i współczesność, wyd. 2. Warszawa: Lexis Nexis, 2008.
  39. Sójka-Zielińska Katarzyna, Wielkie kodyfikacje cywilne XIX wieku. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.
  40. Tokarz Wacław, „Komitet Organizacyjny Wojskowy 1814–1815” Bellona, z. 11 (1919): 839-862.
  41. Witkowski Wojciech, Komisja Rządowa Sprawiedliwości w Królestwie Polskim 1815–1876. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydział Prawa i Administracji, 1986.
  42. Zamorski Bronisław, „Dzieje dyplomacji po rozbiorze Polski” Postęp. Dwutygodnik literacko-polityczny, nr 5 (1864): 54-55.