Treść głównego artykułu

Abstrakt

Protokół 16 do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka wprowadza po raz pierwszy procedurę umożliwiającą sądom krajowym zwracanie się do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka o wydanie opinii doradczych w kwestii zasad odnoszących się do interpretacji lub stosowania praw i wolności określonych w Konwencji i jej protokołach W okresie od 2018 r. ETPCz wydał tylko pięć opinii doradczych, z których pierwsza poddana została gruntownej krytyce. Ponadto do tej pory Protokół ratyfikowało tylko 17 Państw-Stron. Dlatego też uzasadnione jest podjęcie w tym opracowaniu próby oceny pierwszych czterech lat funkcjonowania Protokołu w praktyce, przy czym zasadne jest zadanie pytania, czy Protokół rzeczywiście był potrzebny i czy sprawdza się w praktyce? Po przedstawieniu rozwiązań przyjętych w Protokole 16, omówione zostały dotychczas wydane przez Trybunał opinie doradcze, a następnie wskazówki dotyczące funkcjonowania tej instytucji wynikające z dotychczasowego orzecznictwa oraz krytyka rozwiązań przyjętych w tym Protokole. Autor zauważa, że ​​pomimo krytyki dotyczącej poszczególnych rozwiązań przyjętych w Protokole 16, ogólna ocena głównej idei tego Protokołu jest pozytywna. Niewątpliwie tworzy on pierwszą formalną podstawę prawną dla dialogu między ETPC a najwyższymi sądami i trybunałami w Państwach-Stronach Konwencji. Choć podstawowym celem tego dialogu jest wzmocnienie realizacji postanowień Konwencji w sferze krajowej, instytucja występowania o opinię doradczą przez sądy krajowe stanowić może konstruktywny instrument kształtowania europejskich standardów praw człowieka. Wprowadzenie nowego mechanizmu można uznać również za kolejny krok w kierunku uczynienia z Trybunału Strasburskiego trybunału konstytucyjnego rozstrzygającego najważniejsze kwestie dotyczące standardów praw człowieka na poziomie europejskim.

Słowa kluczowe

Europejski Trybunał Praw Człowieka, Europejska Konwencja Praw Człowieka, opinie doradcze, Protokół 16 do EKPC, prawa człowieka dialog sędziowski konstytucjonalizacja European Court of Human Rights, European Convention of Human Rights, advisory opinions, constitutionalization, human rights, judicial dialogue, constitutionalisation

Szczegóły artykułu

Referencje

  1. Advisory Opinion of the Court on Draft Protocol No. 16 to the Convention extending its competence to give advisory opinions on the interpretation of the Convention, opinia przyjęta na Sesji Plenarnej Trybunału 6 maja 2013 r.
  2. http://www.echr.coe.int/Documents/2013_Protocol_16_Court_Opinion_ENG.pdf.
  3. Albanesi Enrico, „The European Court of Human Rights’ Advisory Opinions Legally Affect Non-ratifying States: A Good Reason (From a Perspective of Constitutional Law) to Ratify Protocol No. 16 to the ECHR” European Public Law, nr 1 (2022): 1-18.
  4. ECHR Reflection Paper on the proposal to extend the Court’s Advisory Jurisdiction, document nr 3853038.
  5. http://www echr.coe.int/Documents/2013_Courts_advisory_jurisdiction_ENG.pdf.
  6. Gionnopoulos Christos, Considerations on Protocol N 016: Can the New Advisory Competence of the European Court of Human Rights Breathe New Life into the European Convention on Human Rights? Cambridge: Cambridge University Press, 2019. https://www.cambridge.org/core/journals/german-law-journal/article/considerations-on-protocol-n16-can-the-new--advisory-competence-of-the-european-court-of-human-rights-breathe--new-life-into-the-european-convention-on-human-rights/A23B941F-
  7. F37E4ADF099A63866A6A60.
  8. Greer Stephen, Wildhaber Luzius, „Revisiting the Debate about »constitutionalising « the European Court of Human Rights” Human Rights Law Review, nr 12 (2013): 655-687.
  9. Joint NGO comments on the drafting of Protocols 15 and 16 to the European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, 4 październik 2012.
  10. http://www.amnesty.org/fr/library/asset/IOR61/008/2012/en/884bf030-e694-40e8-942c-2a577aca2337/ior610082012en.pdf.
  11. Jungfleisch Julia, The Strasbourg Version of Judicial Dialogue in Multilevel Systems – a short look at where we are with the Advisory Opinion Procedure under Protocol 16.
  12. https://jean-monnet-saar.eu/?page_id=223493.
  13. Lavrysen Alaurens, „The Mountain Gave Birth to a Mouse: The First Advisory Opinion Under Protocol No. 16” Strasbourg Observers, 24 kwietnia 2019.
  14. https://strasbourgobservers.com/2019/04/24/the-mountain-gave--birth-to-a-mouse-the-first-advisory-opinion-under-protocol-no-16/.
  15. O’Boyle Michael, „The Future of the European Court of Human Rights” German Law Journal, nr 10 (2011): 1862-1878.
  16. O’Boyle Michael, „The legitimacy of Strasbourg review: time for a reality check?”, [w:] La conscience des droits. Mélanges en l’honneur de Jean-Paul Costa, red. Patrick Titiun. 492-504. Paris: Dalloz, 2011.
  17. Reflection paper on the proposal to extend the Court’s Advisory jurisdiction.
  18. http://www.coe.int/t/dgi/brighton-conference/documents/Court-Advisory-opinions_en.pdf.
  19. Report of the Group of Wise Persons to the Committee of Ministers CM Documents, 979bis Meeting, 15 November 2006, CM(2006)
  20. , pkt 24.
  21. https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016805d7893.
  22. Ulfstein Geir, „The European Court of Human Rights as a Constitutional Court?” PluriCourts Research Paper Nr 14-08 (2014): 1-7. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2419459.
  23. Vogiatzis Nikos, „The Second Advisory Opinion by the Strasbourg Court under Protocol 16: A Contextual Analysis” European Convention on Human Rights Law Review, nr 3 (2021): 1-18.
  24. Widłak Tomasz, „O konstytucjonalizacji prawa międzynarodowego – ku konstytucji społeczności międzynarodowej?” Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego, vol. VIII (2010): 49-79.
  25. Wildahber Luzius, „A Constitutional Future for the European Court of Human Rights” Human Rights Law Journal, nr 507 (2002): 161-165.
  26. Wiśniewski Adam, Koncepcja marginesu oceny w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2008.