Treść głównego artykułu

Abstrakt

Artykuł obejmuje problematykę zabezpieczenia interesu dziecka jeszcze przed urodzeniem zwłaszcza w kontekście jego relacji z ojcem. Autor wychodzi od ukazania rozbieżności pomiędzy stanem  cywilnym a prawdą biologiczną i potrzebą ustalania pochodzenia prawnego jeszcze przed urodzeniem się dziecka. Celem rozważań pozostaje analiza aktualności kodeksowych przesłanek ustalenia pochodzenia dziecka od ojca w sytuacji rozbieżności rzeczywistości biologicznej oraz pochodzenia prawnego. W szczególności uwaga koncentruje się na sytuacji dopuszczalności zaprzeczenia ojcostwa oraz sądowego ustalenia pochodzenia od ojca jeszcze przed urodzeniem się dziecka jak również trafności rozwiązań przyjętych w zakresie uznania ojcostwa i ustalenia ojcostwa w ramach stosowania technik medycznie wspomaganej prokreacji.

Słowa kluczowe

ojcostwo, stan cywilny, zaprzeczenie ojcostwa, uznanie ojcostwa paternity, civil status, denial of paternity, acknowledgment of a child

Szczegóły artykułu

Referencje

  1. Bosek Leszek, „Prawo osobiste do poznania własnej tożsamości genetycznej” Kwartalnik Prawa Prywatnego, z. 4 (2008): 947-984.
  2. Domański Maciej, „Pokrewieństwo i powinowactwo”, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Przepisy wprowadzające KRO, t. V, red. Konrad Osajda. 899-1174. Warszawa: C. H. Beck, 2017.
  3. Gołowkin-Hudała Magdalena, „Wspomagana prokreacja ludzka a stan cywilny człowieka”, [w:] Prawo rodzinne w dobie przemian. red. Piotr Kasprzyk, Piotr Wiśniewski. 235-247. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2009.
  4. Gwiazdomorski Jan, „Pochodzenie dziecka od męża matki” Studia Cywilistyczne, t. XXViii (1977): 1-80.
  5. Gwiazdomorski Jan, Sądowe ustalenie ojcostwa. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1977.
  6. Haberko Joanna, „Anonimowość rodziców genetycznych a dobrostan zdrowotn dziecka. Uwagi na tle aktualnych Rekomendacji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy” Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 4 (2019): 59-71.
  7. Haberko Joanna, „Kilka uwag na temat zgody na zabieg medyczny wyrażanej przez małżonka w trybie art. 68 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 1 (2010): 45-57.
  8. Haberko Joanna, „Niealimentowanie nasciturusa w kontekście szkód z art. 4461 k.c.”, [w:] Prawo alimentacyjne. Zagadnienia materialne, t. ii, red. Jakub M. Łukasiewicz, Iwona Rasmus. 177-194. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2015.
  9. Haberko Joanna, „Sytuacja prawna ojca dziecka przed i po urodzeniu”, [w:] Pedagogika rodziny. Podejście systemowe, t. iii, Wychowanie do rodziny, red. Marek Marczewski. 705-734. Gdańsk: Wydawnictwo: Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku, 2018.
  10. Haberko Joanna, Filina Sztandera, „Niebezpieczeństwo małżeństwa z bratem. Uwagi na tle ustawy o leczeniu niepłodności o prawie do poznania genetycznego pochodzenia dziecka”, [w:] Dobro pojemne jak krzywda. Prawna ochrona dziecka. Deklaracje a rzeczywistość, red. Jacek Mazurkiewicz, Piotr Mysiak. 98-115. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017.
  11. Haberko Joanna, Jadwiga Łuczak-Wawrzyniak, „Dobrodziejstwo nowoczesnych technologii medycznych czy problem rodziny i dziecka? Uwagi na tle najnowszego projektu ustawy o leczeniu niepłodności” Diametros, nr 44 (2015): 20-44.
  12. Haberko Joanna, Julia Czarnek, „Podejmowanie decyzji zdrowotnych w stosunku do nowonarodzonego dziecka w sytuacji niemożności ustalenia pochodzenia od ojca i przeszkody po stronie matki” Medyczna Wokanda, nr 17/18 (2021/2022): 15-34.
  13. Haberko Joanna, Tomasz Sokołowski, „Pokrewieństwo i powinowactwo”, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. Henryk Dolecki, Tomasz Sokołowski. 519-619. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013.
  14. Holewińska-Łapińska Elżbieta, Uznanie dziecka według kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1979.
  15. Ignatowicz Jerzy, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1975.
  16. Jarymowicz Maria, „Próba konceptualizacji pojęcia »Tożsamość«: spostrzeganie odrębności, Ja-inni jako atrybut własnej tożsamości” Przegląd Psychologiczny, nr 3 (1989): 655-669.
  17. Krekora-Zając Dorota, „Prawo do poznania matki biologicznej według krajowego prawa rodzinnego” Studia Prawnicze, nr 1 (2014): 129-153.
  18. Kubicka-Kraszycka Urszula, „Skuteczność rozwiązań chroniących dzieci przed porzuceniem ze skutkiem śmiertelnym i dzieciobójstwem w świetle Konwencji o prawach dziecka” Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, nr 2 (2017): 65-90.
  19. Kwiecień-Madej Agnieszka, Sytuacja prawna ojca dziecka poczętego w polskim prawie rodzinnym. Warszawa: C. H. Beck, 2021.
  20. Łączkowska Małgorzata, „Czy istnieje prawo do „posiadania” dziecka?”, [w:] Prawne, medyczne i psychologiczne aspekty wspomaganej prokreacji, red. Joanna Haberko, Małgorzata Łączkowska. 70-79. Poznań: Wydawnictwo UAM, 2005.
  21. Łączkowska Małgorzata, „Stosunek prawny pokrewieństwa a pochodzenie genetyczne”, [w:] Księga Jubileuszowa Profesora Tadeusza Smyczyńskiego, red. Marek Andrzejewski. 301-316. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, 2008.
  22. Łukasiewicz Rafał, „Dane przesłaniające w akcie urodzenia dziecka w świetle najnowszego orzecznictwa nsa – potencjalne wyzwania i zmiany prawa” Prawo w Działaniu, nr 42 (2020): 60-74.
  23. Łukasiewicz Rafał, „Dawstwo identyfikowalne komórek rozrodczych - proponowany standard europejski a prawo polskie”, Państwo i Prawo, z. 8 (2021): 226-241.
  24. Łukasiewicz Rafał, „Prawo do wyboru rodzaju dawstwa komórek rozrodczych – uwagi na temat tzw. modelu trzyścieżkowego (triple track system)” Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawo, z. 30 (2020): 162-173.
  25. Łukasiewicz Rafał, „Treść akt zbiorowych aktu urodzenia a pozycja dzieci urodzonych w następstwie dawstwa heterologicznego” Metryka, nr 2 (2020): 57-66.
  26. Łukasiewicz Rafał, Dobro dziecka a interesy innych podmiotów w polskiej regulacji prawnej przysposobienia. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
  27. Marta Soniewicka, Dylematy macierzyństwa zastępczego. http://www.ptb.org.pl/opinie_macierzynstwo.html.
  28. Mazurkiewicz Jacek, „Czas ruszyć z miejsca! Stare i nowe propozycje rozszerzenia prawnej ochrony dziecka poczętego” Forum Prawnicze, nr 151, (2019): 3-16. https://doi.org/10.32082/fp.v1i51.171.
  29. Mazurkiewicz Jacek, „Dopuszczalność sądowego ustalania ojcostwa dziecka poczętego” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 4 (1975): 147-161.
  30. Mazurkiewicz Jacek, „Uznanie dziecka poczętego” Studia Prawnicze, nr 4 (1975): 76-92.
  31. Oszkinis Bartłomiej, „Prokreacja heterologiczna a polskie prawo rodzinne – kilka uwag systemowych”, [w:] Zagadnienia prawa medycznego, red. Adam Górski, Emilia Sarnacka. Warszawa: Diffin, 2008.
  32. Oszkinis Bartłomiej, Macierzyństwo. Aspekty materialnoprawne, procesowe i kolizyjnoprawne. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
  33. Pietrzak Helena, Prawo do ustalenia tożsamości w polskim porządku prawnym. Warszawa: Wydawnictwo ASPRA, 2014.
  34. Pietrzykowski Krzysztof, „Pokrewieństwo i powinowactwo”, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. Krzysztof Pietrzykowski. 561-757. Warszawa: C.H. Beck, 2020.
  35. Smyczyński Tadeusz, „Aksjologiczne i prawne podstawy dopuszczalności wspomaganej prokreacji ludzkiej”, [w:] Prawne, medyczne i psychologiczne aspekty wspomaganej prokreacji, red. Joanna Haberko, Małgorzata Łączkowska. 92-109. Poznań: Wydawnictwo UAM, 2005.
  36. Smyczyński Tadeusz, „Ustalenie ojcostwa dziecka małżeńskiego”, [w:] System Prawa Prywatnego. Prawo rodzinne i opiekuńcze, t. Xii, red. Tadeusz Smyczyński. 93-117. Warszawa: C. H. Beck, 2011.
  37. Smyczyński Tadeusz, Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: C. H. Beck, 2009.
  38. Sokołowski Tomasz, „Prawo dziecka urodzonego w wyniku zastosowania technik wspomaganej prokreacji do poznania swojego pochodzenia” w Prawne, medyczne i psychologiczne aspekty wspomaganej prokreacji, red. Joanna Haberko i Małgorzata Łączkowska. 131-136. Poznań: Wydawnictwo UAM, 2005.
  39. Stecki Leopold, „Prawo dziecka do poznania swego pochodzenia genetycznego (dwugłos)” Państwo i Prawo, z. 10 (1990): 64-79.
  40. Sylwestrzak Anna, „Pokrewieństwo i powinowactwo”, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. Henryk Dolecki, Tomasz Sokołowski. 519-619. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013.
  41. Szczucki Krzysztof, „Prawo dziecka poczętego metodą in vitro do poznania własnej tożsamości biologicznej”, [w:] Współczesne wyzwania bioetyczne, red. Leszek Bosek, Michał Królikowski. 175-184. Warszawa: C. H. Beck, 2010.
  42. Sztandera Filina, „Ochrona prawna zdolności do życia zarodka w ustawie o leczeniu niepłodności z uwzględnieniem dorobku konstytucyjnego” Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji, nr 6 (2016): 241-255.
  43. Walaszek Bronisław, Ustalenie ojcostwa małżeńskiego w polskim prawie rodzinnym, w polskim prawie międzynarodowym prywatnym i procesowym. Kraków: Nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1962.
  44. Walaszek Bronisław, Uznanie dziecka w polskim prawie rodzinnym. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958.
  45. Wójcik Joanna, Uznanie ojcostwa, Praca doktorska w maszynopisie. Warszawa: 2022.