Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
logo czasopisma

Artykuły

Tom 53 Nr 6 (2024): Prawo i Więź Nr 6 (53) 2024

The Principle of Freedom of Contract.The Approach to the Principle and its Location within the System of Polish Law in the 20th and 21st Centuries

DOI
https://doi.org/10.36128/PRIW.VI53.1137
Przesłane
13 grudnia 2024
Opublikowane
21.03.2025 — zaktualizowane 30.03.2025
Wersje

Abstrakt

The principle of freedom of contract is one of the guiding principles of modern contract law. It was reflected in different forms and to different extents in the laws of the partitioning powers, applicable in the Polish lands in the era of partitions. After Poland regaining independence, work began on the unification of legal systems, which was an extremely difficult task in terms of substantive law. The work on contract law and the accompanying debate could not ignore the fundamental principle of freedom of contract, which eventually resulted in developing an original solution. It was first captured in Article 55 of the Code of Obligations[1], and then restored, in slightly changed wording, in the Polish legal system in Article 3531 of the Civil Code[2]. Although the principle of freedom of contract was not formally enshrined in the regulations that were effective between 1965 and 1990, it was considered by scholars in the field to be still applicable to a limited extent. From current perspective, this regulation is worth looking at and assessing, especially in the context of its future application. This analysis leads to the conclusion that the existing regulation is generally sufficient and does not need to be amended at the current stage of development of civil law.

Bibliografia

  1. Alexandrowicz Piotr, Kanonistyczne uzasadnienie swobody umów w zachodniej tradycji prawnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020.
  2. Bączyk Kinga, „Zasada swobody umów w prawie polskim” Studia Iuridica Toruniensia, Vol. II (2002): 35-64.
  3. Bereza Arkadiusz, Sąd Najwyższy w latach 1945–1962. Organizacja i działalność. Warszawa: C. H. Beck, 2012.
  4. Bieniak Michał, „Zasady: dobrej wiary i uczciwego obrotu oraz swobody umów w kodeksie zobowiązań oraz zasadach europejskiego prawa umów” Studia Prawnicze, vol. IV (2008): 51-58.
  5. Buczkowski Stefan, „Zasada wolności umów” Państwo i Prawo, vol. III (1961): 430-437.
  6. Buczkowski Stefan, Zygmunt Konrad Nowakowski, Prawo obrotu uspołecznionego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971.
  7. Całus Andrzej, „Podejście legislacyjne do instytucji ‘swoboda umów’ w prawie francuskim i niemieckim na tle zasad modelowych”, [in:] Ustawowe ograniczenia swobody umów. Zagadnienia wybrane, ed. Bogusława Gnela. 19-38, Warszawa: Wolters Kluwer, 2010.
  8. Czachórski Witold, Prawo zobowiązań w zarysie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968.
  9. Czachórski Witold, „Z problematyki wykonania zobowiązań według projektu Kodeksu Cywilnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”, [in:] Materiały dyskusyjne do projektu kodeksu cywilnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Materiały sesji naukowej 8–10 grudnia 1954 r., ed. Jan Wasilkowski. 173-187. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1955.
  10. Czachórski Witold, Zarys prawa zobowiązań. Część ogólna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962.
  11. Czachórski Witold, Zobowiązania. Zarys wykładu, 2nd ed. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976.
  12. Dajczak Wojciech, Tomasz Giaro, Franciszek Longchamps de Bérier. Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, 3rd ed. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2018.
  13. Domański Ludwik, Instytucje kodeksu zobowiązań. Komentarz teoretyczno-praktyczny. Część ogólna. Warszawa: Marjan Ginter-Księgarnia Wydawnictw Prawniczych, 1936.
  14. Dziadzio Andrzej, „Opinie profesorów i doktorów Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego jako źródło badań nad stosowaniem Kodeksu Napoleona w Wolnym Mieście Krakowie” Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, No. 3 (2020): 303-319. https://doi.org/10.4467/20844131KS.20.022.12519.
  15. Dziesięciolecie Polski Odrodzonej 1918–1928. Księga pamiątkowa, ed. Marjan Dąbrowski (Kraków-Warszawa: Ilustrowany Kuryer Codzienny, 1928).
  16. Gawlik Bogusław, „Pojęcie umowy nienazwanej” Studia Cywilistyczne, vol. XVIII (1971): 5-35.
  17. Górnicki Leonard, Prawo cywilne w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939. Wrocław: Kolonia Limited, 2000.
  18. Grodziski Stanisław, „Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej” Czasopismo Prawno-Historyczne, No. 1 (1981): 47-81.
  19. Grzybowski Stefan, System prawa cywilnego, część ogólna. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1974.
  20. Guść Janusz, „O właściwości (naturze) stosunku prawnego” Państwo i Prawo, Vol. IV (1997): 16-25.
  21. Gwiazdomorski Jan, „Czy art. 55 kod. zob. obowiązuje?” Nowe Prawo, No. 11 (1960): 1478-1485.
  22. Gwiazdomorski Jan, „Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z 13.VI.1958 r., 4 CR 548/58” Nowe Prawo, No. 5 (1960): 707-715.
  23. Jodłowski Jerzy, „W sprawie mocy obowiązującej art. 55 k.z.” Nowe Prawo, No. 1 (1961): 76-82.
  24. Kaczorowska Bogna, „Rys historyczny kształtowania się swobody umów” Opolskie Studia Administracyjno-Prawne, Vol. VI (2009): 245-254.
  25. Kędzierski Tomasz, „Zarys ogólny obecnych tendencji w teorii umów” Głos Sądownictwa. Miesięcznik poświęcony zagadnieniom społeczno-prawnym i zawodowym, No. 12 (1937): 981-987.
  26. Kodeks cywilny. Komentarz, Vol. I, ed. Krzysztof Pietrzykowski. Warszawa: C. H. Beck, 2020.
  27. Kodeks cywilny. Komentarz, vol. II, ed. Maciej Gutowski. Warszawa: C. H. Beck, 2022.
  28. Kodeks cywilny. Komentarz, vol. II, Księga 3: Zobowiązania, ed. Jerzy Ignatowicz. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1972.
  29. Kodex Napoleona. Z przypisami. Xiąg trzy. Warszawa: Drukarnia XX. Piarów, 1810.
  30. Koschembahr-Łyskowski Ignacy, Cele i zadania polityki społecznej. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka, 1927.
  31. Longchamps de Berier Roman, Zasada wolności umów w projektach polskiego prawa o zobowiązaniach. Lwów: Pierwsza Związkowa Drukarnia, 1930.
  32. Machnikowski Piotr, Swoboda umów według art. 3531kc. Konstrukcja prawna. Warszawa: C. H. Beck, 2005.
  33. Machnikowski Piotr, „Zasada swobody umów jako problem kodyfikacyjny”, [in:] Czterdzieści lat kodeksu cywilnego. Materiały z ogólnopolskiego zjazdu cywilistów w Rzeszowie (8–10 października 2004 r.), ed. Mieczysław Sawczuk. 211-234. Warszawa: Wolters Kluwer-Kantor Wydawniczy Zakamycze, 2006.
  34. Namitkiewicz Jan, Kodeks zobowiązań. Komentarz dla praktyki, Vol. I, Część ogólna: art. 1–293. Łódź: Wydawnictwo KOLUMNA, 1949.
  35. Ohanowicz Alfred, „Wolność umów w przyszłym polskim kodeksie cywilnym” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, Vol. III (1926): 147-158.
  36. Płaza Stanisław, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym. Część 3: Okres międzywojenny. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2001.
  37. Prawo cywilne – część ogólna, ed. Marek Safjan, 2nd ed. Warszawa: C. H. Beck, 2012.
  38. Prawo cywilne – część ogólna, ed. Zbigniew Radwański, Adam Olejniczak. Warszawa: C. H. Beck, 2019.
  39. Prawo cywilne Ziem Wschodnich, tom X, cz. I Zwodu praw rosyjskich. Tekst podług wydania urzędowego z roku 1914, z uwzględnieniem zmian wprowadzonych przez ustawodawcę polskiego, oraz ustawy związkowe, tudzież judykatura Sądu Najwyższego i b. Senatu Rosyjskieg, vol. I, transl. and edited Zygmunt Rymowicz, Witold Święcicki. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka, 1932.
  40. Prawo zobowiązań – część ogólna, ed. Konrad Osajda. Warszawa: C. H. Beck-Instytut Nauk Prawnych PAN, 2020.
  41. Prawo zobowiązań – część ogólna, ed. Zbigniew Radwański. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. 1981.
  42. Radwański Zbigniew, Teoria umów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.
  43. Radwański Zbigniew, Adam Olejniczak. Zobowiązania. Część ogólna, 14th ed. Warszawa: C. H. Beck, 2020.
  44. Safjan Marek, „Zasada swobody umów (Uwagi wstępne na tle wykładni art. 3531 k.c.).” Państwo i Prawo, No. 4 (1993): 12-19.
  45. Skrodzka Marta Janina, Karol Skrodzki, „Źródła zasady swobody umów oraz wybrane aspekty jej granic – w świetle orzecznictwa” Białostockie Studia Prawnicze, Vol. III (2008): 87-98.
  46. Sośniak Mieczysław, „Zasada swobody umów w prawie obligacyjnym z perspektywy schyłku XX wieku” Studia Iuridica Silesiana, Vol. X (1985): 7-50.
  47. Sójka-Zielińska Katarzyna, Kodeks Napoleona. Historia i współczesność. Warszawa: LexisNexis, 2007.
  48. Sójka-Zielińska Katarzyna, Wielkie kodyfikacje cywilne XIX wieku. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.
  49. Stawarska-Rippel Anna, „Kodeks zobowiązań w pierwszych latach Polski Ludowej” Kwartalnik Prawa Prywatnego, Vol. III (2004): 697-716.
  50. Stawarska-Rippel Anna, „O prawie sądowym Drugiej Rzeczypospolitej w początkach Polski Ludowej” Czasopismo Prawno-Historyczne, Vol. II (2003): 113-139.
  51. Stelmachowski Andrzej, Wstęp do teorii prawa cywilnego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969.
  52. Szczygieł Marek, „Właściwość (natura) stosunku zobowiązaniowego jako ograniczenie zasady swobody umów” Palestra, No. 7-8 (1997): 17-23.
  53. Święcicka-Wystrychowska Paulina, „Kodeks Napoleona a prawo rzymskie” Kwartalnik Prawa Prywatnego, Vol. IV (2004): 1095-1132.
  54. Świrgoń-Skok Renata, „Kształtowanie się zasady swobody umów w prawie rzymskim”, [in:] Z badań nad prawem prywatnym. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Kochowi, ed. Adam Olejniczak, Marcin Orlicki, Jakub Pokrzywniak. 551-563. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2017.
  55. Traple Elżbieta, „Ochrona słabszej strony umowy a kontrola treści umowy ze względu na przekroczenie granic swobody umów i sposób zawarcia umowy” Kwartalnik Prawa Prywatnego, Vol. II (1997): 227-248.
  56. Trzaskowski Roman, Granice swobody kształtowania treści i celu umów obligacyjnych – art. 3531 K.C. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze, 2005.
  57. Uruszczak Wacław, „Znaczenie średniowiecznej kanonistyki dla prawa zobowiązań”, [in:] Wacław Uruszczak, Opera historico-iuridica selecta. Prawo kanoniczne, nauka prawa, prawo wyznaniowe. 15-21. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2017.
  58. Wehberg Hans, „Pacta sunt servanda” The American Journal of International Law, No. 4 (1959): 775-786. Doi: https://doi.org/10.2307/2195750.
  59. Wolter Aleksander, „Czy art. 55 kod. zob. obowiązuje?” Nowe Prawo, No. 10 (1960): 1335-1339.
  60. Wołodkiewicz, Witold, Maria Zabłocka. Prawo rzymskie. Instytucje. Warszawa: C. H. Beck, 1996.
  61. Żuławska Czesława, „Wokół zasady wolności umów (art. 3531 k.c. i wykładnia zwyczaju)” Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, No. 238 (1994): 173-186.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.