logo czasopisma

Artykuły

Nr 4 (42) (2022)

Powstanie austriackiego kodeksu cywilnego ABGB i jego twórca

Przesłane
21 czerwca 2022
Opublikowane
19-01-2023 — zaktualizowane 25-01-2023
Wersje

Abstrakt

Wprowadzenie w życie zunifikowanego dla całej monarchii prawa cywilnego miało służyć, z jednej strony, postępującej centralizacji władzy monarszej, z drugiej jednak strony, powszechność i pewność skodyfikowanego prawa miała skutecznie chronić interesy i wolności poddanych w stosunkach prywatnoprawnych. Proces ujednolicania prawa w Austrii był zatem - jak słusznie się podkreśla -  wypadkową dwóch tendencji tamtej doby: paternalistycznej wizji scentralizowanej monarchii oświeceniowej i prawno-naturalnej koncepcji przyrodzonych praw jednostki. Z tego  też względu  proces kodyfikacji prawa cywilnego w Austrii miał przebieg w dużym stopniu  linearny i ewolucyjny, a nie rewolucyjny. W historii powstania austriackiego kodeksu cywilnego ABGB daje się zauważyć ciągłość myśli prawniczej od Kodeksu Terezjańskiego przez Kodeks Zachodnio-galicyjski, który był pierwszą pełną, nowoczesną i prawno-naturalną kodyfikacją prawa prywatnego w Austrii. ABGB było jego doskonalszą  wersją pod względem konstrukcyjnym i redakcyjnym.

Bibliografia

  1. Allerhand Maurycy, „O rozwodzie małżeństw żydowskich”, [w:] Księga pamiątkowa wydana setną rocznicę ogłoszenia kodeksu cywilnego z dnia 1 czerwca 1811 roku. 7-26. Lwów: Wydział Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Lwowskiego, 1911.
    Pokaż w Google Scholar
  2. Brauneder Wihelm, „Das galizische bürgerliche Gesetzbuch: Europas erste Privatrechtskodifikation” [w:] Ustrój i prawo w przeszłości dalszej i bliższej. Studia historyczne o prawie dedykowane Prof. Stanisławowi Grodziskiemu w pięćdziesiątą rocznicę pracy naukowej, red. Jerzy Malec, Wacław Uruszczak. 487-493. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2001.
    Pokaż w Google Scholar
  3. Brauneder Wihelm, Juristen in Ősterreich 1200-1980. Wien 1987.
    Pokaż w Google Scholar
  4. Dziadzio Andrzej, „Vertragstypenzwang in Code civil? Die Gültigkeit gegenseitiger Verträge in der Judikatur der Freien Stadt Krakau (1815-1846)” Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Germanische Abteilung, 139 (2022): 270-283.
    Pokaż w Google Scholar
  5. Dziadzio Andrzej, „Der Code civil in der Rechtsprechung der Freien Stadt Krakau (1815-1846). Zwischen französischer und österreichischer Rechtskultur” Beiträge zur Rechtsgeschichte Ősterreichs, t. II (2020): 269-277.
    Pokaż w Google Scholar
  6. Dziadzio Andrzej, „Opinie profesorów i doktorów Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego jako źródło badań nad stosowaniem Kodeksu Napoleona w Wolnym Mieście Krakowie” Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, 13 (2020): 303-319.
    Pokaż w Google Scholar
  7. Dziadzio Andrzej, Powszechna historia prawa, wyd. 2. Warszawa: PWN, 2022.
    Pokaż w Google Scholar
  8. Harrasowsky Philipp, Geschichte der Codification des österreichischen Civilrechtes. Wien 1868.
    Pokaż w Google Scholar
  9. Harrasowsky Philipp, Der Codex Theresianus und seine Umarbeitungen, t. I-IV. Wien 1883-1886.
    Pokaż w Google Scholar
  10. Landau Peter, Europäische Rechtsgeschichte und kanonisches Recht im Mittelalter. Badenweiler: Wissenschaftlicher Verlag Bachmann, 2013.
    Pokaż w Google Scholar
  11. Meissel Franz-Stefan, „De l’esprit de moderation – Zeiller, das ABGB und der Code civil”, [w:] Grundlagen der österreichischen Rechtskultur: Festschrift für Werner Ogris zum 75 Geburtstag, red. Thomas Olechowski, Christian Neschwara, Alina Lengauer. 265-286. Wien: Brill, 2010.
    Pokaż w Google Scholar
  12. Meissel Franz-Stefan, „Aequitas austriaca – Zur Billigkeit als Rechtsquele in der Kodifikationsgeschichte des ABGB”, [w:] Festschrift für Thomas Simon zum 65. Geburtstag, Land, Policey. 167-191. Wien: Verfassung, 2020.
    Pokaż w Google Scholar
  13. Meyer-Pritzl Rudolf, „Römisches Recht und Code civil: Die Entstehung des allgemeinen Vertragsbegriffs in Art. 1101 Code civil”, [w:] 200 Jahr Badisches Landrecht von 1809/1810, red. Christian Hattenhauer, Klaue-Peter. Schroeder. 85-99. Heidelberg: Peter Lang Frankfurt, 2011.
    Pokaż w Google Scholar
  14. Müßig Ulrike, „Der référé législativ – österreichische Gesetzgebungsgeschichte zwischen Rechtsvereinheitlichung unnd Justizsteuerung” Beiträge zur Rechtsgeschichte Ősterreichs, R. 4., t. I (2014): 121-143.
    Pokaż w Google Scholar
  15. Neschwara Christian, Die ältesten Quellen zur Kodifikationsgeschichte des österreichischen ABGB. Joseph Azzoni Vorentwurf zum Codex Theresianus-Joseph Ferdinand Holger, Anmerckungen über das österreichische Recht(1753). Wien: Böhlau, 2012. https://library.oapen.org/bitstream/handle/20.500.12657/34350/437229.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
    Pokaż w Google Scholar
  16. Neschwara Christian, Karl Anton Martini und sein Entwurf zum Bürgerlichen Gesetzbuch, 3-17.
    Pokaż w Google Scholar
  17. https://docplayer.org/156339211-Karl-anton-martini--und-sein-entwurf-zum-buergerlichen-gesetzbuch.html.
    Pokaż w Google Scholar
  18. Olechowski Thomas, „Das ABGB-Rechtseinheit für Zentraleuropa” European Review of Private Law, 3 (2012): 685-679.
    Pokaż w Google Scholar
  19. Ogris Werner, „Zur Geschichte und Bedeutung des österreichischen Allgemeinen bürgerlichen Gesetzbuch (ABGB)”, [w:] Elemente europäischer Rechtskultur. Rechtshistorische Aufsätze aus den Jahren 1961-2003, red. Thomas Olechowski (Wien: Böhlau Verlag, 2003), 311-333.
    Pokaż w Google Scholar
  20. Ogris Werner, 175 Jahre ABGB. Eine Bilderfolge in fünfzehn „Hauptstücken”. Wien: Manz, 1987.
    Pokaż w Google Scholar
  21. Pułka Anna, Aleksandra Szymańska, Rafał Wojciechowski, „Franz Anton Felix(von) Zeiller (1751-1828)” Kwartalnik Prawa Prywatnego, z. 1
    Pokaż w Google Scholar
  22. (2019): 5-41.
    Pokaż w Google Scholar
  23. Sójka-Zielińska Katarzyna, Wielkie kodyfikacje cywilne. Historia i współczesność. Warszawa: Liber, 2009.
    Pokaż w Google Scholar
  24. Zeiller Franz, „Notwendigkeit von eines bürgerlichen, einheimisches Privatrechts. Grudzüge zur Geschichte des österreichischen Privatrechts. Eigenschaften eines bürgerlichen Gesetzbuches” Jahrlicher Beytrag zur Gesetzkunde und Rechtswissenschaft in den Oesterreichischischen Erbstaaten, t. I (1806): 1-71. https://dlc.mpg.de/image/mpirg_sisis_218293/7/#topDocAnchor.
    Pokaż w Google Scholar
  25. Zeiller Franz, „Vortrag zur Einführung in das Bürgerliche Gesetzbuch”, [w:] Der Urentwurf und die Berathungsprotokolle des Oesterreichischen Allgemeinen bürgerlichen Gesetzbuches, red. Julius Ofner, t. II. 476-496. Wien, 1889.
    Pokaż w Google Scholar
  26. Zeiller Franz, „Anzeigen und Recensionen des Ősterreichischen bürgerlichen Gesetzbuches in auswärtigen Schriften, nebst Bemerkungen”, [w:] Materialien für Gesetzkunde und Rechtspflege in den österreichischen Staaten, red. C. J. Pratobevera, t. I. 169-191. Wien, 1814.
    Pokaż w Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.