Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Prawo i Więź

Artykuły

Nr 4 (42) (2022)

Od Kodeksu Gregoriańskiego do Kodeksu Justyniana. Rzymskie zbiory konstytucji cesarskich

DOI
https://doi.org/10.36128/priw.vi42.518
Przesłane
5 września 2022
Opublikowane
19.01.2023 — zaktualizowane 25.01.2023
Wersje

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego artykułu są kodyfikacje konstytucji cesarskich (reskryptów). Po omówieniu pojęcia kodyfikacji w starożytności została wyjaśniona etymologia terminu codex, a także przedstawiono pierwsze próby ujęcia rzymskiego ius civile w jeden system. Następnie omówiono pojęcie i rodzaje konstytucji cesarskich, ze szczególnym uwzględnieniem reskryptów jako odpowiedzi urzędników, korporacji i osób prywatnych na zapytania prawne. Zaprezentowano hipotezę na temat idei pochodzenia reskryptów z praktyki udzielania porad klienteli przez patronów. Przedstawiono dwa pierwsze zbiory reskryptów, tj. kodeks Gregoriański i Hermogeniański, by na ich tle ukazać nowatorski charakter Kodeksu Teodozjańskiego. Rozważania kończy przedstawienie prac nad kodeksem Justyniańskim oraz układu tego zbioru.

Bibliografia

  1. Ammirati Serena, „The Use of Wooden Tables in the Ancient Graeco-Roman World and the Birth of the Book in Codex Form: Some Remarks” Scripta, 6 (2013): 9-15.
  2. Bassanelli Sommariva Gisella, „Il codice teodosiano ed il codice giustinianeo posti a confronto” Mélanges de l’ École française de Rome. Antiquite, nr 2 (2013): 219-242.
  3. Berger Adolf, Encyclopedic Dictionary of Roman Law. Philadelphia: The America Philosophical Society, 1953.
  4. Corcoran Simon, „The Gregorianus and Hermogenianus assembled and shattered” Mélanges de l’ École française de Rome. Antiquite, nr 2 (2013): 15-43. doi: 10.4000/mefra/1511.
  5. Corcoran Simon, Benet Salway, „A lost law-code rediscovered? The Fragmenta Londiniensia Anteiustiniana” Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte. Romanistische Abteilung, 127 (2010): 677-678.
  6. Corcoran Simon, Benet Salway, „Fragmenta Londiniensia Anteiustiniana: Preliminary Observations” Roman Legal Tradition, 8 (2012): 63-83.
  7. Dębiński Antoni, Polityka ustawodawcza rzymskich cesarzy chrześcijańskich w sprawach religijnych. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2020.
  8. Drake Joseph H., „The Justinian Codification Commission of 528 A.D.”Michigan Law Review”, nr 2 (1928): 125-133.
  9. Haensch Rudolf, „Die Bearbeitungsweise von Petitionen in der Provinz Aegyptus” Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik”, 100 (1994): 505-511.
  10. Harries Jill D. „How to make a Law-Code” Bulletin of the Institute of Classical Studies, Supplement, nr 71 (1998): 63-78.
  11. Hermanowicz Erika T., „A Brief History of the Theodosian Code” The Classical Outlook”, nr 3 (2002): 97-103.
  12. Honoré Tony, „Imperial Rescripts A.D. 193-305: Authorship and Authenticity” The Journal of Roman Studies, 69 (1979): 51-64.
  13. Kłodziński Karol, Sekretarze ab epistulis i a libellis w kancelarii cesarzy od Augusta do Hadriana. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2011.
  14. Karol Kłodziński, „Udział sekretarzy ab epistulis i a libellis w procesie tworzenia reskryptów cesarskich Studia Juridica Toruniensia, 8 (2011) 48-67.
  15. Koschaker Paul, Europa und das römische Recht. 4. Auflage. München-Berlin: C. H. Beck, 1966.
  16. Nörr, Dieter. „Zur Reskriptenpraxis in der hohen Prinzipatszeit”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte. Romanistische Abteilung” 98 (1981):1-46.
  17. Salway Benet, „The publication and application of the Theodosian Code”, Mélanges de l’ École française de Rome. Antiquite, nr 2 (2013): 75-112.
  18. Schmidt-Hofner Sebastian, „Plato and the Theodosian Code” Early Medieval Europe, 27 (2019): 35-60.
  19. Sirks Adriaan Johan Boudewijn, „Making a Request to the Emperor: Rescripts in the Roman Empire”, [w:] Administration, Prosopography and Appointment Policies in the Roman Empire. Proceedings of the First Workshop of the International Network Impact of Empire (Roman Empire, 27 B.C. – A.D. 406), Leiden, June 28-July 1. 2000, ed. Lukas de Blois. 121-135. Amsterdam: Brill, 2001.
  20. Sitek Bronisław, „Założenia metodologiczne pracy kompilatorów justyniańskich”, [w:] Justynian i prawo rzymskie. Refleksje w 1450. rocznicę śmierci cesarza, red. Krzysztof Szczygielski. 15-32. Białystok: Wydawnictwo Prymat, 2015.
  21. Stachura Michał, „Wstęp”, [w:] Kodeks Teodozjusza. Księga Szesnasta, tłumaczenie Agnieszka Caba, oprac. Monika Ożóg, Monika Wójcik.
  22. XI-XXXVIII. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ignatianum w Krakowie-Wydawnictwo WAM, 2014.
  23. Strangas Johannes, „Codex als juristischer und semiotischer Begriff” Archi für Begriffsgeschichte, 32 (1989): 244-268.
  24. Wenger Leopold, Die Quellen des römischen Rechts. Vienna: Adolf Holzhausens Nfg. 1953.
  25. Williams Wynne, „The Libellus Procedure and the Severan Papyri” The Journal of Roman Studies, 64 (1974): 86-103.
  26. Williams Wynne, „The Publication of Imperial Subscripts” Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 40 (1980): 283-294.
  27. Wołodkiewicz Witold, „Promulgacja Kodeksu Teodozjusza na posiedzeniu senatu miasta Rzymu” Palestra, nr 1-2 (2006): 120-124.
  28. Digesta Iustiniani. Digesta Justyniańskie. Tekst i przekład, t. I, Księgi 1-4, red. Tomasz Palmirski. 9-53. Kraków: Poligrafia Salezjańska 2013.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.