Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Prawo i Więź

Artykuły

Nr 4 (42) (2022)

Niezawisłość sędziego – autonomia moralna – profesjonalizm

DOI
https://doi.org/10.36128/priw.vi42.549
Przesłane
31 października 2022
Opublikowane
19.01.2023

Abstrakt

W artykule autor postawił tezę, że warunkiem koniecznym prawidłowego czyli profesjonalnego wykonywania zawodu sędziego jest niezawisłość sędziego uwarunkowana posiadaniem przez osobę wykonującą zawód sędziego autonomii moralnej. Innymi słowy: autonomia moralna stanowi conditio sine qua non niezawisłości sędziego, a tym samym jest też koniecznym warunkiem profesjonalnego wykonywania zawodu sędziego. Autonomia moralna sędziego jest więc pożądaną i konieczną cechą osoby wykonującej zawód sędziego, ponieważ bez posiadania autonomii moralnej nie może w ogóle zaistnieć niezawisłość sędziego, niezależnie od tego, ile zostałoby stworzonych zabezpieczeń systemowych w porządku prawnym. Owe zabezpieczenia są oczywiście potrzebne, ale same w sobie, z jednej strony, nie tworzą stanu niezawisłości sędziego, a z drugiej strony, nie mają takiej mocy sprawczej, że ta niezawisłość nagle znika w razie jakichś zakłóceń działania owych zabezpieczeń.

W kontekście niezawisłości sędziego pojęcie autonomii moralnej nie jest jak dotychczas stosowane. W orzecznictwie oraz literaturze przedmiotu wskazywane są rodzaje, elementy składowe, czy też gwarancje niezawisłości sędziego, a także zagrożenia tej niezawisłości, ale brakuje pojęcia obejmującego całość i warunkującego ową niezawisłość sędziego. W przekonaniu autora artykułu, pojęciem takim jest pojęcie autonomii moralnej.

Bibliografia

  1. Arystoteles, Polityka, przeł. Ludwik Piotrowicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.
  2. Banaszak Bogusław, „Konstytucyjne ujęcie zasady niezawisłości sędziowskiej w Polsce”. Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego, nr 6 (2009): 13-25.
  3. Dąbrowski Marcin, Jarosław Szymanek, Marcin Michał Wiszowaty, Jacek Zaleśny, Niezależność sądów i niezawisłość sędziów. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2020.
  4. Dąbrowski Stanisław, „Niezawisłość sędziów – gwarancje ustrojowe i zagrożenia” Krajowa Rada Sądownictwa, nr 2 (2012): 12-15.
  5. Dworkin Gerald, The Theory and Practice of Autonomy. Oxford: Oxford University Press, 1988.
  6. Filipek Katarzyna, „Gwarancje niezawisłości sędziowskiej sędziów sądów powszechnych” Studenckie Zeszyty Naukowe, nr 9 (2006): 7-25.
  7. Hauser Roman, „Konstytucyjna zasada niezawisłości sędziowskiej” Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego, nr 1 (2015): 9-23.
  8. Hołówka Jacek, Etyka w działaniu. Warszawa: Wydawnictwo Pruszyński i S-ka, 2001.
  9. Kant Immanuel, Krytyka praktycznego rozumu, przeł. Jerzy Gałecki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.
  10. Korzeniewska-Lasota Anna, „Godność urzędu sędziego – uwagi na tle orzecznictwa sądów dyscyplinarnych” Studia Ełckie, nr 13 (2011): 285-296.
  11. Leder Wojciech, „Sumienie sędziego. Czy sędziom powinna przysługiwać możliwość powołania się na klauzulę sumienia?” Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Społeczne, nr 2 (2018): 161-186.
  12. Najda Magdalena, Aleksandra Rutkowska, Dariusz Rutkowski, Psychologia sali sądowej. Jak komunikacja i emocje wpływają na postrzeganie sprawiedliwości. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Od.Nowa, brw.
  13. Pawełczyk Mirosław, Rafał Stankiewicz, Profesjonalizm fundamentem niezawisłośc sędziowskiej.
  14. https://www.rp.pl/opinie-prawne/art5828261-profesjonalizm-fundamentem-niezawislosci-sedziowskiej.
  15. Potrzeszcz Jadwiga, „Bezpieczeństwo prawne a pewność prawa – perspektywa filozoficznoprawna”, [w:] Bezpieczeństwo prawne państw demokratycznych w procesie integracji europejskiej: Polska – Słowacja – Ukraina, red. Józef Krukowski, Jadwiga Potrzeszcz, Mirosław Sitarz. 281-295. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2016.
  16. Potrzeszcz Jadwiga, „Godność człowieka w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego” Roczniki Nauk Prawnych, nr 1 (2005): 27-49.
  17. Potrzeszcz Jadwiga, „Immanuela Kanta i Matthiasa Mahlmanna próba humanistycznego uzasadnienia godności człowieka”, [w:] Abiit, non obiit. Księga poświęcona pamięci Księdza Profesora Antoniego Kościa SVD, red. Antoni Dębiński, Piotr Stanisz, Tomasz Barankiewicz, Jadwiga Potrzeszcz, Wojciech Sz. Staszewski, Anna Szarek-Zwijacz i Monika Wójcik. 273-299. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013.
  18. Potrzeszcz Jadwiga, „Legal security – synthetic presentation” Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie, t. IX (2016): 140-152.
  19. Potrzeszcz Jadwiga, „Podmiot bierny a podmiot czynny bezpieczeństwa prawnego” Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie, t. VIII (2015): 76-93.
  20. Potrzeszcz Jadwiga, „Ważenie wartości w prawie a problem ich absolutności i relatywności” Principia, nr LXI-LXII (2015): 107-122.
  21. Potrzeszcz Jadwiga, Bezpieczeństwo prawne z perspektywy filozofii prawa. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013.
  22. Rawls John, Teoria sprawiedliwości, przeł. Maciej Panufnik, Jarosław Pasek, Adam Romaniuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
  23. Romer Teresa, Magdalena Najda, Etyka dla sędziów. Rozważania. Warszawa: Wolters Kluwer, 2007.
  24. Sobczak Jacek, „Niezawisłość sędziowska i niezależność sądów. Problem ważny i aktualny” Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa, nr 4 (2015): 79-115.
  25. Świątkowski Andrzej, „Niezawisłość, bezstronność i niezależność – specyficzne, bezwzględnie obowiązujące, cechy zatrudnienia w zawodzie sędziego” Palestra, nr 3 (2020): 58-72.
  26. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, przeł. Feliks Wojciech Bednarski. Warszawa: Wydawnictwo Antyk, 2000.
  27. Zajadło Jerzy, „Sumienie sędziego” Edukacja Prawnicza, nr 1 (2017/2018): 37-42.
  28. Zyzik Radosław, „Dlaczego zmęczenie decyzyjne może być zagrożeniem dla niezawisłości sędziego?” Forum Prawnicze, nr 3 (2014): 17-24.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.