Euthanasia and Withdrawal of Life-Sustaining Treatment in the Case-Law of the European Court of Human Rights: Twenty Years After Pretty v. United Kingdom

Abstrakt

Artykuł koncentruje się na orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w dwóch wrażliwych obszarach związanych z zakończeniem życia ludzkiego, a mianowicie eutanazją i zaprzestaniem leczenia podtrzymującego życie (eutanazja bierna). Te wysoce kontrowersyjne kwestie wymagały od Trybunału odpowiedzi na kluczowe pytania dotyczące zakresu i istoty zobowiązań państw-stron wynikających z art. 2 (prawo do życia) i art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Ponad dwadzieścia lat temu, w sprawie Pretty przeciwko Zjednoczonemu Królestwu (2002), zwięzłe sformułowanie art. 2 EKPC doprowadziło Trybunał do wniosku, że nie ma „prawa do eutanazji” gwarantowanego przez Konwencję. Jednakże nie przeszkodziło to Trybunałowi w uznaniu, że ogólne prawo do decydowania o zakończeniu życia jest elementem prywatności chronionej na podstawie art. 8 EKPC. Od czasu wydania wyroku w sprawie Pretty orzecznictwo Trybunału dotyczące wspomaganego samobójstwa i zaprzestania leczenia podtrzymującego życie balansuje między sprzecznymi interesami. Po rozpoznaniu kilku przełomowych spraw, głównie ze Zjednoczonego Królestwa, Szwajcarii, Belgii, Niemiec i Francji, Trybunał skalibrował istotę i zakres marginesu uznania państw w zakresie dopuszczalności wspomaganego samobójstwa i zaprzestania leczenia podtrzymującego życie. Nie należy jednak oczekiwać, że standardy Trybunału spełnią wszelkie oczekiwania, biorąc pod uwagę zróżnicowane podejścia filozoficzne, etyczne i religijne odnośnie do śmierci człowieka oraz roli państwa w ochronie prawa do życia.