logo czasopisma

Artykuły

Tom 55 Nr 2 (2025): Prawo i Więź nr 2 (55) 2025

Zmierzch czy dostosowanie umowy cywilnoprawnej do warunków ery cyfrowej

Przesłane
19 września 2024
Opublikowane
05-06-2025

Abstrakt

Contracts have been used for about two and a half thousand years. The structure, functions and objectives of contracts change with the evolution of society and their economy. Currently, in an increasingly digital environment, the contract is also becoming more digital (algorithmized). One of the manifestations of the ongoing changes in contracts is the emergence and intensive development of adhesion contracts, concluded using new technological solutions (smart contracts, contracts created by algorithms) and using the law of other countries. Currently, Contracts no longer have their important self-regulatory and protective function. They do not provide private entities with the independent possibility of regulating their own life matters. They do not fully protect modern consumers against the arbitrary use of the economic power of the stronger party to the contract - entrepreneurs. Furthermore, algorithmized transactions based on smart contracts may in the future lead to the replacement of the classical-positivist model of the contract with a digital model.

Bibliografia

  1. Baumann Zygmunt, Postmodern Ethics Oxford-Cambridge: Blackwell, 1993.
    Pokaż w Google Scholar
  2. Bednarek Małgorzata, Wzorce umów w prawie polskim. Warszawa: C. H. Beck, 2005.
    Pokaż w Google Scholar
  3. Bierć Andrzej, „Prawo umów wobec konstytucyjnego zakazu dyskryminacji”, [w:] Wyzwania współczesnego prawa. Księga pamiątkowa dedykowana SSN Tadeuszowi Szymankowi, red. Barbara Bajor, Przemysław Saganek. Warszawa: Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji, 2018
    Pokaż w Google Scholar
  4. Bierć Andrzej, Zarys prawa prywatnego. Część ogólna. Warszawa: Wolters Kluwer, 2018.
    Pokaż w Google Scholar
  5. Cieplak Jenny, Simon Leefatt, „Smart Contracts: A Smart Way to Automate Performance” Georgetown Law Technology Review, No. 2 (2017).
    Pokaż w Google Scholar
  6. Savelyev Alexander, „Contract Law 2.0: ‘Smart’ Contracts as the Beginning of the End of Classic Contract Law” Information & Communications Technology Law, nr 2 (2017): 116-134.
    Pokaż w Google Scholar
  7. Cordero-Moss Giuditta et al., Anglo-American Contract Models and Norwegian or other Civil Law Governing Law (completed). http://www.jus.uio.no/ifp/english/ research/projects/anglo.
    Pokaż w Google Scholar
  8. Dajczak Wojciech, „Amerykańska zapowiedź «śmierci umowy» na tle tradycji romanistycznej”, [w:] Franciszek Longchamps de Berier, Dekodyfikacja prawa prywatnego. Szkice do portretu. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, Fundacja „Utriusque Iuris”, 2017.
    Pokaż w Google Scholar
  9. Dajczak Wojciech, „Europejska tradycja prawna – od klasyfikacji przez dekodyfikację do ograniczeń i niepewności w typologii umów”, [w:] Franciszek Longchamps de Berier, Dekodyfikacja prawa prywatnego w europejskiej tradycji prawnej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2019.
    Pokaż w Google Scholar
  10. Dajczak Wojciech, „Zobowiązania”, [w:] Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, red. Wojciech Dajczak, Tomasz Giaro, Franciszek Longchamps de Berier, wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2018.
    Pokaż w Google Scholar
  11. Doliwa Adam, „O istocie i przyszłości umowy na tle współczesnej praktyki obrotu i przepisów kodeksu cywilnego o zawarciu umowy”, [w:] Prawo kontraktów, red. Zbigniew Kuniewicz, Dorot Sokołowska. Lex 2017.
    Pokaż w Google Scholar
  12. Domański Ludwik, Instytucja Kodeksu zobowiązań. Komentarz teoretyczno-praktyczny. Część ogólna. Warszawa: Marjan Ginter-Księgarnia Wydawnictw Prawniczych, 1936.
    Pokaż w Google Scholar
  13. Drapalska-Grochowicz Marlena, „Bliskość czy obcość, czyli o relacjach międzyludzkich w dobie nowych technologii”, [w:] Prawo a nowe technologie, red. Sławomir Tkacz, Zygmunt Tobor. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2019.
    Pokaż w Google Scholar
  14. Florczak-Wątor Monika, Horyzontalny wymiar praw konstytucyjnych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014.
    Pokaż w Google Scholar
  15. Giaro Tomasz, „Dekodyfikacja. Uwagi historyczno-teoretyczne”, [w:] Franciszek Longchamps de Berier, Dekodyfikacja prawa prywatnego. Szkice do portretu. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, Fundacja „Utriusque Iuris”, 2017.
    Pokaż w Google Scholar
  16. System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna, t. I, red. Marek Safjan. Warszawa: C. H. Beck, 2007.
    Pokaż w Google Scholar
  17. Grundmann Stephan, Philipp Hacker, „Digital Technology as a Challenge to European Contract Law: From the Existing to the Future Architecture” European Review of Contract Law, nr 3 (2017).
    Pokaż w Google Scholar
  18. Grzybowski Stefan, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974
    Pokaż w Google Scholar
  19. Habermas Jürgen, Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego. Warszawa: Scholar, 2005.
    Pokaż w Google Scholar
  20. Helios Joanna, „Podział publiczne/prywatne w prawie Unii Europejskiej”, [w:] Stare dogmaty – nowe wyzwania w prawie i ekonomii, red. Urszula Kalina-Prasznic. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013.
    Pokaż w Google Scholar
  21. Hesselink Martijn W., The New European Legal Culture. Deventer: Kluwer Law International, 2001.
    Pokaż w Google Scholar
  22. Hulicki Maciej, Paweł Lustofin, „Wykorzystanie koncepcji blockchain w realizacji zobowiązań umownych” Człowiek w Cyberprzestrzeni, nr 1 (2017): 28-53.
    Pokaż w Google Scholar
  23. Kocot Wojciech J., „Kontrakty kreatywne – nowy rozdział w cyberewolucji prawa umów”, [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. Piotr Kostański, Paweł Podrecki, Tomasz Targosz. Lex, 2017.
    Pokaż w Google Scholar
  24. Kolańczyk Kazimierz, Prawo rzymskie. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN, 1997.
    Pokaż w Google Scholar
  25. Langer Tomasz, „O modelach i modelowaniu w naukach prawnych” Państwo i Prawo, nr 9 (1987): 39-48.
    Pokaż w Google Scholar
  26. Łętowska Ewa, Podstawy prawa cywilnego. Warszawa: Ecostar, 1993.
    Pokaż w Google Scholar
  27. Litewski Wiesław, Rzymskie prawo prywatne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.
    Pokaż w Google Scholar
  28. Longchamps de Bérier Franciszek, „Myślenie dekodyfikacyjne a zjawisko dekodyfikacji”, [w:] Franciszek Longchamps de Berier, Dekodyfikacja prawa prywatnego. Szkice do portretu. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe-Fundacja „Utriusque Iuris”, 2017.
    Pokaż w Google Scholar
  29. Longchamps de Berier Roman, Polskie prawo cywilne. Zobowiązania, wyd. 2. Lwów: Księgarnia Wydawnicza Gubrynowicz i Syn, 1939; wydanie anastatyczne, Poznań 1999.
    Pokaż w Google Scholar
  30. Machnikowski Piotr, „Prawo zobowiązań w 2025 roku. Nowe technologie, nowe wyzwania”, [w:] Adam Olejniczak, Joanna Haberko, Agnieszka Pyrzyńska, Dorota Sokołowska, Współczesne problemy prawa zobowiązań, Warszawa: Wolters Kluwer, 2015.
    Pokaż w Google Scholar
  31. Mazurkiewicz Jacek, „«Wszystko na sprzedaż!» Prawo umów wobec mizerii moralnej współczesnego Zachodu”, [w:] Prawo kontraktów, red. Zbigniew Kuniewicz, Dorota Sokołowska. Lex, 2017.
    Pokaż w Google Scholar
  32. Nakamoto Satoshi, Bitcoin: A peer-to-peer electronic cash system, 2008. https://bitcoin.org/bitcoin.pdf.
    Pokaż w Google Scholar
  33. Nowacki Józef, Prawo publiczne – prawo prywatne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1992.
    Pokaż w Google Scholar
  34. Osuchowski Wacław, Zarys rzymskiego prawa prywatnego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966.
    Pokaż w Google Scholar
  35. Pecyna Marlena, „Platformy internetowe – nowy kierunek prawa umów”, [w:] Prawo kontraktów, red. Zbigniew Kuniewicz, Dorota Sokołowska. Lex, 2017.
    Pokaż w Google Scholar
  36. Podkowik Jan, „Problem horyzontalnego działania praw jednostki w orzecznictwie sądów w sprawach cywilnych”, [w:] Sądy i trybunały wobec problemu horyzontalnego działania praw jednostki, red. Monika Florczak-Wątor. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015.
    Pokaż w Google Scholar
  37. Radwański Zbigniew, Adam Olejniczak, Zobowiązania – część ogólna. Warszawa: C. H. Beck, 2014.
    Pokaż w Google Scholar
  38. Radwański Zbigniew, Prawo cywilne – część ogólna, wyd. 9. Warszawa: C. H. Beck, 2007.
    Pokaż w Google Scholar
  39. Radwański Zbigniew, Teoria umów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.
    Pokaż w Google Scholar
  40. Ranieri Filippo, Europäisches Obligationenrecht Ein Handbuch mit Texten und Materialien, Wien-NewYork: Verlag Österreich, 2009.
    Pokaż w Google Scholar
  41. Safjan Marek, „Europeizacja prawa prywatnego – ewolucja czy rewolucja? Perspektywa orzecznicza”, [w:] Aurea praxis, aurea theoria. Księga jubileuszowa profesora T. Erecińskiego, t. I, red. Jacek Gudowski, Karol Weitz. Warszawa: Wolters Kluwer, 2011.
    Pokaż w Google Scholar
  42. Safjan Marek, Prawa Polska. Warszawa: Rosner i Wspólnicy, 2005.
    Pokaż w Google Scholar
  43. Safjan Marek, „Publicyzacja prawa prywatnego”, [w:] System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna, t. I, red. Zbigniew Radwański, wyd. 2. Warszawa: C. H. Beck, 2012.
    Pokaż w Google Scholar
  44. Sitarek Piotr, „Odpowiedzialność dominującego przedsiębiorcy na rynku nowych technologii – uwagi na tle wyroku SPI z 17.09.2007 r. w sprawie T-201/04 Microsoft Corp. v. Komisji WE” Europejski Przegląd Sądowy, nr 2 (2010): 41-48.
    Pokaż w Google Scholar
  45. Skwara Bartosz, „Drittwirkung jako przejaw publicyzacji prawa prywatnego”, [w:] Państwo i prawo wobec współczesnych wyzwań. Księga jubileuszowa Profesora Jerzego Jaskierni. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2012.
    Pokaż w Google Scholar
  46. Skwara Bartosz, „Publicyzacja prawa prywatnego na tle niemieckiego orzecznictwa konstytucyjnego poświęconego mocy obowiązującej praw człowieka”, [w:] Ewolucja demokracji przedstawicielskiej w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, red. Mariusz Paździor, Bogumił Szmulik. Lublin: Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji, 2013.
    Pokaż w Google Scholar
  47. Sohm Rudolf, Instytucje, historja i system rzymskiego prawa prywatnego. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska”, 1925.
    Pokaż w Google Scholar
  48. Strugała Radosław, Standardowe klauzule umowne: adaptacyjne, salwatoryjne, merger, interpretacyjne oraz pactum de forma. Warszawa: C. H. Beck, 2013.
    Pokaż w Google Scholar
  49. Święcicka Paulina, „Kodeks zdemitologizowany – metafora, w której ciągle żyjemy”, [w:] Franciszek Longchamps de Berier, Dekodyfikacja prawa prywatnego. Szkice do portretu. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, Fundacja „Utriusque Iuris”, 2017.
    Pokaż w Google Scholar
  50. Szczepaniak Rafał, „Granice cywilnoprawnej metody regulacji – glosa do wyroku TK z 27.05.2014 r., P51/13” Państwo i Prawo, nr 12 (2015).
    Pokaż w Google Scholar
  51. Szczepaniak Rafał, „Rozróżnienie prawa prywatnego i publicznego na przykładzie umów obligacyjnych jako form działania administracji” [w:] Adam Olejniczak, Joanna Haberko, Agnieszka Pyrzyńska, Dorota Sokołowska, Współczesne problemy prawa zobowiązań, Warszawa: Wolters Kluwer, 2015.
    Pokaż w Google Scholar
  52. Szczerbowski Jakub J., Lex cryptographia. Znaczenie prawne umów i jednostek rozliczeniowych opartych na TECHNOLOGII BLOCKCHAIN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2018.
    Pokaż w Google Scholar
  53. Szostek Dariusz, Blockchain a prawo. Warszawa: C. H. Beck, 2018.
    Pokaż w Google Scholar
  54. Szostek Dariusz, „Sztuczna inteligencja a kody. Czy rozwiązaniem dla uregulowania sztucznej inteligencji jest smart contract i blockchain?”, [w:] Prawo sztucznej inteligencji, red. Luigi Lai, Marek Świerczyński. Warszawa: C. H. Beck, 2020.
    Pokaż w Google Scholar
  55. Szpringer Włodzimierz, „Fintech i blockchain – kierunki rozwoju gospodarki cyfrowej” Studia Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, nr 1 (2019): 9-35.
    Pokaż w Google Scholar
  56. Tokarczyk Roman, „Uwagi ogólne o niektórych modelach systemów prawnych” Państwo i Prawo, nr 11 (1986): 28-39.
    Pokaż w Google Scholar
  57. Wagner Gerhard, Prozessverträge. Privatautonomie im Verfahrensrecht. Tübingen: Mohr Siebeck, 1998.
    Pokaż w Google Scholar
  58. Windscheid Bernhard, Lehrbuch des Pandektenrechts, t. I, Frankfurt a.M.: Rütten & Loening, 1887.
    Pokaż w Google Scholar
  59. Prawo rzymskie. Słownik encyklopedyczny, red. Witold Wołodkiewicz. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986.
    Pokaż w Google Scholar
  60. Zeidler Kamil, „Prawo publiczne a prawo prywatne w relacji sporu pomiędzy liberalizmem a kommunitaryzmem” Prawo i Więź, nr 1 (2014): 51-55.
    Pokaż w Google Scholar
  61. Żurawik Artur, „Problem publicyzacji prawa prywatnego w kontekście ustrojowym” Państwo i Prawo, nr 5 (2010): 32-41.
    Pokaż w Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.