Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Prawo i Więź

Artykuły

Nr 3 (46) (2023)

Pierwsza nowoczesna kodyfikacja postępowania karnego w Polsce (1928): Geneza, autorzy, zasady i ich pochodzenie

DOI
https://doi.org/10.36128/PRIW.VI46.720
Przesłane
13 lipca 2023
Opublikowane
17.11.2023

Abstrakt

Artykuł przedstawia wybrane zagadnienia związane z regulacjami pierwszego nowoczesnego kodeksu postępowania karnego w Polsce, wydanego w 1928 r. i opartego, co do zasady, na modelu procedury francuskiej. Autorka wymienia twórców kodeksu: znakomitych polskich uczonych, sędziów i adwokatów. Główne analizy poświęca zasadom procesowym obowiązującym w nowym polskim procesie. Szczegółowo rozważa m.in. zasadę skargowości, legalizmu, ustności i jawności rozprawy sądowej oraz zasadę bezpośredniości, swobodnej ocenie dowodów i udziału obywateli w sądownictwie. Autorka wyjaśnia, które zasady procesowe nawiązywały bezpośrednio do modelu francuskiego, a które bazowały na regulacjach innych krajów europejskich.

Bibliografia

  1. Cieślak Marian, „Od represji do opieki – rzut oka na ewolucję zasad odpowiedzialności nieletnich” Palestra, nr 1 (1973): 26–48.
  2. Cybulski Bogdan, „Stosunek Komisji Kodyfikacyjnej RP do laików w składach orzekających sądów powszechnych (sędziów pokoju, przysięgłych i ławników)” Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, 213 (1992): 85–118.
  3. Darmorost-Sierocińska Elżbieta, „Kodyfikacja prawa karnego w 1932 r. a kształtowanie się polskiej myśli prawniczej” Czasopismo Prawno-Historyczne, nr 1 (2010): 345–369.
  4. Daszkiewicz Wiesław, Krystyna Paluszyńska-Daszkiewicz, Proces karny i materialne prawo karne w Polsce w latach 1918–1939. Toruń: Wydawnictwo UMK, 1965.
  5. Fierich Franciszek Ksawery, „Rzut oka na najważniejsze zadania prac kodyfikcyjnych” Kwartalnik Prawa Cywilnego i Karnego, 2 (1919): 455–480.
  6. Glaser Stefan, Polski proces karny w zarysie wraz z prawem o ustroju sądów powszechnych. Kraków: Księgarnia Powszechna, 1934.
  7. Glaser Stefan, Wstęp do nauki procesu karnego ze szczególnym uwzględnieniem ustaw obowiązujących tymczasowo w Polsce oraz polskiego kodeksu postępowania karnego i polskiego prawa o ustroju sądów powszechnych. Warszawa: Drukarnia Policyjna, 1928.
  8. Glaser Stefan, Zarys polskiego procesu karnego wraz z prawem o ustroju sądów powszechnych – Przedstawienie porównawcze na tle ustawodawstwa austriackiego, niemieckiego i rosyjskiego. Warszawa: Nakładem Gazety Administracji i Policji Państwowej, 1929.
  9. Historia państwa i prawa Polski 1918–1939, cz. 2, red. Franciszek Ryszka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968.
  10. Izydorczyk Jacek, „Aksjologiczne uzasadnienie obowiązywania zasady legalizmu w polskim procesie karnym”, [w:] Zasada legalizmu w procesie karnym, t. II, red. Barbara Dudzik, Jakub Kosowski, Ewa Kruk, Ireneusz Nowikowski. 71–80. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2015.
  11. Janicka Danuta, „Strafprozessrecht”, [w:] Laboratorium für internationale gesetzgeberische Arbeit. Die Geburt der polnischen Rechtsordnung der Zwischenkriegszeit im europäischen Kontext, red. Martin Löhnig, Anna Moszyńska. 301–324. Wien–Köln–Weimar: Böhlau Verlag, 2021.
  12. Janicka Danuta, Polska myśl prawnokarna XIX–XX wieku: autorzy i ich dzieła. Od szkoły klasycznej do socjologicznej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2017.
  13. Jankowski Tadeusz, „Postępowanie karne administracyjne“, [w:] Encyklopedia podręczna prawa karnego, t. 4, red. Wacław Makowski. 1443–1444. Warszawa: Bibljoteka Polska, 1934.
  14. Jankowski Tadeusz, „Postępowanie karne”, [w:] Encyklopedia podręczna prawa karnego, t. IV, red. Wacław Makowski. 1439–1443. Warszawa: Bibljoteka Polska, 1934.
  15. Kober Monika, „O środkach odwoławczych w polskiej procedurze karnej w okresie Drugiej Rzeczypospolitej – uwagi na tle regulacji kodeksu postępowania karnego z 19 marca 1928 roku“ Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, (2004): 181–196.
  16. Kodeks karny z 1932 roku, red. Alicja Grześkowiak. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2015.
  17. Kodex postępowania sądowego kryminalnego Przetłumaczony z Francuskiego, z zlecenia Ministra Sprawiedliwości, przez Filipa Jasińskiego, Podprokuratora Król. przy Tryb. I-wszej Inst. D.W. w Warszawie Roku 1810. Warszawa: Drukarnia Xsięży Piarów, 1810.
  18. Koredczuk Józef, „Założenia i koncepcja kodyfikacji prawa karnego procesowego w ii Rzeczypospolitej” Prawo i Więź, nr 4 (2022): 687–700.
  19. Koredczuk Józef, Wpływ nurtu socjologicznego na kształt polskiego prawa karnego procesowego w okresie międzywojennym (Les classiques modernes). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2007.
  20. Krzymuski Edmund, Wykład procesu karnego austriackiego. Kraków: Księgarnia Spółki Wydawniczej Polskiej, 1891; wyd. 2: Kraków: Księgarnia Leona Frommera, 1910.
  21. Krzymuski Edmund, Wykład procesu karnego ze stanowiska nauki i prawa obowiązującego w b. dzielnicy austriackiej oraz z uwzględnieniem ważniejszych różnic na innych ziemiach Polski. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1922.
  22. Laniewski Alfred, Kazimierz Sobolewski, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Lwów: Księgarnia „Ewer”, 1939.
  23. Lityński Adam, „Dwa kodeksy karne 1932 – W osiemdziesiąta rocznicę” Roczniki Administracji i Prawa, 12 (2012): 207–218.
  24. Löwe/Rosenberg. Die Strafprozessordnung und das Gerichtsverfassungsgesetz. Großkommentar, t. i, red. Hans-Heiner Kühne et al., wyd. 27. Berlin-Boston: De Gruyter, 2016.
  25. Makarewicz Juliusz, Zarys postępowania karnego austriackiego. Kraków: Księgarnia Leona Frommera, 1909.
  26. Materniak-Pawłowska Małgorzata, „Z dziejów sądów przysięgłych na ziemiach polskich w XiX wieku” Czasopismo Prawno-Historyczne, 1 (2014): 121–148.
  27. Maziarz Jakob, „Jury Courts in Interwar Poland” Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, 2 (2022): 275–291.
  28. Miklaszewski Walenty, O znaczeniu sądów przysięgłych. Warszawa: Drukarnia Gazety Polskiej, 1867.
  29. Mogilnicki Aleksander, „Nowe kierunki myśli kryminalistycznej a procedura karna” Gazeta Administracji i Policji Państwowej, nr 1 (1927): 1–5.
  30. Mogilnicki Aleksander, „Projekt ustawy postępowania karnego” Gazeta Administracji i Policji Państwowej, nr 18–21 (1924): 354, 379, 398, 417–418.
  31. Mogilnicki Aleksander, Kodeks postępowania karnego. Komentarz: reprint. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
  32. Mogilnicki Aleksander, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Kraków: Księgarnia Powszechna, 1933.
  33. Mogilnicki Aleksander, Rappaport, Emil Stanisław. Ustawy karne Rzeczypospolite Polskiej, t. i, Kodeks postępowania karnego, cz. 2, Motywy ustawodawcze. Warszawa: F. Hoesick, 1929.
  34. Nowotny Julian, Zasada legalności i oportunizmu w procesie karnym. Kraków: Drukarnia i Stereotypia A. Koziańskiego, 1909.
  35. Pasek Andrzej, „Ewolucja zasady instancyjności w polskim kodeksie postępowania karnego z 1928 roku“ Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, 328 (2019): 179–198 Doi: 10.19195/0524–4544.328.9.
  36. Peiper Leon, Komentarz do kodeksu postępowania karnego. Kraków: Leon Frommer, 1929.
  37. Postępowanie karne obowiązujące na Ziemiach Zachodnich Rzeczypospolitej Polskiej – zbiór ustaw i rozporządzeń, dotyczących ustroju sądownictwa i procesu karnego z orzecznictwem Sądu Najwyższego, oprac. Juliusz Kałużniacki, Ryszard A. Leżański. Warszawa–Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1924.
  38. Prawo karne w poglądach Profesora Juliusza Makarewicza, red. Alicja Grześkowiak. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2005.
  39. Słownik biograficzny adwokatów polskich, t. i, z. 3–4, M-Ż, red. Leszek Kania, Adam Redzik. Warszawa: Naczelna Rada Adwokacka, 2007.
  40. Słownik biograficzny adwokatów polskich, t. ii, A-G, red. Roman Łyczywek et al. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1988.
  41. Stachańczyk Piotr, „Sąd przysięgłych w ustawodawstwie karnym i doktrynie w Polsce w latach 1918–1929” Czasopismo Prawno-Historyczne, 1 (1989): 109–134.
  42. Stebelski Piotr, „Sądy przysięgłych i sądy ławnicze”, [w:] Księga pamiątkowa ku uczczeniu 250-tej rocznicy założenia Uniwersytetu Lwowskiego przez króla Jana Kazimierza w 1661, t. ii. 2–28. Lwów: Uniwersytet Lwowski, 1912.
  43. Stebelski Piotr, Komentarz do austriackiego postępowania karnego. Lwów: Gubrynowicz i Schmidt, 1901.
  44. Stebelski Piotr, Studya nad procesem karnym. Lwów: Drukarnia i Litografia Pillera i Spółki, 1891.
  45. Strafprozess-Ordnung für das Königreich Ungarn: sanktioniert am 4. Dezember 1896.
  46. Berlin: Guttentag, 1899 (=Sammlung außerdeutscher Strafgesetzbücher in deutscher Übersetzung 13).
  47. Śliwiński Stanisław, Proces karny. Część ogólna. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka, 1936.
  48. Ustawy sądowe obowiązujące w gubernijach Królestwa Polskiego na mocy najwyższej zatwierdzonego 19 lutego 1875 roku postanowienia o zastosowaniu ustaw sądowych z 20 listopada 1864 roku do Warszawskiego okręgu sądowego, t. ii, Ustawa postępowania sądowego karnego i ustawa o karach, wymierzanych przez sędziów pokoju. S.-Petersburg: Księgarnia Maurycego Bolesława Wolffa, 1875.
  49. Vormbaum Thomas, Einführung in die moderne Strafrechtsgeschichte. Berlin–Heidelberg: Springer, 2009.
  50. Waltoś Stanisław, „Napoleoński model procesu karnego a współczesny proces karny w Polsce” Czasopismo Prawno-Historyczne, 2 (2005): 151–162.
  51. Waltoś Stanisław, Proces karny. Zarys systemu. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze Pwn, 1995.
  52. Wolter Władysław, „Historia nauki prawa i postępowania karnego w Polsce”, [w:] Kazimierz Opałek, Władysław Wolter, Nauka filozofii prawa i prawa karnego w Polsce. 20–39. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1948.
  53. Wolter Władysław, Proces przeciwko sądom przysięgłych. Kraków: Drukarnia Przemysłowa, 1937.
  54. Zimna Małgorzata, „Jawność postępowania karnego w ujęciu historycznym”, [w:] Srebrna Księga Jubileuszowa Upamiętniająca XXV-Lecie Wydziału Prawa i Administracji Uczelni Łazarskiego, red. Ryszard A. Stefański. 425–442. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Uczelni Łazarskiego, 2022.
  55. Żukowski Przemysław M., Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. II, 1 780–2012, red. Dorota Malec. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.