logo czasopisma

Articles

No. 3 (46) (2023)

The First Modern Codification of Criminal Procedure in Poland (1928: Genesis, Authors, Principles, and Their Origin

Submitted
13 July 2023
Published
17-11-2023

Abstract

The author presents selected issues related to the regulations of the first modern code of criminal procedure in Poland, issued in 1928 and essentially based on the French procedure model. The author lists the creators of the code as prominent Polish scholars, judges, and barristers. She devotes the main analysis to the procedural principles applicable to the new Polish trial. She considers in detail, among other things, the principle of arraignment, legality, oral and open trial directness, free consideration of evidence, and lay participation in court proceedings. The author explains which procedural principles referred directly to the French model and which were based on regulations from other European countries.

References

  1. Cieślak Marian, „Od represji do opieki – rzut oka na ewolucję zasad odpowiedzialności nieletnich” Palestra, nr 1 (1973): 26–48.
    View in Google Scholar
  2. Cybulski Bogdan, „Stosunek Komisji Kodyfikacyjnej RP do laików w składach orzekających sądów powszechnych (sędziów pokoju, przysięgłych i ławników)” Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, 213 (1992): 85–118.
    View in Google Scholar
  3. Darmorost-Sierocińska Elżbieta, „Kodyfikacja prawa karnego w 1932 r. a kształtowanie się polskiej myśli prawniczej” Czasopismo Prawno-Historyczne, nr 1 (2010): 345–369.
    View in Google Scholar
  4. Daszkiewicz Wiesław, Krystyna Paluszyńska-Daszkiewicz, Proces karny i materialne prawo karne w Polsce w latach 1918–1939. Toruń: Wydawnictwo UMK, 1965.
    View in Google Scholar
  5. Fierich Franciszek Ksawery, „Rzut oka na najważniejsze zadania prac kodyfikcyjnych” Kwartalnik Prawa Cywilnego i Karnego, 2 (1919): 455–480.
    View in Google Scholar
  6. Glaser Stefan, Polski proces karny w zarysie wraz z prawem o ustroju sądów powszechnych. Kraków: Księgarnia Powszechna, 1934.
    View in Google Scholar
  7. Glaser Stefan, Wstęp do nauki procesu karnego ze szczególnym uwzględnieniem ustaw obowiązujących tymczasowo w Polsce oraz polskiego kodeksu postępowania karnego i polskiego prawa o ustroju sądów powszechnych. Warszawa: Drukarnia Policyjna, 1928.
    View in Google Scholar
  8. Glaser Stefan, Zarys polskiego procesu karnego wraz z prawem o ustroju sądów powszechnych – Przedstawienie porównawcze na tle ustawodawstwa austriackiego, niemieckiego i rosyjskiego. Warszawa: Nakładem Gazety Administracji i Policji Państwowej, 1929.
    View in Google Scholar
  9. Historia państwa i prawa Polski 1918–1939, cz. 2, red. Franciszek Ryszka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968.
    View in Google Scholar
  10. Izydorczyk Jacek, „Aksjologiczne uzasadnienie obowiązywania zasady legalizmu w polskim procesie karnym”, [w:] Zasada legalizmu w procesie karnym, t. II, red. Barbara Dudzik, Jakub Kosowski, Ewa Kruk, Ireneusz Nowikowski. 71–80. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2015.
    View in Google Scholar
  11. Janicka Danuta, „Strafprozessrecht”, [w:] Laboratorium für internationale gesetzgeberische Arbeit. Die Geburt der polnischen Rechtsordnung der Zwischenkriegszeit im europäischen Kontext, red. Martin Löhnig, Anna Moszyńska. 301–324. Wien–Köln–Weimar: Böhlau Verlag, 2021.
    View in Google Scholar
  12. Janicka Danuta, Polska myśl prawnokarna XIX–XX wieku: autorzy i ich dzieła. Od szkoły klasycznej do socjologicznej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2017.
    View in Google Scholar
  13. Jankowski Tadeusz, „Postępowanie karne administracyjne“, [w:] Encyklopedia podręczna prawa karnego, t. 4, red. Wacław Makowski. 1443–1444. Warszawa: Bibljoteka Polska, 1934.
    View in Google Scholar
  14. Jankowski Tadeusz, „Postępowanie karne”, [w:] Encyklopedia podręczna prawa karnego, t. IV, red. Wacław Makowski. 1439–1443. Warszawa: Bibljoteka Polska, 1934.
    View in Google Scholar
  15. Kober Monika, „O środkach odwoławczych w polskiej procedurze karnej w okresie Drugiej Rzeczypospolitej – uwagi na tle regulacji kodeksu postępowania karnego z 19 marca 1928 roku“ Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, (2004): 181–196.
    View in Google Scholar
  16. Kodeks karny z 1932 roku, red. Alicja Grześkowiak. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2015.
    View in Google Scholar
  17. Kodex postępowania sądowego kryminalnego Przetłumaczony z Francuskiego, z zlecenia Ministra Sprawiedliwości, przez Filipa Jasińskiego, Podprokuratora Król. przy Tryb. I-wszej Inst. D.W. w Warszawie Roku 1810. Warszawa: Drukarnia Xsięży Piarów, 1810.
    View in Google Scholar
  18. Koredczuk Józef, „Założenia i koncepcja kodyfikacji prawa karnego procesowego w ii Rzeczypospolitej” Prawo i Więź, nr 4 (2022): 687–700.
    View in Google Scholar
  19. Koredczuk Józef, Wpływ nurtu socjologicznego na kształt polskiego prawa karnego procesowego w okresie międzywojennym (Les classiques modernes). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2007.
    View in Google Scholar
  20. Krzymuski Edmund, Wykład procesu karnego austriackiego. Kraków: Księgarnia Spółki Wydawniczej Polskiej, 1891; wyd. 2: Kraków: Księgarnia Leona Frommera, 1910.
    View in Google Scholar
  21. Krzymuski Edmund, Wykład procesu karnego ze stanowiska nauki i prawa obowiązującego w b. dzielnicy austriackiej oraz z uwzględnieniem ważniejszych różnic na innych ziemiach Polski. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1922.
    View in Google Scholar
  22. Laniewski Alfred, Kazimierz Sobolewski, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Lwów: Księgarnia „Ewer”, 1939.
    View in Google Scholar
  23. Lityński Adam, „Dwa kodeksy karne 1932 – W osiemdziesiąta rocznicę” Roczniki Administracji i Prawa, 12 (2012): 207–218.
    View in Google Scholar
  24. Löwe/Rosenberg. Die Strafprozessordnung und das Gerichtsverfassungsgesetz. Großkommentar, t. i, red. Hans-Heiner Kühne et al., wyd. 27. Berlin-Boston: De Gruyter, 2016.
    View in Google Scholar
  25. Makarewicz Juliusz, Zarys postępowania karnego austriackiego. Kraków: Księgarnia Leona Frommera, 1909.
    View in Google Scholar
  26. Materniak-Pawłowska Małgorzata, „Z dziejów sądów przysięgłych na ziemiach polskich w XiX wieku” Czasopismo Prawno-Historyczne, 1 (2014): 121–148.
    View in Google Scholar
  27. Maziarz Jakob, „Jury Courts in Interwar Poland” Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, 2 (2022): 275–291.
    View in Google Scholar
  28. Miklaszewski Walenty, O znaczeniu sądów przysięgłych. Warszawa: Drukarnia Gazety Polskiej, 1867.
    View in Google Scholar
  29. Mogilnicki Aleksander, „Nowe kierunki myśli kryminalistycznej a procedura karna” Gazeta Administracji i Policji Państwowej, nr 1 (1927): 1–5.
    View in Google Scholar
  30. Mogilnicki Aleksander, „Projekt ustawy postępowania karnego” Gazeta Administracji i Policji Państwowej, nr 18–21 (1924): 354, 379, 398, 417–418.
    View in Google Scholar
  31. Mogilnicki Aleksander, Kodeks postępowania karnego. Komentarz: reprint. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    View in Google Scholar
  32. Mogilnicki Aleksander, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Kraków: Księgarnia Powszechna, 1933.
    View in Google Scholar
  33. Mogilnicki Aleksander, Rappaport, Emil Stanisław. Ustawy karne Rzeczypospolite Polskiej, t. i, Kodeks postępowania karnego, cz. 2, Motywy ustawodawcze. Warszawa: F. Hoesick, 1929.
    View in Google Scholar
  34. Nowotny Julian, Zasada legalności i oportunizmu w procesie karnym. Kraków: Drukarnia i Stereotypia A. Koziańskiego, 1909.
    View in Google Scholar
  35. Pasek Andrzej, „Ewolucja zasady instancyjności w polskim kodeksie postępowania karnego z 1928 roku“ Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, 328 (2019): 179–198 Doi: 10.19195/0524–4544.328.9.
    View in Google Scholar
  36. Peiper Leon, Komentarz do kodeksu postępowania karnego. Kraków: Leon Frommer, 1929.
    View in Google Scholar
  37. Postępowanie karne obowiązujące na Ziemiach Zachodnich Rzeczypospolitej Polskiej – zbiór ustaw i rozporządzeń, dotyczących ustroju sądownictwa i procesu karnego z orzecznictwem Sądu Najwyższego, oprac. Juliusz Kałużniacki, Ryszard A. Leżański. Warszawa–Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1924.
    View in Google Scholar
  38. Prawo karne w poglądach Profesora Juliusza Makarewicza, red. Alicja Grześkowiak. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2005.
    View in Google Scholar
  39. Słownik biograficzny adwokatów polskich, t. i, z. 3–4, M-Ż, red. Leszek Kania, Adam Redzik. Warszawa: Naczelna Rada Adwokacka, 2007.
    View in Google Scholar
  40. Słownik biograficzny adwokatów polskich, t. ii, A-G, red. Roman Łyczywek et al. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1988.
    View in Google Scholar
  41. Stachańczyk Piotr, „Sąd przysięgłych w ustawodawstwie karnym i doktrynie w Polsce w latach 1918–1929” Czasopismo Prawno-Historyczne, 1 (1989): 109–134.
    View in Google Scholar
  42. Stebelski Piotr, „Sądy przysięgłych i sądy ławnicze”, [w:] Księga pamiątkowa ku uczczeniu 250-tej rocznicy założenia Uniwersytetu Lwowskiego przez króla Jana Kazimierza w 1661, t. ii. 2–28. Lwów: Uniwersytet Lwowski, 1912.
    View in Google Scholar
  43. Stebelski Piotr, Komentarz do austriackiego postępowania karnego. Lwów: Gubrynowicz i Schmidt, 1901.
    View in Google Scholar
  44. Stebelski Piotr, Studya nad procesem karnym. Lwów: Drukarnia i Litografia Pillera i Spółki, 1891.
    View in Google Scholar
  45. Strafprozess-Ordnung für das Königreich Ungarn: sanktioniert am 4. Dezember 1896.
    View in Google Scholar
  46. Berlin: Guttentag, 1899 (=Sammlung außerdeutscher Strafgesetzbücher in deutscher Übersetzung 13).
    View in Google Scholar
  47. Śliwiński Stanisław, Proces karny. Część ogólna. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka, 1936.
    View in Google Scholar
  48. Ustawy sądowe obowiązujące w gubernijach Królestwa Polskiego na mocy najwyższej zatwierdzonego 19 lutego 1875 roku postanowienia o zastosowaniu ustaw sądowych z 20 listopada 1864 roku do Warszawskiego okręgu sądowego, t. ii, Ustawa postępowania sądowego karnego i ustawa o karach, wymierzanych przez sędziów pokoju. S.-Petersburg: Księgarnia Maurycego Bolesława Wolffa, 1875.
    View in Google Scholar
  49. Vormbaum Thomas, Einführung in die moderne Strafrechtsgeschichte. Berlin–Heidelberg: Springer, 2009.
    View in Google Scholar
  50. Waltoś Stanisław, „Napoleoński model procesu karnego a współczesny proces karny w Polsce” Czasopismo Prawno-Historyczne, 2 (2005): 151–162.
    View in Google Scholar
  51. Waltoś Stanisław, Proces karny. Zarys systemu. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze Pwn, 1995.
    View in Google Scholar
  52. Wolter Władysław, „Historia nauki prawa i postępowania karnego w Polsce”, [w:] Kazimierz Opałek, Władysław Wolter, Nauka filozofii prawa i prawa karnego w Polsce. 20–39. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1948.
    View in Google Scholar
  53. Wolter Władysław, Proces przeciwko sądom przysięgłych. Kraków: Drukarnia Przemysłowa, 1937.
    View in Google Scholar
  54. Zimna Małgorzata, „Jawność postępowania karnego w ujęciu historycznym”, [w:] Srebrna Księga Jubileuszowa Upamiętniająca XXV-Lecie Wydziału Prawa i Administracji Uczelni Łazarskiego, red. Ryszard A. Stefański. 425–442. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Uczelni Łazarskiego, 2022.
    View in Google Scholar
  55. Żukowski Przemysław M., Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. II, 1 780–2012, red. Dorota Malec. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014.
    View in Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.