Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

Articles

No. 4 (42) (2022)

Attempts at Codification of the Polish Crown Law in the ‘Noblemen Republic’ Between the 15th and 17th Centuries

DOI
https://doi.org/10.36128/priw.vi42.582
Submitted
December 8, 2022
Published
2023-01-19 — Updated on 2023-01-25
Versions

Abstract

The author focuses on the activity toward the codification of old-Polish law between the 15th and 17 centuries. The Author discussed the achievements of codification that gained the official status and were included among sources of statutory law. Unfortunately, their count is not impressive; one can identify only two of them: Łaski Statut and Formula Processus. Separately, other works on codifications, undertaken from an initiative of state authorities – the General Diet (Sejm Walny) or the king, were presented. Those attempts were prominent in the first half of the 16th century but failed ultimately. Many were transformed, sometimes even against their creators’ wishes, into private initiatives. Authors of individual
codification projects often hoped that the General Diet would eventually accept their proposals to become the cannon of statutory law. Those plans fell apart, and individual projects were not accepted as official legal sources but were popularised in private collections. Finally, the author shortly discusses the old-Polish research on the law created during the analyzed period. They were prepared as private collections of legal acts or attempts at proper old-Polish law descriptions. They represented various content, structure, and quality. The aim of their creation was mainly practical – to serve the daily works of the justice system. The other sources analyzed by the author were particular – local and fragmentary sources
of the law. Their enactments were caused by the failure of attempts to accept the complete codification of old-Polish civil and criminal law.

References

  1. Źródła.
    Show in Google Scholar -->>
  2. - "Cautele quaedam in iure terrestri tentae et observate". W Archiwum Komisji Prawniczej, t. IX, wyd. S. Kutrzeba, Kraków: Nakładem Akademii Umiejętności 1913.
    Show in Google Scholar -->>
  3. - "Ius municypale, to jest prawo miejskie majdeburskie, nowo z łacińskiego i z niemieckiego na polski język z pilnością i wiernie przełożone", wyd. Grzegorz Maria Kowalski, Kraków, Biblioteca Jagiellonica. Fontes et studia, T. 20.2011.
    Show in Google Scholar -->>
  4. - Jus polonicum codicibus veteribus manuscriptis et editionibus quibusque collatis, wyd. Jan Wincenty Bandtkieuj, Warszawa: Typographia Publica, Societatis Regiea Philomaticae Varsaviensis 1831.
    Show in Google Scholar -->>
  5. - Polskie statuty ziemskie w redakcji najstarszych druków (Syntagmata), wyd. Ludwik Łysiak, Stanisław Roman, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958.
    Show in Google Scholar -->>
  6. - Starodawne polskiego prawa pomniki, wyd. Michał Bobrzyński, t. III, Kraków. Nakładem Akademii Umiejętności, 1874.
    Show in Google Scholar -->>
  7. - Statuta Y Metrika Przywileiów Koronncy Ięzykiem Polskim Spisane, Y porządkiem prawie przyradzonym a barzo snadnym nowo zebrane Przez Stanisława Sarnickiego, cz. 1-2, Kraków: W Drukarni Łazarzowey, 1594.
    Show in Google Scholar -->>
  8. - Średnioweieczne prawa mazowieckiego pomniki z rękopisu petersburskiego, wyd. Oswald Balzer, Kraków: Nakładem Akademii Umiejętności, 1895.
    Show in Google Scholar -->>
  9. - Volumina Legum, T. 1-6, Inwentarz, Petesburg: nakł. Jozafata Ohryzki, 1859-1860.
    Show in Google Scholar -->>
  10. Literatura.
    Show in Google Scholar -->>
  11. - Balzer, Oswald, W spawie sankcyi statutu mazowieckiego pierwszego z roku 1532. Kraków: Nakładem Akademii Umiejętności, 1890.
    Show in Google Scholar -->>
  12. - Bardach, Juliusz, Bogusław Leśnodorski, MIchał Pietrzak. Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa: LexisNexis 2009.
    Show in Google Scholar -->>
  13. - Bibrzycki, Kazimierz. "Palczowski (Palczewski) Jan z Brzeziny. 61-62. W Polski Słownik Biograficzny. T. 25/1, 198.
    Show in Google Scholar -->>
  14. - Bobrzyński, Michał. "Przedmowa". W Starodawne Polskiego Prawa Pomniki, t.III, wyd. M. Bobrzyński, VI-XXIII. Kraków: Nakładem Akademii Umiejętności, 1875.
    Show in Google Scholar -->>
  15. - Borzestowski, Marian. "Sprawa uchwalenia korektury pruskiej w obradach sejmiku generalnego Prus Królewskiuch (1580-1599)". W Studia Culmensia Historico-Juridica czyli Księga pamiętkowa 750-lecia prawa chełmińskiego, red. Zbigniew Zdrójkowski. T. 2, 235-270. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1990.
    Show in Google Scholar -->>
  16. - Bukowska, Krystyna. Tomasz Drezner polski romanista XVII wieku i jego znaczenie dla nauki prawa w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1960.
    Show in Google Scholar -->>
  17. - Byliński, janusz. "Jan Swoszowski - wytrawny parlamenmtarzysta i prawnik czasów Zygmunta III Wazy", 175-1888. Wrocław: Sobótka, nr 48, z. 2-3, 1993.
    Show in Google Scholar -->>
  18. - Bystroń, Jan Stanisław. Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Wiek XVI-XVIII. T.II. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1994.
    Show in Google Scholar -->>
  19. - Dunin, Karol. Dawne mazowieckie prawo. Warszawa: Biblioteka Umiejętności Prawnych, 1880.
    Show in Google Scholar -->>
  20. - Dzieduszycki, Klemens. Jan Herburt. Kasztelan sanocki. Rys biograficzny. Lwów: nakł. Karola Wilda z drukarni "Dziennika Polskiego", 1879.
    Show in Google Scholar -->>
  21. - Gansiniec, Ryszard. "Redaktor Syntagmatów", 191-296. Poznań: Czasopismo Prawno-Historyczne, R. 8, Nr 1, 1956.
    Show in Google Scholar -->>
  22. - Guzowski, Piotr. Pierwszy polski indeks ksiąg zakazanych, 195-196. Białystok: Studia Podlaskie. T. XII, 2002.
    Show in Google Scholar -->>
  23. - Jurek,Piotr, Historia państwa i prawa polskiego. Źródła prawa, sądownictwo. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1996.
    Show in Google Scholar -->>
  24. - Kaczmarczyk, Zdzisław, Bogusław Leśnodorski. Historia państwa i prawa Polski. Tom II od połowy XV wieku do r. 1795. Warszawa: Państwowe Wtdawnictwo Naukowe, 1966.
    Show in Google Scholar -->>
  25. - Kamińska, Krystyna. Summa Rajmunda Partenopejczyka jako zabytek średniowiecznego prawa rzymskiego. Poznań: Czasopismo Prawno-Historyczne, t. 26, z. 1, 147-157,1974.
    Show in Google Scholar -->>
  26. - Kamiński, Jan. Otto z Chodcza wojewoda krakowski: próba monografii historycznej. Złoczów: Dukarnia Wilhelma Zukerkandla, 1911.
    Show in Google Scholar -->>
  27. - Kawecka-Gryczowa, Alodia. "Janoszowski Jan Łazarzowic", 598-600. W Polski Słownik Biograficzny. T. 10, 1962/1964.
    Show in Google Scholar -->>
  28. - Kolankowski, Zygmunt. Zapomniany prawnik XVI wieku Jan Łączyński i jego "Kompendium sądów Króla Jegomości" Studium z dziejów polskiej literatury prawniczej. Toruń: Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, R. 63, a. 2, 1960.
    Show in Google Scholar -->>
  29. - Kowalska, Halina. "Przyłuski Jakub". 206-209. W Polski Słownik Biograficzny. T. 29/1, 1986.
    Show in Google Scholar -->>
  30. - Kowalska, Halina i Janusz Sikorski. "Sarnicki Stanisław". 217-223. W Polski Słownik Biograficzny. T. 35/2, 1994.
    Show in Google Scholar -->>
  31. - Kowalski, Grzegorz Maria. "Paweł szczerbic h. Jelita (Koźlerogi) odmienione (1552-1609)", 397-399. W Polski Słownik Biograficzny. T. 47/3, 2011.
    Show in Google Scholar -->>
  32. - Kunderewicz, Cezary. Dzieła Stanisława Łochowskiego i Marcina Paciorkowskiego o polskim procesie granicznym. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1956.
    Show in Google Scholar -->>
  33. - Lengnich, Bogumił, Prawo pospolite Królestwa Polskiego. Kraków: Redakcja Kwartalnika Naukowego, 1836.
    Show in Google Scholar -->>
  34. - Lesiński, Bogdan, Władysław Rozwadowski. Historia prawa sądowego. Zarys wykładu. Poznań: Ars boni et aequi, 1992.
    Show in Google Scholar -->>
  35. - Lewandowska-Malec, Izabela. "Krakowskie postulaty reformy szlacheckiego wymiaru sprawiedliwości I poł. XVII w." W Dzieje wymiaru sprawiedliwości, red. Tadeusz Maciejewski, 219-226. Koszalin: Miscelanea, Wydawnictwo Uczelnianej Bałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej, 1999.
    Show in Google Scholar -->>
  36. - Lewandowska-Malec, Izabela. "Pisarz ziemski Jan Swoszowski autorem projektu reformy ziemskiego procesu sądowego". W Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie - idee - prawo, red. Adam Lityński i Piotr Fiedorczyk, 243-258. Białystok: Wydawniztwo Uniwersytetu, 2002.
    Show in Google Scholar -->>
  37. - Lewandowska-Malec, Izabela, Postulaty reformy procesu sądowego w okresie rokoszu sandomierskiego (1606-1609), 53-69. Kraków; Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, z 1052, Prace Prawnicze, z 141, 1992.
    Show in Google Scholar -->>
  38. - Maciejewski, Tadeusz. Historia ustroju i prawa sądowego Polski. Warszawa: C.H.Beck, 2008.
    Show in Google Scholar -->>
  39. - Malinowska, Irena. Mikołaj Zalaszowski. Polski prawnik XVII stulecia na tle ówczesnej nauki prawa. Kraków: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Rozprawy i Studia, 1960.
    Show in Google Scholar -->>
  40. - Moniuszko, Adam. Postulaty zmian w ziemskim procesie koronnym a próba jego reformy na przełomie XVI i XVII wieku. 147-173. Warszawa: Zeszyty Prawnicze Unowersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, t. 5, z. 1, 2005.
    Show in Google Scholar -->>
  41. - Naworski, Zbigniew. Szlachecki wymiar sprawiedliwości w Prusach Królewskich (1454-1772). Organizacja i funkcjonowanie. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004.
    Show in Google Scholar -->>
  42. - Pacuski, Kazimierz. "Prażmowski Wawrzyniec", 391-393. W Polski Słownik Biograficzny, t. 28, 1984/1985.
    Show in Google Scholar -->>
  43. - Pauli, Lesław. Jan Nixdorff, pisarz prawa procesowego (1625-1697). Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1957.
    Show in Google Scholar -->>
  44. - Picur, Julia. O zbiorze Statuta i przywileje koronne z łacińskiego języka na polskie przełożone, nowym porządkiem zebrane autorstwa Jana Herburta, 167-192. Wrocław: Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis, vol. 6,nr 1, 2017.
    Show in Google Scholar -->>
  45. - Płaza, Stanisław. Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. I:X-XVIII w. Kraków: Księgarnia Akademicka, Wydawnictwo Naukowe, 1997.
    Show in Google Scholar -->>
  46. - Reszczyński, Jarosław. "O prawie i różności praw" w częściach wstępnych Summy legum i Sigismundiny". W Leges Sapere. Studia i prace dedykowane profesorowi Januszowi Sondlowi w pięćdziesiątą rocznicę pracy naukowej, red. Wacław Uruszczak, Paulina Święcicka-Wystrychowska, Andrzej Kremer, 442-470. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
    Show in Google Scholar -->>
  47. - Reszczyński, Jarosław. "Paweł Szczerbicz i jego tłumaczenia prawa niemieckiego". W Regnare Gubernare Administrare, t. 2, Z dziejów administracji i nauki prawa, red. Stanisław Grodziski i Andrzej Dziadzio, 191-206. Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. - Oficyna Wydawnicza Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, 2012.
    Show in Google Scholar -->>
  48. - Reszczyński, Jarosław. Sądownictwo i proces w kodyfikacji Macieja Śliwnickiego z 1523 roku. O wpływach prawa rzymskiego i praw obcych na myśl prawną polskiego Odrodzenia. Kraków: Monografie Wydziału Prawa i Adninistracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
    Show in Google Scholar -->>
  49. - Sójka-Zielińska, Katarzyna. Historia prawa. Warszawa: Pańastwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981.
    Show in Google Scholar -->>
  50. - Tafiłowski, Piotr. Jan Łaski (1456-1531): kanclerz koronny i prymas Polski. Warszawa: Uniwersytetv Warszawski, 2007.
    Show in Google Scholar -->>
  51. - Uruszczak, Wacław. Commune incliti Poloniae Regni privilegium costitutionum et indultuum. O tytule i mocy prawnej Statutu Łaskiego z 1506 roku. Kraków: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej, z. 96, 2006.
    Show in Google Scholar -->>
  52. - Uruszczak, Wacław. Historia państwa i prawa polskiego 966-1795. Warszawa; Wolters Kluwer, 2021.
    Show in Google Scholar -->>
  53. - Uruszczak, Wacław. Korektura praw z 1532 r. Studium historyczno-prawne, T. I-II. Warszawa-Kraków: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace prawnicze, t. CMLXVI, z. 135, t. MIII, z. 137, 1990-1991.
    Show in Google Scholar -->>
  54. - Uruszczok, Wacław. Król i sejm w świetle Korektury praw z 1532 r. Z badań nad przyczynami jej upadku, 123-141. Kraków: Krakowskie Sudia Prawnicze, t. VIII, 1975.
    Show in Google Scholar -->>
  55. - Zdrójkowski, Zbigniew, "Korektura pruska - jej powstanie, dzieje oraz jej rola w historii polskiej jurysdykcji i myśli prawniczej (1598-1830)", 109-151, Poznań: Czasopismo Prawno-Hisoryczne, t. XIII, z. 1, 1961.
    Show in Google Scholar -->>
  56. - Zięba, Agnieszka. "Summa" Rajmunda Partenopejczyka i je znaczenie w dyskusji o roli prawa rzymskiego w dawnej Polsce". W Leges Sapere. Studia i prace dedykowane profesorowi Januszowi Sondlowi w pięćdziesiątą rocznicę pracy naukowej, red. Wacław Uruszczak, Paulina Święcicka-Wystrychowska, Andrzej Kremer, 755-767. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
    Show in Google Scholar -->>

Downloads

Download data is not yet available.

Most read articles by the same author(s)