Pasek boczny artykułu

Przesłane
10 kwietnia 2021
Opublikowane
1 kwietnia 2022
Pobieranie
PDF
Statystyczny
Read Counter : 361 Pobieranie : 142

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Wyzysk jest zagrożony sankcją cywilnoprawną (art. 388 k.c.), a dodatkowo stanowi czyn zabroniony (art. 304 k.k.). Równoległe obowiązywanie cywilnoprawnej i karnoprawnej regulacji stanowi asumpt rozważań co do ich kompatybilności oraz odmienności (uwzględniając przy tym specyfikę dziedziny prawa).W pracy omówiono relację „ugruntowanych” przepisów art. 388 k.c. i art. 304 § 1 k.k. odnosząc się do kręgu podmiotowego obu regulacji wyzysku, przesłanek ich stosowania oraz z punktu widzenia zagadnień związanych z procedowaniem na gruncie obu przepisów, w tym przewidzianej przez ustawodawcę sankcji. Szczególną uwagę w tym kontekście zwrócono na art. 304 § 2-3 k.k. stanowiący rezultat niedawnej nowelizacji k.k. Celem przeprowadzonej analizy jest wykazanie, że kompatybilność przepisów regulujących wyzysk jest pożądana, a występujące odmienności powinny spotkać się z reakcją ustawodawcy. Przeprowadzone rozważania prowadzą do wniosku, że przepisy art. 388 k.c. i art. 304 k.k. nie są zsynchronizowane. Taka sytuacja nie wzbudza zaufania do prawa i jego funkcji ochronnej. Występujące sprzeczności powodują m.in., że stan faktyczny wpisujący się w wyzysk na gruncie art. 388 k.c., nie stanowi czynu penalizowanego na gruncie art. 304 k.k. Szczególnym przypadkiem jest sytuacja, gdy z uwagi na upływ terminu z art. 388 § 2 k.c. czynność prawna jest w pełni skuteczna i niewzruszalna, podczas gdy karalność przestępstwa jeszcze nie ustała (art. 101 § 1 pkt 4 k.k. w zw. z art. 102 k.k.). Duże zastrzeżenia wzbudza art. 304 § 2-3 k.k., ten bowiem nie tylko odbiega od cywilnoprawnego ujęcia wyzysku, ale przede wszystkim nie stanowi logicznej i spójnej całości z art. 304 § 1 k.k.

Słowa kluczowe

wyzysk, nieekwiwalentność, niedołęstwo, niedoświadczenie, wzruszalność exploitation, non-equivalence, inefficiency, inexperience, rebuttability

Szczegóły artykułu

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Referencje

  1. Bierecki Dominik, „Czynność prawna podjęta w celu przestępczym – próba określenia konstrukcji prawnej” Palestra, 10 (2019): 48-60.
  2. Bierecki Dominik, „Regulacja prawna wyzysku. Uwagi de lege lata oraz de lege ferenda” Rejent, 7 (2015): 21-37.
  3. Bierecki Dominik, „Zakaz lichwy w prawie państw Unii Europejskiej” Pieniądze i Więź, nr 4 (2015): 89-100.
  4. Błahuta Franciszek, „Komentarz do art. 388 kodeksu cywilnego”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, red. Zbigniew Resich (Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1972).
  5. Chajda Michał, „Problemy uregulowania kodeksowego zobowiązań pieniężnych”, [w:] 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, red. Piotr Stec, Mariusz Załucki. LEX 2015.
  6. Czachórski Witold, Adam Brzozowski, Marek Safjan, Elżbieta Skowrońska-Bocian, Zobowiązania. Zarys wykładu. Warszawa, Lexis Nexis, 2009.
  7. Frąckowiak Kamil, „Granice kryminalizacji przestępstwa wyzysku kontrahenta (konsumenta) z art. 304 § 2 i 3 Kodeksu karnego” Studia Prawnoustrojowe, 50 (2020):107-119.
  8. Gałązka Małgorzata, „Komentarz do art. 304 kodeksu karnego”, [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. 7, red. Alicja Grześkowiak, Krzysztof Wiak. Warszawa: C. H. Beck, 2021 (wersja on-line).
  9. Górniok Oktawia, Prawo karne gospodarcze. Komentarz. Toruń: TNOiK, 1997.
  10. Grebieniow Andrzej, „Komentarz do art. 388 kodeksu cywilnego”, [w:] Kodeks Cywilny. Komentarz. Zobowiązania, red. Karol Osajda. Legalis 2020.
  11. Gutowski Maciej, „Komentarz do art. 388 kodeksu cywilnego, nb. 11”, [w:] Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 353–626, red. Maciej Gutowski. Warszawa: C. H. Beck, 2019 (wersja on-line).
  12. Gutowski Maciej, „Nieważność i inne przypadki wadliwości czynności prawnych w kontekście odpowiedzialności karnoprawnej” Państwo i Prawo, z. 9 (2004): 70-83.
  13. Kozłowska-Kalisz Patrycja, Agnieszka Szczekalska, „Przestępstwo lichwy (w świetle badań empirycznych)” Prawo w działaniu, Sprawy karne, nr 18 (2014): 61-104.
  14. Lemkowski Maciej, „Oprocentowanie jako świadczenie wzajemne” Państwo i Prawo, nr 1 (2005): 29-43.
  15. Lewandowski Paweł, „O definicji przedsiębiorcy i działalności gospodarczej po wejściu w życie ustawy – prawo przedsiębiorców” Palestra, nr 1-2 (2019).
  16. Lewaszkiewicz–Petrykowska Biruta, Wady oświadczenia woli w polskim prawie cywilnym. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1973.
  17. Łabuda Grzegorz, „Komentarz do art. 304 kodeksu karnego”, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. Jacek Giezek. LEX, 2014.
  18. Machnikowski Piotr, „Komentarz do art. 388 kodeksu cywilnego”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Edward Gniewek, Piotr Machnikowski. Warszawa: C. H. Beck 2019.
  19. Machnikowski Piotr, Prawne instrumenty ochrony zaufania przy zawieraniu umowy. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2010.
  20. Majewski Jarosław, „Komentarz do art. 304 kodeksu karnego”, [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. III, Komentarz do art. 278-363 k.k., wyd. 4, red. A. Zoll. Kraków: Zakamycze, 1999.
  21. Marek Andrzej, Kodeks karny. Komentarz. LEX, 2010.
  22. Oczkowski Tomasz, „Komentarz do art. 304 kodeksu karnego”, [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. 3, red. Violetta Konarska-Wrzosek. Warszawa: Wolters Kluwer, 2020.
  23. Olejniczak Andrzej, „Komentarz do art. 388 kodeksu cywilnego”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania – część ogólna, wyd. 2, red. Andrzej Kidyba. LEX 2014.
  24. Piskorski Justyn, „Inne wybrane przestępstwa gospodarcze”, [w:] System Prawa Handlowego, t. X, Prawo Karne Gospodarcze, red. Robert Zawłocki. Warszawa: C. H. Beck, 2012 (wersja on-line).
  25. Potulski Jakub, „komentarz do art. 304 kodeksu karnego”, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. Ryszard Stefański. Warszawa: C. H. Beck, 2015 (wersja on-line).
  26. Radwański Zbigniew, [w:] System Prawa Cywilnego, t. III, cz. 1, Prawo zobowiązań-część szczegółowa, red. Stefan Grzybowski. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Ossolineum, 1976.
  27. Rembieliński Andrzej, „Komentarz do art. 388 kodeksu cywilnego”, [w:] Kodeks cywilny z komentarzem, red. Jan Winiarz. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze, 1980.
  28. Skowrońska-Bocian Elżbieta, „Pożyczka”, [w:] Adam Brzozowski, Jacek Jastrzębski, Maciej Kaliński, Wojciech Kocot, Zobowiązania. Część szczegółowa. Warszawa: Wolters Kluwer, 2014.
  29. Wątor Marcin, Daria Kucyper, „Analiza komparatystyczna przestępstwa lichwy na gruncie prawa polskiego i amerykańskiego” Studenckie Zeszyty Naukowe, z. 32 (2017): 61-74.
  30. Węgrzynowski Łukasz, Ekwiwalentność świadczeń w umowie wzajemnej. Warszawa: Wolters Kluwer, 2011.
  31. Węgrzynowski Łukasz, „Ekwiwalentność świadczeń w orzecznictwie antymonopolowym” Glosa, nr 4 (2010): 86-96.
  32. Wilejczyk Magdalena, „Umowy nacechowane wyzyskiem”, [w:] Współczesne problemy prawa prywatnego, Księga pamiątkowa ku czci profesora Edwarda Gniewka, red. Jacek Gołaczyński, Piotr Machnikowski. Warszawa: C. H. Beck, 2010.
  33. Wilk Leszek, „Lichwa”, [w:] Ochrona prawna obrotu gospodarczego, red. Stanisława Kalus. Strony 1-498. Warszawa: Lexis Nexis, 2011.
  34. Zalewski Wojciech, „Przestępstwo lichwy”, [w:] System Prawa Karnego, Przestępstwa przeciwko mieniu i gospodarcze, t. IX. red. Robert Zawłocki. Warszawa: C. H. Beck, 2011 (wersja on-line).
  35. Zawłocki Robert, Prawo karne gospodarcze. Warszawa: C. H. Beck, 2007.
  36. Zoll Andrzej, Tarapata Szymon, „komentarz do art. 102 kodeksu karnego”, [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. I, cz. 2, Komentarz do art. 53-116, wyd. 5, red. Włodzimierz Wróbel, Andrzej Zoll. wersja on-line, Warszawa: Wolters Kluwer, 2016.
  37. Żuławska Czesława, „Komentarz do art. 388 kodeksu cywilnego”, [w:] Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. I-II, red. Gerard Bieniek. Warszawa: Lexis Nexis 2011 (wersja on-line).