Treść głównego artykułu
Abstrakt
Celem opracowania jest ukazanie słabych punktów koncepcji normy prawnej będącej fundamentalnym założeniem derywacyjnej koncepcji wykładni (zwłaszcza, jeśli założenie to jest od niej oderwane), oraz próba sformułowania takiej jej koncepcji, która uwzględnia i podkreśla fakt, że prawnicy nie tylko dekodują normę z tekstu prawnego, ale także w pewnym zakresie ją kształtują. Teoretyczną perspektywą, która została wykorzystana dla celów artykułu, jest przede wszystkim intencjonalizm. W związku z tym, w opracowaniu autor uwzględnia niedawno zaproponowane w piśmiennictwie ujęcie normy prawnej, które jest częścią koncepcji teoretycznoprawnej nazwanej ,,wyrafinowanym tekstualizmem” – jako prima facie oparte na twierdzeniach konkurencyjnych, w punkcie wyjścia konfrontując te dwa podejścia.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Bielska-Brodziak Agnieszka, „O rodzajach argumentów interpretacyjnych”, [w:] Dyskrecjonalność w prawie, red. Wiesław Staśkiewicz, Tomasz Stawecki. 326-335. Warszawa: Lexis Nexis, 2010.
- Bielska-Brodziak Agnieszka, Śladami prawodawcy faktycznego. Materiały legislacyjne jako narzędzie wykładni prawa. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2017.
- Bielska-Brodziak Agnieszka, Tobor Zygmunt, „Słowniki a interpretacja tekstów prawnych” Państwo i Prawo, nr 5 (2007): 20-33.
- Błachut Michał, Jacek Kaczor, „Typy uzasadnień obowiązywania zasad techniki prawodawczej w polskim porządku prawnym” Folia Iuridica Wratislaviensis, nr 2 (2012): 53-64.
- Bronk Andrzej, Rozumienie. Dzieje. Język. Filozoficzna hermeneutyka H.–G. Gadamera. Lublin: RW KUL, 1988.
- Choduń Agnieszka, Maciej Zieliński, „Uzasadnianie twierdzeń interpretacyjnych z perspektywy derywacyjnej koncepcji wykładni prawa” Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, nr 2 (2020): 7-19.
- Cyrul Wojciech, Wpływ procesów komunikacyjnych na praktykę tworzenia i stosowania prawa. Warszawa: Wolters Kluwer, 2012.
- Fish Stanley, „Zmiana”, przeł. Krzysztof Abriszewski, [w:] Stanley Fish, Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, red. Andrzej Szahaj. 251-276. Kraków: Universitas, 2002.
- Gołąb Stanisław, „Ustrój sądów cywilnych”, [w:] Prawa Państwa Polskiego, red. Władysław Leopold Jaworski. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1922.
- Grabowski Andrzej, „Postpozytywizm na tropie Świętego Graala? Odpowiedź na krytykę Tomasza Pietrzykowskiego” Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, nr 1 (2010): 78-90.
- Grzybowski Tomasz, „Jednolitość orzecznictwa a paradygmat interpretacyjny (ze szczególnym uwzględnieniem zasady clara non sunt interpretanda)” Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, nr 2 (2013): 25-37.
- Grzybowski Tomasz, „Konkluzywność argumentacji konstytucyjnej jako kryterium oceny prawotwórstwa interpretacyjnego” Przegląd Konstytucyjny, nr 3 (2017): 50-79.
- Hołub Jarosław, „Pytania prejudycjalne do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości” Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia, vol. XIV (2007): 75-87.
- Kanarek Beata, Maciej Zieliński, „Porządkująca faza wykładni prawa” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 3 (2001): 1-12.
- Kozak Artur, Granice prawniczej władzy dyskrecjonalnej. Wrocław: Kolonia Limited, 2002.
- Lang Wiesław, „Zasada clara non sunt interpretanda w kontekście zasady ignorantia iuris nocet oraz zasady zaufania obywateli do prawa”, [w:] Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. Sławomira Wronkowska 169-183. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze, 2005.
- Leszczyński Leszek, „Jednolitość orzecznictwa jako wartość stosowania prawa”, [w:] Studia i Analizy Sądu Najwyższego. Materiały Naukowe – „Jednolitość orzecznictwa. Standard – instrumenty – praktyka”, red. Mateusz Grochowski, Michał Raczkowski, Sławomir Żółtek. 9-20. Warszawa: Biuro Studiów i Analiz Sądu Najwyższego, 2015.
- Longchamps de Bérier Franciszek, Z problemów poznania prawa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968.
- Malewska-Szałygin Anna, „Tradycja stosowania pojęcia dyskurs i jego przydatność w antropologii współczesności” Etnografia Polska, z. 1-2 (2004): 81-97.
- Marcisz-Dynia Anna, „Rola pytań prawnych w pośrednim dostępie obywateli Unii Europejskiej do Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu” Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego – seria prawnicza, z. 91 (2016): 116-129.
- Matczak Marcin, Imperium tekstu. Prawo jako postulowanie i urzeczywistnianie świata możliwego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2019.
- Noińska Marta, „O źródłach wieloznaczności pojęcia dyskurs w językoznawstwie (na materiale języków polskiego, rosyjskiego i angielskiego)” Progress. Journal of Young Researchers, nr 2 (2017): 72-82.
- Nowacki Józef, Przepis prawny a norma prawna. Katowice: Uniwersytet Śląski, 1988.
- Nowicki Damian, „Miejsce orzeczeń interpretacyjnych w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego” Państwo i Prawo, nr 10 (2012): 48-61.
- Piekarczyk Sławomir, „Notariusz jako niemy audytor zinstytucjonalizowanego dialogu prawnego”, [w:] Prawo i polityka w sferze publicznej. Perspektywa wewnętrzna, red. Paweł Jabłoński, Jacek Kaczor, Maciej Pichlak. 181-196. Wrocław: Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017.
- Piekarczyk Sławomir, „Pewność prawa – wartość rozwinięta w dialogu konstytucyjnym a pewność norm ustawy zasadniczej. Rozważania w kontekście praw człowieka”, [w:] Ochrona praw człowieka w wymiarze uniwersalnym. Aksjologia – instytucje – nowe wyzwania – praktyka (t. I), red. Jerzy Jaskiernia, Kamil Spryszak. 97-113. Toruń: Adam Marszałek, 2017.
- Pietrzykowski Tomasz, Naturalizm i granice nauk prawnych. Esej z metodologii prawoznawstwa. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2017.
- Płeszka Krzysztof, Uzasadnienie decyzji interpretacyjnych przez ich konsekwencje. Kraków: Universitas, 1996.
- Przymuszała Beata, „Dwa wyroki – jedno prawo? O kilku problemach interpretacji prawniczej” Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja, nr 1/2 (2002): 141-152.
- Romanowicz Marcin, „Utrwalona linia orzecznicza jako argument (z własnego) autorytetu sądowego”, [w:] Rola orzecznictwa w systemie prawa, red. Tomasz Giaro. 173-200. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2016.
- Sanetra Walerian, „Jednolitość orzecznictwa jako wartość sądowego stosowania prawa i rola Sądu Najwyższego w jej zapewnieniu” Przegląd Sądowy, nr 7-8 (2013): 9-29.
- Sławomir Tkacz, O zintegrowanej koncepcji zasad prawa w polskim prawoznawstwie (od dogmatyki do teorii). Toruń: Adam Marszałek, 2014.
- Stelmach Jerzy, Współczesna filozofia interpretacji prawniczej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1999.
- Szahaj Andrzej, Teoria krytyczna szkoły frankfurckiej. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008.
- Tobor Zygmunt, „Kłopoty z legalnością?”, [w:] Dyskrecjonalność w prawie, red. Wiesław Staśkiewicz, Tomasz Stawecki. 162-171. Warszawa: Lexis Nexis, 2010.
- Tobor Zygmunt, W poszukiwaniu intencji prawodawcy. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013.
- Wronkowska Sławomira, „O źródłach prawa i aktach normatywnych raz jeszcze”, [w:] Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, red. Aurelia Nowicka i in. 113-140. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2005.
- Wróblewski Jerzy, „Pragmatyczna jasność prawa” Państwo i Prawo, nr 4 (1988): 3-13.
- Wróblewski Jerzy, Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1959.
- Zeifert Mateusz, „Sytuacyjność wykładni prawa” Acta Iuridica Lebusana – Aktualne problemy stosowania prawa, vol. 9, red. Maciej Kłodawski, Martyna Łaszewska-Hellriegel. 161-173. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski, 2018.
- Zieliński Maciej, „Jednolitość wykładni prawa”, [w:] Jednolitość orzecznictwa w sprawach karnych, red. Stanisław Waltoś. 49-67. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze, 1998.
- Zieliński Maciej, Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki. Warszawa: Lexis Nexis, 2012.
- Ziembiński Zygmunt, „Przepis prawny a norma prawna” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 1 (1960): 105-122.
- Ziembiński Zygmunt, Problemy podstawowe prawoznawstwa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980.
- Ziemińska Renata, Historia sceptycyzmu. W poszukiwaniu spójności. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2013.
- Zirk-Sadowski Marek, „Pojęcie dyskursu” Kultura i Społeczeństwo, nr 2 (1992): 61-74.
Referencje
Bielska-Brodziak Agnieszka, „O rodzajach argumentów interpretacyjnych”, [w:] Dyskrecjonalność w prawie, red. Wiesław Staśkiewicz, Tomasz Stawecki. 326-335. Warszawa: Lexis Nexis, 2010.
Bielska-Brodziak Agnieszka, Śladami prawodawcy faktycznego. Materiały legislacyjne jako narzędzie wykładni prawa. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2017.
Bielska-Brodziak Agnieszka, Tobor Zygmunt, „Słowniki a interpretacja tekstów prawnych” Państwo i Prawo, nr 5 (2007): 20-33.
Błachut Michał, Jacek Kaczor, „Typy uzasadnień obowiązywania zasad techniki prawodawczej w polskim porządku prawnym” Folia Iuridica Wratislaviensis, nr 2 (2012): 53-64.
Bronk Andrzej, Rozumienie. Dzieje. Język. Filozoficzna hermeneutyka H.–G. Gadamera. Lublin: RW KUL, 1988.
Choduń Agnieszka, Maciej Zieliński, „Uzasadnianie twierdzeń interpretacyjnych z perspektywy derywacyjnej koncepcji wykładni prawa” Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, nr 2 (2020): 7-19.
Cyrul Wojciech, Wpływ procesów komunikacyjnych na praktykę tworzenia i stosowania prawa. Warszawa: Wolters Kluwer, 2012.
Fish Stanley, „Zmiana”, przeł. Krzysztof Abriszewski, [w:] Stanley Fish, Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, red. Andrzej Szahaj. 251-276. Kraków: Universitas, 2002.
Gołąb Stanisław, „Ustrój sądów cywilnych”, [w:] Prawa Państwa Polskiego, red. Władysław Leopold Jaworski. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1922.
Grabowski Andrzej, „Postpozytywizm na tropie Świętego Graala? Odpowiedź na krytykę Tomasza Pietrzykowskiego” Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, nr 1 (2010): 78-90.
Grzybowski Tomasz, „Jednolitość orzecznictwa a paradygmat interpretacyjny (ze szczególnym uwzględnieniem zasady clara non sunt interpretanda)” Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, nr 2 (2013): 25-37.
Grzybowski Tomasz, „Konkluzywność argumentacji konstytucyjnej jako kryterium oceny prawotwórstwa interpretacyjnego” Przegląd Konstytucyjny, nr 3 (2017): 50-79.
Hołub Jarosław, „Pytania prejudycjalne do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości” Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia, vol. XIV (2007): 75-87.
Kanarek Beata, Maciej Zieliński, „Porządkująca faza wykładni prawa” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 3 (2001): 1-12.
Kozak Artur, Granice prawniczej władzy dyskrecjonalnej. Wrocław: Kolonia Limited, 2002.
Lang Wiesław, „Zasada clara non sunt interpretanda w kontekście zasady ignorantia iuris nocet oraz zasady zaufania obywateli do prawa”, [w:] Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. Sławomira Wronkowska 169-183. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze, 2005.
Leszczyński Leszek, „Jednolitość orzecznictwa jako wartość stosowania prawa”, [w:] Studia i Analizy Sądu Najwyższego. Materiały Naukowe – „Jednolitość orzecznictwa. Standard – instrumenty – praktyka”, red. Mateusz Grochowski, Michał Raczkowski, Sławomir Żółtek. 9-20. Warszawa: Biuro Studiów i Analiz Sądu Najwyższego, 2015.
Longchamps de Bérier Franciszek, Z problemów poznania prawa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968.
Malewska-Szałygin Anna, „Tradycja stosowania pojęcia dyskurs i jego przydatność w antropologii współczesności” Etnografia Polska, z. 1-2 (2004): 81-97.
Marcisz-Dynia Anna, „Rola pytań prawnych w pośrednim dostępie obywateli Unii Europejskiej do Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu” Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego – seria prawnicza, z. 91 (2016): 116-129.
Matczak Marcin, Imperium tekstu. Prawo jako postulowanie i urzeczywistnianie świata możliwego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2019.
Noińska Marta, „O źródłach wieloznaczności pojęcia dyskurs w językoznawstwie (na materiale języków polskiego, rosyjskiego i angielskiego)” Progress. Journal of Young Researchers, nr 2 (2017): 72-82.
Nowacki Józef, Przepis prawny a norma prawna. Katowice: Uniwersytet Śląski, 1988.
Nowicki Damian, „Miejsce orzeczeń interpretacyjnych w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego” Państwo i Prawo, nr 10 (2012): 48-61.
Piekarczyk Sławomir, „Notariusz jako niemy audytor zinstytucjonalizowanego dialogu prawnego”, [w:] Prawo i polityka w sferze publicznej. Perspektywa wewnętrzna, red. Paweł Jabłoński, Jacek Kaczor, Maciej Pichlak. 181-196. Wrocław: Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017.
Piekarczyk Sławomir, „Pewność prawa – wartość rozwinięta w dialogu konstytucyjnym a pewność norm ustawy zasadniczej. Rozważania w kontekście praw człowieka”, [w:] Ochrona praw człowieka w wymiarze uniwersalnym. Aksjologia – instytucje – nowe wyzwania – praktyka (t. I), red. Jerzy Jaskiernia, Kamil Spryszak. 97-113. Toruń: Adam Marszałek, 2017.
Pietrzykowski Tomasz, Naturalizm i granice nauk prawnych. Esej z metodologii prawoznawstwa. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2017.
Płeszka Krzysztof, Uzasadnienie decyzji interpretacyjnych przez ich konsekwencje. Kraków: Universitas, 1996.
Przymuszała Beata, „Dwa wyroki – jedno prawo? O kilku problemach interpretacji prawniczej” Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja, nr 1/2 (2002): 141-152.
Romanowicz Marcin, „Utrwalona linia orzecznicza jako argument (z własnego) autorytetu sądowego”, [w:] Rola orzecznictwa w systemie prawa, red. Tomasz Giaro. 173-200. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2016.
Sanetra Walerian, „Jednolitość orzecznictwa jako wartość sądowego stosowania prawa i rola Sądu Najwyższego w jej zapewnieniu” Przegląd Sądowy, nr 7-8 (2013): 9-29.
Sławomir Tkacz, O zintegrowanej koncepcji zasad prawa w polskim prawoznawstwie (od dogmatyki do teorii). Toruń: Adam Marszałek, 2014.
Stelmach Jerzy, Współczesna filozofia interpretacji prawniczej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1999.
Szahaj Andrzej, Teoria krytyczna szkoły frankfurckiej. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008.
Tobor Zygmunt, „Kłopoty z legalnością?”, [w:] Dyskrecjonalność w prawie, red. Wiesław Staśkiewicz, Tomasz Stawecki. 162-171. Warszawa: Lexis Nexis, 2010.
Tobor Zygmunt, W poszukiwaniu intencji prawodawcy. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013.
Wronkowska Sławomira, „O źródłach prawa i aktach normatywnych raz jeszcze”, [w:] Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, red. Aurelia Nowicka i in. 113-140. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2005.
Wróblewski Jerzy, „Pragmatyczna jasność prawa” Państwo i Prawo, nr 4 (1988): 3-13.
Wróblewski Jerzy, Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1959.
Zeifert Mateusz, „Sytuacyjność wykładni prawa” Acta Iuridica Lebusana – Aktualne problemy stosowania prawa, vol. 9, red. Maciej Kłodawski, Martyna Łaszewska-Hellriegel. 161-173. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski, 2018.
Zieliński Maciej, „Jednolitość wykładni prawa”, [w:] Jednolitość orzecznictwa w sprawach karnych, red. Stanisław Waltoś. 49-67. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze, 1998.
Zieliński Maciej, Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki. Warszawa: Lexis Nexis, 2012.
Ziembiński Zygmunt, „Przepis prawny a norma prawna” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 1 (1960): 105-122.
Ziembiński Zygmunt, Problemy podstawowe prawoznawstwa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980.
Ziemińska Renata, Historia sceptycyzmu. W poszukiwaniu spójności. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2013.
Zirk-Sadowski Marek, „Pojęcie dyskursu” Kultura i Społeczeństwo, nr 2 (1992): 61-74.