Pasek boczny artykułu
Treść głównego artykułu
Abstrakt
Skarga konstytucyjna i skarga nadzwyczajna to dwie instytucje funkcjonujące w polskim systemie prawnym, których zadaniem jest ochrona wolności i praw człowieka określonych w Konstytucji RP. Skarga konstytucyjna jest uregulowana w Konstytucji RP, a skarga nadzwyczajna to instrument ustawowy. Różne były cele wprowadzenia wskazanych instytucji do polskiego systemu prawnego, różne są także ich funkcje. Celem artykułu jest próba dokonania analizy porównawczej skargi konstytucyjnej i skargi nadzwyczajnej w takim zakresie, by możliwe było udzielenie odpowiedzi na pytanie o wzajemne relacje między skargą konstytucyjną a skargą nadzwyczajną i ich znaczenie w ochronie praw człowieka. W szczególności warte rozważenia jest to, na ile deficyty wynikające z przyjętego w Polsce wąskiego modelu skargi konstytucyjnej zostały wypełnione przez skargę nadzwyczajną. Niewątpliwie są to bowiem dwie znacząco różniące się od siebie instytucje. Rozważania będą prowadzone w oparciu o analizę tekstów aktów normatywnych orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego, a pomocniczo także w odniesieniu do wypowiedzi doktryny. W konkluzji prowadzonej analizy zwrócono uwagę, że choć skarga nadzwyczajna nie jest odpowiedzią na wszystkie niedoskonałości skargi konstytucyjnej, to jest to instytucja, która ma potencjał. Jej skuteczność w ochronie praw człowieka zależy zarówno od tego, jak będzie ukształtowana w przepisach prawnych i na ile Sąd Najwyższy będzie chciał odstępować od konstytucyjnej wartości, jaką jest stabilność prawomocnych orzeczeń sądowych.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Balcerzak Michał, „Skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego w kontekście skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka” Palestra, nr 1-2 (2018).
- Bosek Leszek, Mikołaj Wild, „Komentarz do art. 79.”, [w:] Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86, red. Marek Safjan, Leszek Bosek. 1819-1849. Warszawa: C. H. Beck, 2016.
- Chmielarz-Grochal Anna, „Zdolność skargowa gminy w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym”, [w:] Aktualne problemy samorządu terytorialnego po 25 latach jego istnienia, red. Ryszard Paweł Krawczyk, Andrzej Borowicz. 119-138. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016.
- Czarnecki, Paweł. „Skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego – najnowszy środek kwestionowania orzeczeń w postępowaniu karnym”, [w:] W obliczu reformy sądownictwa w Polsce. Główne problemy przebiegu postępowań sądowych, red. Damian Gil, Andrzej Piasecki. 135-154. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2018.
- Czeszejko-Sochacki Zdzislaw, „Skarga konstytucyjna w prawie polskim” Przegląd Sejmowy, nr 1 (1998): 31-54.
- Dobrowolski Marek, „Skarga konstytucyjna i nadzwyczajna. Na czym polegają, czym się różnią”, Gazeta Prawna, 3 lipca 2021. https://serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia/artykuly/8199127,skarga-konstytucyjna-nadzwyczajna-sad-najwyzszy-marek-dobrowolski.html.
- Ereciński Tadeusz, Karol Weitz, „Skarga nadzwyczajna w sprawach cywilnych” Przegląd Sądowy, nr 2 (2019): 7-19.
- http://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2020/05/TE-KW-skarg-nadzwyczajna.pdf.
- Hermann Mikołaj, Wyroki interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego z perspektywy teoretycznoprawnej. Instrument ochrony ładu konstytucyjnego czy środek zapewniania jednolitości orzecznictwa? Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego, 2015.
- Jarosz-Żukowska Sylwia, „Postanowienia tymczasowe w praktyce orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego” Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji, nr 3368 (2011): 69-90.
- Jarosz-Żukowska Sylwia, „Prawo do skargi konstytucyjnej – stan obecny i postulaty de lege ferenda”, [w:] Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, red. Mariusz Jabłoński. 827-853. Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2014.
- Kotowski Artur, „Skarga nadzwyczajna na tle modeli kontroli odwoławczej” Prokuratura i Prawo, nr 9 (2018): 51-86.
- Łabno Anna, „Skarga konstytucyjna jako środek ochrony praw człowieka. Przyczynek do dyskusji” Przegląd Prawa Konstytucyjnego, nr 4 (2012): 39-59.
- Scheffler Tomasz, „Skarga nadzwyczajna” Radca Prawny, nr 178 (2018): 16-20.
- http://kirp.pl/wp-content/uploads/2018/08/rp_nr178_net3.pdf.
- Skarga konstytucyjna, red. Janusz Trzciński. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2000.
- Stasiak Jarosław, Skarga nadzwyczajna w postępowaniu cywilnym. Warszawa: C. H. Beck, 2021.
- Syryt Aleksandra, „Podmiotowość prawna gmin a ochrona praw człowieka”, [w:] Jedność norm i wartości. Zbiór studiów dedykowanych Profesor Marii Gintowt-Jankowicz, red. Jan Pastwa, Zbigniew Cieślak, Karolina Sawicka, Wojciech Federczyk. 349-370. Warszawa: Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, 2014.
- Szczucki Krzysztof, Skarga nadzwyczajna w praktyce. Lex 2017.
- Szmulik Bogumił, Skarga konstytucyjna. Polski model na tle porównawczym. Warszawa: C. H. Beck, 2006.
- Trzciński Janusz, „Zakres podmiotowy i podstawa skargi konstytucyjnej”, [w:] Skarga konstytucyjna, red. Janusz Trzciński. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 2000.
- Tuleja Piotr, „Skarga konstytucyjna w Polsce – dziesięć lat doświadczeń” Przegląd Legislacyjny 61, nr 3 (2007).
- Wiśniewski Tadeusz, Robert Bełczącki, Skarga nadzwyczajna w świetle środków zaskarżenia w postępowaniu cywilnym. Warszawa: Wolters Kluwers, 2019.
- Wyrzykowski Mirosław, Michał Ziółkowski, „Konstytucyjny status proceduralny jednostki jako adresata działań organów administracji”, [w:] Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, red. Roman Hauser, Zygmunt Niewiadomski, Andrzej Wróbel. 306-307. Warszawa: C. H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, 2012.
Referencje
Balcerzak Michał, „Skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego w kontekście skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka” Palestra, nr 1-2 (2018).
Bosek Leszek, Mikołaj Wild, „Komentarz do art. 79.”, [w:] Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86, red. Marek Safjan, Leszek Bosek. 1819-1849. Warszawa: C. H. Beck, 2016.
Chmielarz-Grochal Anna, „Zdolność skargowa gminy w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym”, [w:] Aktualne problemy samorządu terytorialnego po 25 latach jego istnienia, red. Ryszard Paweł Krawczyk, Andrzej Borowicz. 119-138. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016.
Czarnecki, Paweł. „Skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego – najnowszy środek kwestionowania orzeczeń w postępowaniu karnym”, [w:] W obliczu reformy sądownictwa w Polsce. Główne problemy przebiegu postępowań sądowych, red. Damian Gil, Andrzej Piasecki. 135-154. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2018.
Czeszejko-Sochacki Zdzislaw, „Skarga konstytucyjna w prawie polskim” Przegląd Sejmowy, nr 1 (1998): 31-54.
Dobrowolski Marek, „Skarga konstytucyjna i nadzwyczajna. Na czym polegają, czym się różnią”, Gazeta Prawna, 3 lipca 2021. https://serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia/artykuly/8199127,skarga-konstytucyjna-nadzwyczajna-sad-najwyzszy-marek-dobrowolski.html.
Ereciński Tadeusz, Karol Weitz, „Skarga nadzwyczajna w sprawach cywilnych” Przegląd Sądowy, nr 2 (2019): 7-19.
http://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2020/05/TE-KW-skarg-nadzwyczajna.pdf.
Hermann Mikołaj, Wyroki interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego z perspektywy teoretycznoprawnej. Instrument ochrony ładu konstytucyjnego czy środek zapewniania jednolitości orzecznictwa? Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego, 2015.
Jarosz-Żukowska Sylwia, „Postanowienia tymczasowe w praktyce orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego” Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji, nr 3368 (2011): 69-90.
Jarosz-Żukowska Sylwia, „Prawo do skargi konstytucyjnej – stan obecny i postulaty de lege ferenda”, [w:] Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, red. Mariusz Jabłoński. 827-853. Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2014.
Kotowski Artur, „Skarga nadzwyczajna na tle modeli kontroli odwoławczej” Prokuratura i Prawo, nr 9 (2018): 51-86.
Łabno Anna, „Skarga konstytucyjna jako środek ochrony praw człowieka. Przyczynek do dyskusji” Przegląd Prawa Konstytucyjnego, nr 4 (2012): 39-59.
Scheffler Tomasz, „Skarga nadzwyczajna” Radca Prawny, nr 178 (2018): 16-20.
http://kirp.pl/wp-content/uploads/2018/08/rp_nr178_net3.pdf.
Skarga konstytucyjna, red. Janusz Trzciński. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2000.
Stasiak Jarosław, Skarga nadzwyczajna w postępowaniu cywilnym. Warszawa: C. H. Beck, 2021.
Syryt Aleksandra, „Podmiotowość prawna gmin a ochrona praw człowieka”, [w:] Jedność norm i wartości. Zbiór studiów dedykowanych Profesor Marii Gintowt-Jankowicz, red. Jan Pastwa, Zbigniew Cieślak, Karolina Sawicka, Wojciech Federczyk. 349-370. Warszawa: Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, 2014.
Szczucki Krzysztof, Skarga nadzwyczajna w praktyce. Lex 2017.
Szmulik Bogumił, Skarga konstytucyjna. Polski model na tle porównawczym. Warszawa: C. H. Beck, 2006.
Trzciński Janusz, „Zakres podmiotowy i podstawa skargi konstytucyjnej”, [w:] Skarga konstytucyjna, red. Janusz Trzciński. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 2000.
Tuleja Piotr, „Skarga konstytucyjna w Polsce – dziesięć lat doświadczeń” Przegląd Legislacyjny 61, nr 3 (2007).
Wiśniewski Tadeusz, Robert Bełczącki, Skarga nadzwyczajna w świetle środków zaskarżenia w postępowaniu cywilnym. Warszawa: Wolters Kluwers, 2019.
Wyrzykowski Mirosław, Michał Ziółkowski, „Konstytucyjny status proceduralny jednostki jako adresata działań organów administracji”, [w:] Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, red. Roman Hauser, Zygmunt Niewiadomski, Andrzej Wróbel. 306-307. Warszawa: C. H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, 2012.