Pasek boczny artykułu
Treść głównego artykułu
Abstrakt
Autonomia szkół wyższych jest jednym z fundamentów systemu szkolnictwa wyższego. Stanowi istotny element gwarantujący swobodę w prowadzeniu badań naukowych, nauczaniu oraz kształtowaniu programów kształcenia, a także zarządzaniu szkołami wyższymi. W Polsce autonomia uczelni wyższych gwarantowana jest w przepisach zarówno rangi konstytucyjnej, jak i ustawowej, co podkreśla jej znaczenie dla funkcjonowania sektora akademickiego. Natomiast orzecznictwo sądowe odgrywa kluczową rolę w definiowaniu granic i zakresu autonomii szkół wyższych. Celem niniejszego artykułu jest analiza wybranych aspektów autonomii szkół wyższych w Polsce w świetle orzecznictwa sądowego. Przybliżony zostanie wymiar autonomii szkół wyższych w zakresie nauczania, nauki i swobody prowadzenia badań naukowych, prawnoorganizacyjnym i finansowym.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Bralczyk Jerzy, „«Autonomia», «samorządność», «niezależność» w języku polskim”, [w:] Autonomia uczelni i środowiska akademickiego – odpowiedzialność i etos akademicki. 15-20. Warszawa: Instytut Problemów Współczesnej Cywilizacji im. Marka Dietricha, 2017.
- Encyklopedia PWN. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/autonomia-terytorialna;4717436.html.
- Entwistle Vikki A., Stacy M. Carter, Alan Cribb, Kirsten McCaffery, „Supporting Patient Autonomy: The Importance of Clinician-patient Relationships” Journal of General Internal Medicine, nr 7 (2010): 741-745. doi 0.1007/s11606-010-1292-2.
- Forst Rainer, „Political Liberty – Integrating Five Conceptions of Autonomy”, [w:] Autonomy and the Challenges to Liberalism, red. John Christman, Joel Anderson. 226-242. Cambridge: Cambridge University Press, 2005.
- Frankiewicz Anna, „Wolność w sferze sztuki i nauki według Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1952 r. oraz Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.” Wrocławskie Studia Erazmiańskie/Studia Erasmiana Wratislaviensia. Prawa człowieka – idea, instytucje, krytyka, nr 4 (2010): 231-248.
- Garlicki Leszek, Marta Derlatka, „Art. 70”, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, wyd. 2, red. Leszek Garlicki, Marek Zubik. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2016, LEX.
- Gromski Włodzimierz, Autonomia i instrumentalny charakter prawa. Wrocław: Kolonia Limited, 2000.
- Izdebski Hubert, „Art. 3”, [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, red. Hubert Izdebski, Jan Michał Zieliński. 45-48. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
- Jędrzejewski Tomasz, „Art. 426”, [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, red. Iryna Degtyarova, Marcin Dokowicz, Maria Hulicka, Tomasz Jędrzejewski, Anna Mrozowska, Paweł Wojciechowski, Jerzy Woźnicki. 1165-1171. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
- Kaczorowska Marta, „Autonomia”, [w:] Encyklopedia administracji publicznej, red. Jolanta Itrich-Drabarek, 31. Warszawa: ELIPSA, 2018.
- Madalińska-Michalak Joanna, „Autonomia nauczyciela: uwarunkowania prawne i rozwijanie kompetencji nauczyciela do bycia autonomicznym” Forum Oświatowe, nr 2 (2019): 11-26. https://doi.org/10.34862/fo.2019.2.1.
- Stachowiak-Kudła Monika, Autonomia szkół wyższych a instytucjonalne mechanizmy zapewnienia jakości w Polsce i wybranych państwach. Warszawa: Difin, 2012.
- Szostek Andrzej, „Autonomia uczelni a odpowiedzialność wobec społeczeństwa”, [w:] Autonomia uczelni i środowiska akademickiego – odpowiedzialność i etos akademicki. 21-27. Warszawa: Instytut Problemów Współczesnej Cywilizacji im. Marka Dietricha, 2017.
- Śliwerski Bogusław, „Lęk wobec nauczycielskiej wolności”, [w:] Rozwój nauczyciela w okresie transformacji, red. Włodzimierz Prokopiuk. 111-120. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana, 1998.
- Świstak Marzena, Autonomia publicznych uczelni akademickich w Polsce. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2022.
- Woźnicki Jerzy, „Art. 9”, [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, red. Iryna Degtyarova, Marcin Dokowicz, Maria Hulicka, Tomasz Jędrzejewski, Anna Mrozowska, Paweł Wojciechowski, Jerzy Woźnicki. 65-69. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
Referencje
Bralczyk Jerzy, „«Autonomia», «samorządność», «niezależność» w języku polskim”, [w:] Autonomia uczelni i środowiska akademickiego – odpowiedzialność i etos akademicki. 15-20. Warszawa: Instytut Problemów Współczesnej Cywilizacji im. Marka Dietricha, 2017.
Encyklopedia PWN. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/autonomia-terytorialna;4717436.html.
Entwistle Vikki A., Stacy M. Carter, Alan Cribb, Kirsten McCaffery, „Supporting Patient Autonomy: The Importance of Clinician-patient Relationships” Journal of General Internal Medicine, nr 7 (2010): 741-745. doi 0.1007/s11606-010-1292-2.
Forst Rainer, „Political Liberty – Integrating Five Conceptions of Autonomy”, [w:] Autonomy and the Challenges to Liberalism, red. John Christman, Joel Anderson. 226-242. Cambridge: Cambridge University Press, 2005.
Frankiewicz Anna, „Wolność w sferze sztuki i nauki według Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1952 r. oraz Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.” Wrocławskie Studia Erazmiańskie/Studia Erasmiana Wratislaviensia. Prawa człowieka – idea, instytucje, krytyka, nr 4 (2010): 231-248.
Garlicki Leszek, Marta Derlatka, „Art. 70”, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, wyd. 2, red. Leszek Garlicki, Marek Zubik. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2016, LEX.
Gromski Włodzimierz, Autonomia i instrumentalny charakter prawa. Wrocław: Kolonia Limited, 2000.
Izdebski Hubert, „Art. 3”, [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, red. Hubert Izdebski, Jan Michał Zieliński. 45-48. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
Jędrzejewski Tomasz, „Art. 426”, [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, red. Iryna Degtyarova, Marcin Dokowicz, Maria Hulicka, Tomasz Jędrzejewski, Anna Mrozowska, Paweł Wojciechowski, Jerzy Woźnicki. 1165-1171. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
Kaczorowska Marta, „Autonomia”, [w:] Encyklopedia administracji publicznej, red. Jolanta Itrich-Drabarek, 31. Warszawa: ELIPSA, 2018.
Madalińska-Michalak Joanna, „Autonomia nauczyciela: uwarunkowania prawne i rozwijanie kompetencji nauczyciela do bycia autonomicznym” Forum Oświatowe, nr 2 (2019): 11-26. https://doi.org/10.34862/fo.2019.2.1.
Stachowiak-Kudła Monika, Autonomia szkół wyższych a instytucjonalne mechanizmy zapewnienia jakości w Polsce i wybranych państwach. Warszawa: Difin, 2012.
Szostek Andrzej, „Autonomia uczelni a odpowiedzialność wobec społeczeństwa”, [w:] Autonomia uczelni i środowiska akademickiego – odpowiedzialność i etos akademicki. 21-27. Warszawa: Instytut Problemów Współczesnej Cywilizacji im. Marka Dietricha, 2017.
Śliwerski Bogusław, „Lęk wobec nauczycielskiej wolności”, [w:] Rozwój nauczyciela w okresie transformacji, red. Włodzimierz Prokopiuk. 111-120. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana, 1998.
Świstak Marzena, Autonomia publicznych uczelni akademickich w Polsce. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2022.
Woźnicki Jerzy, „Art. 9”, [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, red. Iryna Degtyarova, Marcin Dokowicz, Maria Hulicka, Tomasz Jędrzejewski, Anna Mrozowska, Paweł Wojciechowski, Jerzy Woźnicki. 65-69. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.