Ostatnie dekady dostarczają coraz większej liczby przykładów sprawnie funkcjonujących międzynarodowych mechanizmów kompensacyjnych, których zadaniem jest zrekompensowanie szkód wyrządzonych jednostkom poprzez zniszczenia domów i mieszkań najczęściej w wyniku konfliktów zbrojnych. Możliwość odzyskania utraconego mienia czy powrotu do dawnego miejsca zamieszkania realizuje szersze cele niż tylko sprawiedliwość indywidualna. Pozwala na przynajmniej częściowe odwrócenie skutków czystek etnicznych, odtworzenie struktury ludnościowej, a wypłata rekompensat za utracone mienie stanowi element partycypacji w powojennej rekonstrukcji. Celem artykułu jest syntetyczne przedstawienie funkcjonujących w przeszłości, ale też najnowszego międzynarodowego mechanizmu przewidującego rekompensaty za utracone mienie – Rejestru Szkód dla Ukrainy. Objęcie indywidualnymi reparacjami naruszeń prawa własności (które zaliczane jest przecież do II generacji praw człowieka) w postaci zniszczenia mieszkań i domów, i niejednokrotne nadanie im priorytetowego charakteru dowodzi wagi, jaką społeczność międzynarodową przypisuje prawu do mieszkania, którego realizacja może stanowić element przywracania ładu powojennego.