Opłata za marnowanie żywności. Obciążenie nieznane w polskim prawie publicznym

Abstrakt

W ostatnich latach polski ustawodawca poprzez wprowadzenie szeregu instrumentów prawnych, w tym opłaty za marnowanie żywności, podjął słuszną próbę przeciwdziałania temu zjawisku. Należy zauważyć, że każde świadczenie pieniężne nakładane na podmioty funkcjonujące w sferze prawa publicznego odznacza się pewnym charakterystycznym zestawem cech. Ma on wpływ na zakres praw i obowiązków przypisanych w związków z tym zobowiązanemu do zapłaty. Specyficzna konstrukcja opłaty za marnowanie żywności uzasadnia wątpliwości, co do jej rzeczywistego charakteru prawnego. Za podjęciem tego zagadnienia przemawiało w szczególności podmiot upoważniony do otrzymania tego świadczenia pieniężnego, a który nie należy do sektora finansów publicznych. W tym celu przeanalizowano literaturę i orzecznictwo przy użyciu metody analitycznej oraz zbadano obowiązuje w tym zakresie przepisy za pomocą metody formalno-dogmatycznej. Podjęte działania wykazały, że opłata za marnowanie żywności w rzeczywistości nie odpowiada nomenklaturze nadanej jej przez ustawodawcę. Jej cechy nie pozwalają zakwalifikować jej również jako podatek, inna danina publiczna, czy też administracyjna kara pieniężna. Co więcej, konstrukcja tego instrumentu prawnego zaprzecza jej przynależności do szerkiego katalogu świadczeń publicznych. Wyniki tych badań uzasadniają watpliowości co do podstawy prawnej bytu takiego obowiązku nakładanego w drodze ustawy i stanowi podstawę do podjęcia zagadnienia przez Trybunał Konstytucyjny.