Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

Articles

No. 4 (42) (2022)

Assumptions and concept of codification of law in the Second Polish Republic

Submitted
4 December 2022
Published
19-01-2023 — Updated on 25-01-2023
Versions

Abstract

The author presents the Codification Commission of the Second Polish Republic, which symbolized the idea of preparing Poland’s own legislation. The author focuses on the ideological and doctrinal foundations of the codification of private law (civil and commercial) and criminal law in Europe in the 19th and 20th centuries, representing a specific pattern, a manifestation of the pursuit of modernity, the progressiveness of codes of civil law,
commercial law, civil procedure, substantive criminal law, and criminal procedure. These codifications often reflected the opposing currents in the science of law, creating model approaches and serving as a certain legislative standard. On this basis, the author shows firstly, which models Polish codifiers took as a model. And secondly, whether and to what extent the legal acts prepared by them corresponded to development trends and brought original elements to the European codification of law. The author proves that considering the difficult political and social situation of Poland, and – above all – the necessity to build the entire
organizational structure of the state almost from basis, the economic situation, party struggles, and finally the deep particularism of the district legislatures, the achieved results should be assessed highly despite the failure to complete the process of unification and codification of the law.

References

  1. Baldus Christian, Raff Thomas, „La capacité du «système des pandectes»” Studia Universitatis Babeş-Bolyai. Iurisprudentia, nr 2 (2008).
    View in Google Scholar
  2. Bergel Jean Louis, „Principal features and methods of codification” Louisiana Law Review, vol. 48 (1988).
    View in Google Scholar
  3. Broniewicz Witold, „Kształtowanie się nowożytnego europejskiego kontynentalnego prawa postępowania cywilnego a prawo polskie”, [w:] Związek prawa polskiego z prawem niemieckim, red. Agnieszka Liszewska, Krzysztof Skotnicki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2006.
    View in Google Scholar
  4. Caroni Pio, El código para una nueva sociedad. Lecciones catalanas sobre la historia de la codificación. Madrid: Marcial Pons, Ediciones Jurídicas y Sociales, 1996.
    View in Google Scholar
  5. Caroni Pio, Privatrecht. Eine sozialhistorische Einführung (Das Recht in Theorie und Praxis). Basel-Frankfurt am Main: Helbling und Lichtenhahn, 1988.
    View in Google Scholar
  6. Coing Helmut, Europaisches Privatrecht, Band II, 19. Jahrhundert. Überblick über die Entwicklung des Privatrechts in den ehemals gemeinrechtlichen Ländern. München: C. H. Beck, 1989.
    View in Google Scholar
  7. Czubik Paweł, „O braku unifikacji prawa kolizyjnego w okresie obowiązywania w II Rzeczypospolitej ustawy prawo prywatne międzynarodowe z 1926 roku w odniesieniu do formy czynności” Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego, t. XIII (2013): 199-206.
    View in Google Scholar
  8. Dąbrowski Przemysław, Dariusz Szpoper, „»Prawo ubogich« w postępowaniu cywilnym w okresie dwudziestolecia międzywojennego w Polsce” Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G, Vol. LXVI (2019): 79-86.
    View in Google Scholar
  9. Daszkiewicz Wiesław, Krystyna Paluszyńska-Daszkiewicz, Proces karny i materialne prawo karne w Polsce w latach 1918–1939. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1965.
    View in Google Scholar
  10. Dölemeyer Barbara, „Zivilrechtliche Kodifikationen in Europa im19. Jahrhundert”, [w:] Evolution of the judicial law in XIX th Century, red. Grzegorz Górski. Lublin: Catholic University of Lublin. Faculty of Law, Pomerania Foundation, 2000.
    View in Google Scholar
  11. Domański Ludwik, „O systemie przyszłego kodeksu cywilnego polskiego” Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości. Dział Nieurzędowy, nr 4-8 (1921).
    View in Google Scholar
  12. Domański Ludwik, „System kodeksu zobowiązań” Nowy Kodeks Zobowiązań, nr 3 i 4 (1934).
    View in Google Scholar
  13. Dubber Markus D., „Comparative Criminal Law”, [w:] The Oxford Handbook of Comparative Law, red. M. Reimann, R. Zimmermann. Oxford: Oxford University Press, 2006.
    View in Google Scholar
  14. Dunin Karol, „Nowy kodeks cywilny szwajcarski” Gazeta Sądowa Warszawska, nr 45 (1908).
    View in Google Scholar
  15. Dvorský Vaclav F., „Międzydzielnicowe prawo prywatne w międzywojennych Polsce i Czechosłowacji” Forum Prawnicze, nr 5 (2020): 69-78.
    View in Google Scholar
  16. Dyjakowska Marzena, „Prawo cywilne – część ogólna”, [w:] Synteza prawa polskiego 1918-1939, red. Tadeusz Guz, Jan Głuchowski, Maria R. Pałubska. Warszawa: C. H. Beck, 2013.
    View in Google Scholar
  17. Engelmann Arthur, A History of Continental Civil Procedure. Boston: Cambridge University Press, 1927.
    View in Google Scholar
  18. Ereciński Tadeusz, „Znaczenie francuskiego Code de procedure z 1806 roku dla rozwoju procesu cywilnego w Polsce” Czasopismo Prawno-Historyczne, z. 2 (2005).
    View in Google Scholar
  19. Falkowska Anna, „Szwajcarski kodeks zobowiązań w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej w okresie dwudziestolecia międzywojennego” Studia Iuridica Toruniensia, t. IV (2008): 57-67.
    View in Google Scholar
  20. Gans Eduard, System des römischen Zivilrechts. Berlin: Dümmler, 1827.
    View in Google Scholar
  21. Giaro Tomasz, „Historia i tradycja prawa rzymskiego”, [w:] Wojciech Dajczak, Tomasz Giaro, Franciszek Longchamps de Berier, Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013.
    View in Google Scholar
  22. Giesen Beata, Droga do ujednoliconego prawa cywilnego w odrodzonej Polsce, [w:] Niepodległa. Rozważania prawno-ustrojowe w 100. rocznicę odrodzenia suwerennego państwa polskiego, red. Anny Michalak, Aldony Domańskiej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2018.
    View in Google Scholar
  23. Glaser Stefan, Wstęp do nauki procesu karnego ze szczególnym uwzględnieniem ustaw obowiązujących tymczasowo w Polsce oraz polskiego kodeksu postępowania karnego i polskiego prawa o ustroju sądów powszechnych. Warszawa: Gazeta Administracji i Policji Państwowej, 1928.
    View in Google Scholar
  24. Gołąb Stanisław, Polski kodeks postępowania cywilnego a procedura cywilna austriacka, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, z. 2 (1931).
    View in Google Scholar
  25. Góralski Piotr, „Środki zabezpieczające a zakaz reformationis in peius” Prokuratura i Prawo, t. II (2014): 29-46.
    View in Google Scholar
  26. Górnicki Leonard, „»Droit moral«, insbesondere nach dem Tode des Urhebers, im polnischen Urheberrechtsgesetz aus dem Jahre 1926”, [w:] Leben nach dem Tod. Rechtliche Probleme im Dualismus: Mensch-Rechtssubjekt, red. Andrzej Gulczyński. Graz: Leykam, 2010.
    View in Google Scholar
  27. Górnicki Leonard, „»Onera matrimonii« i majątek rodziny w projektach kodyfikacji prawa familijnego w II RP”, [w:] Rodzina i jej prawa, red. Jarosław Rominkiewicza. Wrocław: Kolonia Limited, 2012.
    View in Google Scholar
  28. Górnicki Leonard, „Czek i jego forma w projekcie ustawy czekowej z 1923 roku” Wrocławsko-Lwowskie Zeszyty Prawnicze, t. IX (2018): 33-57.
    View in Google Scholar
  29. Górnicki Leonard, „Czynności handlowe w kodeksie handlowym z 1934 roku”, [w:] Regulacje prawne gospodarki w rozwoju historycznym, red. Aleksandra Szymańska. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut-Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2017.
    View in Google Scholar
  30. Górnicki Leonard, „Dobra nie będące rzeczami (inne dobra) w projekcie prawa rzeczowego z 1937 i 1939 roku” Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, t. CCCIII (2007): 233-258.
    View in Google Scholar
  31. Górnicki Leonard, „Działalność kodyfikacyjna Józefa Skąpskiego seniora”, [w:] Józef Skąpski ojciec 1868-1950, Józef Skąpski syn 1921-1998: materiały z posiedzenia naukowego w dniu 13 listopada 2009 r., red. Rita Majkowska, Lucyna Nowak. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2014.
    View in Google Scholar
  32. Górnicki Leonard, „Działalność Stanisława Wróblewskiego w Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskie”, [w:] Stanisław Wróblewski 1868-1938. Materiały z posiedzenia naukowego w dniu 21 listopada 2008 r. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2011.
    View in Google Scholar
  33. Górnicki Leonard, „Godność osobista pracownika pod rządami kodeksu zobowiązań z 1933 r.”, [w:] Honor, cześć, godność. Aspekty historyczno-prawne, red. Paweł Wiązek Wrocław: Atut, 2016.
    View in Google Scholar
  34. Górnicki Leonard, „Historia, koncepcja i systematyka projektu ustawy czekowej z 1923 r.”, [w:] Świat, Europa, Mała Ojczyzna. Studia ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Grodziskiemu w 80-lecie urodzin, red. Marian Małecki. Bielsko-Biała: Wyższa Szkoła Administracji, 2009.
    View in Google Scholar
  35. Górnicki Leonard, „Kodeks handlowy”, [w:] Prawo handlowe i gospodarcze II Rzeczypospolitej, red. R. Jastrzębski. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2019.
    View in Google Scholar
  36. Górnicki Leonard, „Komisja Kodyfikacyjna II RP: pozycja ustrojowa, struktura organizacyjna, podejmowanie decyzji” Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, nr 328 (2019): 109-151.
    View in Google Scholar
  37. Górnicki Leonard, „Metoda opracowania i koncepcja kodeksu zobowiązań z 1934 roku” Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, t. CCCV (2008): 79-94.
    View in Google Scholar
  38. Górnicki Leonard, „O pojęciu i znaczeniu wielkich kodeksów cywilnych” Kwartalnik Prawa Prywatnego, z. 1 (2012): 51-89.
    View in Google Scholar
  39. Górnicki Leonard, „Organizacyjne zagadnienia kodyfikacji prawa handlowego w Komisji Kodyfikacyjnej RP (1919-1939)” Acta Universi-
    View in Google Scholar
  40. tatis Wratislaviensis. Prawo, t. CCLXXXV (2003): 261-288.
    View in Google Scholar
  41. Górnicki Leonard, „Podstawowe założenia i systematyka polskiego kodeksu handlowego z 1934 roku” Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, t. CCLXXXVIII (2004): 261-280.
    View in Google Scholar
  42. Górnicki Leonard, „Pogranicza systemów prawnych, w szczególności pozaborowych, w pracach nad kodyfikacjami prawa cywilnego i handlowego w II RP” Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, t. CCCXXIV (2017): 129-167.
    View in Google Scholar
  43. Górnicki Leonard, „Prace Komisji Kodyfikacyjnej RP nad kodeksem handlowym z 1934 r.: organizacja i koncepcja kodyfikacyjna” Przegląd Prawa Handlowego, nr 8 (2015): 50-58.
    View in Google Scholar
  44. Górnicki Leonard, „Prawa na dobrach niematerialnych”, [w:] Synteza prawa polskiego 1918-1939, red. Tadeusz Guz, Jan Głuchowski, Maria R. Pałubska. Warszawa: C. H. Beck, 2013.
    View in Google Scholar
  45. Górnicki Leonard, „Prawa rzeczowe”, [w:] Synteza prawa polskiego 1918-1939, red. Tadeusz Guz, Jan Głuchowski, Maria R. Pałubska. Warszawa: C. H. Beck, 2013.
    View in Google Scholar
  46. Górnicki Leonard, „Prawo prywatne międzydzielnicowe z 1926 r.”, [w:] Okresy przejściowe – ustrój i prawo, red. Jacek Przygodzki. Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2019.
    View in Google Scholar
  47. Górnicki Leonard, „Prawo własności przemysłowej”, [w:] Prawo handlowe i gospodarcze II Rzeczypospolitej, red. Robert Jastrzębski, Warszawa, Wolters Kluwer, 2019.
    View in Google Scholar
  48. Górnicki Leonard, „Projekty regulacji prawnych stosunków między rodzicami a dziećmi w pracach Komisji Kodyfikacyjnej na tle stanu prawnego w II RP”, [w:] Dziecko i jego pozycja prawna w dziejach, red. Andrzej Pasek. Wrocław: Kolonia Limited, 2014.
    View in Google Scholar
  49. Górnicki Leonard, „Przewodnie konstrukcje i pojęcia kodeksu handlowego z 1934 roku” Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji, t. CI (2015): 63-91.
    View in Google Scholar
  50. Górnicki Leonard, „Rola parlamentu w powstaniu i działalności Komisji Kodyfikacyjnej II RP w zakresie kodyfikacji prawa prywatnego”, [w:] Zgromadzenia stanowe i organy przedstawicielskie w dziejach: księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Marianowi Józefowi Ptakowi, red. Józef Koredczuk, Paweł Wiązek. Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2020.
    View in Google Scholar
  51. Górnicki Leonard, „Rozwój idei kodyfikacji prawa od XVIII wieku do współczesności”, [w:] Vetera novis augere. Studia i prace dedykowane Profesorowi Wacławowi Uruszczakowi, t. I, red. Stanisław Grodziski, Dorota Malec, Anna Karabowicz, Marek Stusa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.
    View in Google Scholar
  52. Górnicki Leonard, „Sprzedaż handlowa według kodeksu handlowego z 1934 r.”, [w:] Handel w dziejach państwa i prawa, red. Dobromiła Nowicka. Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu
    View in Google Scholar
  53. Wrocławskiego, 2021.
    View in Google Scholar
  54. Górnicki Leonard, „Udział Stanisława Wróblewskiego w pracach nad prawem spadkowym w Komisji Kodyfikacyjnej II RP” Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, t. CCXC (2004): 207-238.
    View in Google Scholar
  55. Górnicki Leonard, „Unifikacja i kodyfikacja prawa o spółkach akcyjnych w II Rzeczypospolitej Polskiej” Miscellanea historico-iuridica, z. (2015): 133-168.
    View in Google Scholar
  56. Górnicki Leonard, „Z dziejów zwalczania nieuczciwej konkurencji”, [w:] O prawie i jego dziejach księgi dwie. Studia ofiarowane Profesorowi Adamowi Lityńskiemu w czterdziestopięciolecie pracy naukowej i siedemdziesięciolecie urodzin, Księga II. Białystok-Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2010.
    View in Google Scholar
  57. Górnicki Leonard, „Zagadnienie systematyki kodyfikacji prawa cywilnego i handlowego w pracach Komisji Kodyfikacyjnej (1919-1939)” Kwartalnik Prawa Prywatnego, z. 3 (2004): 623-664.
    View in Google Scholar
  58. Górnicki Leonard, „Zasada uspołecznienia pewnych stosunków umownych w kodeksie zobowiązań z 1933 roku”, [w:] Zasady prawne w dziejach prawa publicznego i prywatnego, red. Marek Podkowski. Wrocław: Kolonia Limited, 2015.
    View in Google Scholar
  59. Górnicki Leonard, „Zwalczanie nieuczciwej konkurencji”, [w:] Prawo handlowe i gospodarcze II Rzeczypospolitej, red. Robert Jastrzębski. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    View in Google Scholar
  60. Górnicki Leonard, „Zwalczanie nieuczciwej konkurencji”, [w:] Prawo handlowe i gospodarcze II Rzeczypospolitej, red. Robert Jastrzębski. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    View in Google Scholar
  61. Górnicki Leonard, Kodyfikacja prawa prywatnego, [w:] System Prawa Prywatnego, t. I, Prawo cywilne – część ogólna, wyd. 2, red. Marek Safjan. Warszawa, C. H. Beck 2012.
    View in Google Scholar
  62. Górnicki Leonard, Koncepcja i konstrukcja prawna małżeństwa w projekcie osobowego prawa małżeńskiego z 1929 r., [w:] Regulacje prawne dotyczące małżeństwa w rozwoju historycznym, red. Tomasz Dolata. Wrocław: Atut, 2018.
    View in Google Scholar
  63. Górnicki Leonard, Koncepcja prawa na przedsiębiorstwie Fryderyka Zolla, [w:] Państwo, prawo, społeczeństwo w dziejach Europy Środkowej. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Józefowi Ciągwie w siedemdziesięciolecie urodzin. Komitet redakcyjny: A. Lityński, M. Mikołajczyk, T. Adamczyk, A. Drogoń, W. Organiściak, Katowice-Kraków, Uniwersytet Śląski 2009.
    View in Google Scholar
  64. Górnicki Leonard, Nieuczciwa konkurencja, w szczególności przez wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług i środki ochrony w prawie polskim, Wrocław 1997.
    View in Google Scholar
  65. Górnicki Leonard, Prawo cywilne w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939, Wrocław, Kolonia Limited, 2000.
    View in Google Scholar
  66. Górnicki Leonard, Prawo Trzeciej Rzeszy w nauce i publicystyce prawniczej Polski międzywojennej (1933 - 1939). Bielsko-Biała: Wydawnictwo AS, 1993.
    View in Google Scholar
  67. Górnicki Leonard, „Prawo własności przemysłowej”, [w:] Prawo handlowe i gospodarcze II Rzeczypospolitej, red. Robert Jastrzębski. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    View in Google Scholar
  68. Górnicki Leonard, Rozwój idei praw autorskich: od starożytności do II wojny światowej. Wrocław: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, 2013.
    View in Google Scholar
  69. Gudowski Jacek, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Orzecznictwo. Piśmiennictwo. Warszawa: Wolters Kluwer, 2021.
    View in Google Scholar
  70. Guzik-Makaruk Ewa M., Fiedorczyk Piotr, „The Achievements of the Codification Commission of the Second Republic of Poland – a Cen-
    View in Google Scholar
  71. tury After Regaining the Independence” Internal Security (2018). DOI:10.5604/01.3001.0012.8398
    View in Google Scholar
  72. Hamza Gábor, Wege der Entwicklung des Privatrechts in Europa. Römischrechtliche Grundlagen der Privatrechtsentwicklung in den deutschsprachigen Ländern und ihre Ausstrahlungauf Mittelund Osteuropa. Passau: Schenk, 2007. doi:10.4067/S0716-54552007000100028.
    View in Google Scholar
  73. Harla Andrzej G., „Prawo upadłościowe oraz prawo o postępowaniu układowym”, [w:] Prawo handlowe i gospodarcze II Rzeczypospolitej, red. Robert Jastrzębski. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
    View in Google Scholar
  74. Honzatko Mieczysław, „Polski Kodeks Handlowy” Głos Prawa, nr 11 (1933).
    View in Google Scholar
  75. Hube Romuald, „Uwagi nad systematem Kodeksu cywilnego francuskiego” Themis Polska, t. V (1829).
    View in Google Scholar
  76. Huber Eugen, System und Geschichte des schweizerischen Privat-rechtes, t. I-IV. Basel, 1886-1894.
    View in Google Scholar
  77. Jakubowski Ireneusz, Prawo rzymskie w projektach kodyfikacyjnych polskiego Oświecenia. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1984.
    View in Google Scholar
  78. Janicka Danuta, „Kodeks Makarewicza w opiniach niemieckich autorów”, [w:] Nil nisi veritas. Księga dedykowana Profesorowi Jackowi Matuszewskiemu, red. Marcin Głuszak, Dorota Wiśniewska-Jóźwiak. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016.
    View in Google Scholar
  79. Janicka Danuta, „Makarewicz a Liszt. Próba analizy porównawczej” Czasopismo Prawno-Historyczne, z. 1 (2015): 107-128.
    View in Google Scholar
  80. Janicka Danuta, „Spór o teorie kary w dobie klasycznej szkoły prawa karnego na ziemiach polskich i niemieckich w XIX wieku”, Polska Akademia Umiejętności. Prace Komisji Historii Nauki Polskiej Akademii umiejętności, t. II (2000): 107-126.
    View in Google Scholar
  81. Janicka Danuta, Nauka o winie i karze w dziejach klasycznej szkoły prawa karnego w Niemczech w 1 połowie XIX wieku. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1998.
    View in Google Scholar
  82. Jastrzębski Robert, „Czek i jego funkcje w II Rzeczypospolitej” Studia Iuridica, t. XLII (2003): 77-104.
    View in Google Scholar
  83. Jastrzębski Robert, „Kodyfikacja i unifikacja polskiego prawa czekowego” Miscellanea historico – Iuridica, t. X (2011): 99-117.
    View in Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.