Pasek boczny artykułu
Treść głównego artykułu
Abstrakt
Niniejsze opracowanie odnosi się do problemu prawnego jakim są roszczenia Polski z tytułu strat wojennych w latach 1939-1945 w stosunku do państwa niemieckiego. W ocenie Niemiec sprawa tych roszczeń jest zamknięta. Z punktu widzenia państwa polskiego sprawa roszczeń jest nadal otwarta. W opracowaniu przedstawiono kalendarium wydarzeń istotnych z punktu widzenia tego tematu. Zaprezentowano argumentację prawną w sprawie zasadności dochodzenia tych roszczeń. Odniesiono się również do podnoszonych kontrargumentów.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Adamus Rafał, „Niemieckie 447” Do Rzeczy z 11 lipca 2019.
- Bachman Klaus, „Warum Polens Reparationsforderungen die Grenzen von Polen infrage stellen” Berliner Zeitung, 2 września 2022
- Bainczyk Magdalena, „Asymetria odszkodowań dla obywateli Polski za szkody poniesione w II wojnie światowej w stosunku do odszkodowań wypłaconych obywatelom innych państw” Policy Papers, nr 42 (2023).
- Barcz Jan, Jerzy Kranz, Reparacje od Niemiec po drugiej wojnie światowej w świetle prawa międzynarodowego Aspekty prawa i praktyki. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2019.
- Bierzanek Remigiusz, Wojna a prawo międzynarodowe. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982.
- Biuro Analiz Sejmowych 1996BAS-ZSP-2123/17, Warszawa, dnia 27 grudnia 2017 r. Informacja na temat działań prawnych związanych z dochodzeniem roszczeń odszkodowawczych od Niemiec za straty materialne i osobowe wywołane II wojną światową podejmowanych na drodze krajowej i międzynarodowej przez: Albanię, Bośnię i Hercegowinę, Bułgarię, Czarnogórę, Czechy, Danię, Estonię, Finlandię, Francję, Grecję, Holandię, Irlandię, Izrael, Litwę, Łotwę, Macedonię, Norwegię, Słowację, Węgry, Wielką Brytanię i Włochy.
- Biuro Analiz Sejmowych Warszawa, dnia 29 grudnia 2017 r. BAS-WAP – 2520/1. Opinia prawna w sprawie możliwości uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli składanego przez beneficjentów świadczeń wypłacanych przez fundację „Polsko-Niemieckie Pojednanie”, które dotyczyło nieodwołalnej rezygnacji z dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wynikających z nazistowskiego bezprawia.
- Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa, dnia 6 września 2017 r. BAS-WAP – 1455/17. Opinia prawna w sprawie możliwości dochodzenia przez Polskę od Niemiec odszkodowania za szkody spowodowane przez drugą wojnę światową w związku z umowami międzynarodowym.
- Broszat Martin, Nationalsozialistische Polenpolitik 1939-1945. Stuttgart: Deutsche Verlags-Anstalt, 1961.
- Czapliński Władysław, Odpowiedzialność za naruszenia prawa międzynarodowego w związku z konfliktem zbrojnym. Warszawa: Instytut Spraw Międzynarodowych, 2009.
- Domański Ludwik, Wojna jako tytuł prawny do wynagrodzenia za szkody i straty. Zarys teorji i praktyki prawa międzynarodowego, prywatnego i publicznego. Warszawa: G. P. N., 1915.
- Eberhardt Piotr, „The Curzon line as the eastern boundary of Poland. The origins and the political background” Geographica Polonica, nr 2 (2012): 5-21.
- Eckert Jorn, „Reparacje wojenne a rezygnacja z nich: niemiecko-polskie stosunki z perspektywy historyczno-prawnej”, przeł. Igor B. Nestoruk Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 2 (2005): 19-31.
- Hambura Stefan, Karol Karski, Mariusz Muszyński, Jan Sandorski, Tezy do stanowiska doktryny polskiej w sprawie uznania deklaracji z 23 sierpnia 1953 r. o zrzeczeniu się przez Polskę reparacji wojennych za nieobowiązującą. Poznań-Warszawa-Berlin, 2005.
- Hambura Stefan, Reparacje wojenne w stosunkach polsko-niemieckich. Ekspertyza BSiE Nr 302.
- Jarząbek Wanda, „Władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wobec problemu reparacji i odszkodowań od Republiki Federalnej Niemiec 1953-1989” Dzieje Najnowsze. Rocznik, nr 2 (2005): 85-103.
- Jorn Eckert, „Reparacje wojenne a rezygnacja z nich: niemiecko-polskie stosunki z perspektywy historyczno-prawnej” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 2 (2005).
- Kellerhof Sven, „Warum Deutschland Polen keine Reparationen schuldet” Die Welt, 3 sierpnia 2017.
- Kowalski Wojciech, Likwidacja skutków II wojny światowej w dziedzinie kultury. Warszawa: Instytut Kultury, 1994.
- Kowalski Wojciech, Monika Kuhnke, Looted and Restituted, Polnish Ministry of Foreign Affairs’ Efforts to Restitute Poland Cultural Goods Lost During World War II. Warszawa: Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2005.
- Łaski Piotr, „Polskie żądania reparacji wojennych wobec Niemiec oraz żądania odszkodowawcze Niemców wobec własności poniemieckiej w Polsce z tytułu jej utraty po II wojnie światowej” Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego, vol. XIX (2021): 139-162.
- Muszyński Mariusz, „Skuteczność oświadczenia rządu PRL z 23.8.1953 r. w sprawie zrzeczenia się reparacji rozważania w świetle prawa międzynarodowego” Kwartalnik Prawa Publicznego, nr 3 (2004): 43-79.
- Muszyński Mariusz, Przejęcie majątków niemieckich przez Polskę po II wojnie światowej. Studium prawnomiędzynarodowe i porównawcze. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Sto, 2003
- Najwyższa Izba Kontroli, Departament Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego, Informacja o wynikach kontroli KNO.410.006.00.2016 Nr ewid. 203/2016/P/16/024/KNO Odzyskiwanie utraconych dzieł sztuki.
- Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej. Warszawa 2022
- „Raport. Podstawy i ograniczenia prawnomiędzynarodowe reparacji wojennych ze szczególnym uwzględnieniem relacji niemiecko-polskiej Sygnatura akt: WD 2 - 3000 - 071/17 Zakończenie pracy: 28 sierpnia 2017 roku”, [w:] Raporty Służb Naukowych Bundestagu w sprawie reparacji wojennych dla Polski i odszkodowań dla polskich obywateli, oprac. Magdalena Bainczyk. Poznań: Instytut Zachodni, 2018.
- Ruchniewicz Krzysztof, „German War Compensation for Poland in the 1960s and 1970s”, Polish Foreign Affairs Digest, nr 1 (2005): 37-50.
- Rundstein Szymon, Szkody wojenne. Teorya nadzwyczajnych indemnizacyj w prawie publicznem. Warszawa: Hoesick, 1916.
- Sandorski Jan, „Nieważność zrzeczenia się przez Polskę reparacji wojennych a niemieckie roszczenia odszkodowawcze” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 3 (2004): 53-69.
- Sobański Piotr, „Zagadnienie restytucji polskich dóbr kultury zagrabionych przez hitlerowców podczas II wojny światowej” Palestra, nr 6 (2017): 74-81.
- Sobolewska Patrycja, „The Question of War Reparations in Polish-German Relations after World War II” Review of International, European and Comparative Law, vol. XVII (2019).
- Sołtysiak Dariusz, Podstawy prawne i implementacja odszkodowań niemieckich dla polskich ofiar eksperymentów pseudomedycznych w latach 1945–1989, Warszawa 2004
- Wolfson Michael, „Polens Forderungen zeugen von Doppelmoral” Bild, z 10 stycznia 2023.
- Żerko Stanisław, Reparacje i odszkodowania w stosunkach między Polską a RFN (zarys historyczny). Poznań: Instytut Zachodni, 2017.
- Żerko Stanisław, „Sprawa niemieckich odszkodowań za II wojnę światową w stosunkach między Polską a RFN” Colloquium” Pedagogika Nauko o Polityce i Administracji, nr 3 (2019): 101-126.
Referencje
Adamus Rafał, „Niemieckie 447” Do Rzeczy z 11 lipca 2019.
Bachman Klaus, „Warum Polens Reparationsforderungen die Grenzen von Polen infrage stellen” Berliner Zeitung, 2 września 2022
Bainczyk Magdalena, „Asymetria odszkodowań dla obywateli Polski za szkody poniesione w II wojnie światowej w stosunku do odszkodowań wypłaconych obywatelom innych państw” Policy Papers, nr 42 (2023).
Barcz Jan, Jerzy Kranz, Reparacje od Niemiec po drugiej wojnie światowej w świetle prawa międzynarodowego Aspekty prawa i praktyki. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2019.
Bierzanek Remigiusz, Wojna a prawo międzynarodowe. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982.
Biuro Analiz Sejmowych 1996BAS-ZSP-2123/17, Warszawa, dnia 27 grudnia 2017 r. Informacja na temat działań prawnych związanych z dochodzeniem roszczeń odszkodowawczych od Niemiec za straty materialne i osobowe wywołane II wojną światową podejmowanych na drodze krajowej i międzynarodowej przez: Albanię, Bośnię i Hercegowinę, Bułgarię, Czarnogórę, Czechy, Danię, Estonię, Finlandię, Francję, Grecję, Holandię, Irlandię, Izrael, Litwę, Łotwę, Macedonię, Norwegię, Słowację, Węgry, Wielką Brytanię i Włochy.
Biuro Analiz Sejmowych Warszawa, dnia 29 grudnia 2017 r. BAS-WAP – 2520/1. Opinia prawna w sprawie możliwości uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli składanego przez beneficjentów świadczeń wypłacanych przez fundację „Polsko-Niemieckie Pojednanie”, które dotyczyło nieodwołalnej rezygnacji z dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wynikających z nazistowskiego bezprawia.
Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa, dnia 6 września 2017 r. BAS-WAP – 1455/17. Opinia prawna w sprawie możliwości dochodzenia przez Polskę od Niemiec odszkodowania za szkody spowodowane przez drugą wojnę światową w związku z umowami międzynarodowym.
Broszat Martin, Nationalsozialistische Polenpolitik 1939-1945. Stuttgart: Deutsche Verlags-Anstalt, 1961.
Czapliński Władysław, Odpowiedzialność za naruszenia prawa międzynarodowego w związku z konfliktem zbrojnym. Warszawa: Instytut Spraw Międzynarodowych, 2009.
Domański Ludwik, Wojna jako tytuł prawny do wynagrodzenia za szkody i straty. Zarys teorji i praktyki prawa międzynarodowego, prywatnego i publicznego. Warszawa: G. P. N., 1915.
Eberhardt Piotr, „The Curzon line as the eastern boundary of Poland. The origins and the political background” Geographica Polonica, nr 2 (2012): 5-21.
Eckert Jorn, „Reparacje wojenne a rezygnacja z nich: niemiecko-polskie stosunki z perspektywy historyczno-prawnej”, przeł. Igor B. Nestoruk Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 2 (2005): 19-31.
Hambura Stefan, Karol Karski, Mariusz Muszyński, Jan Sandorski, Tezy do stanowiska doktryny polskiej w sprawie uznania deklaracji z 23 sierpnia 1953 r. o zrzeczeniu się przez Polskę reparacji wojennych za nieobowiązującą. Poznań-Warszawa-Berlin, 2005.
Hambura Stefan, Reparacje wojenne w stosunkach polsko-niemieckich. Ekspertyza BSiE Nr 302.
Jarząbek Wanda, „Władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wobec problemu reparacji i odszkodowań od Republiki Federalnej Niemiec 1953-1989” Dzieje Najnowsze. Rocznik, nr 2 (2005): 85-103.
Jorn Eckert, „Reparacje wojenne a rezygnacja z nich: niemiecko-polskie stosunki z perspektywy historyczno-prawnej” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 2 (2005).
Kellerhof Sven, „Warum Deutschland Polen keine Reparationen schuldet” Die Welt, 3 sierpnia 2017.
Kowalski Wojciech, Likwidacja skutków II wojny światowej w dziedzinie kultury. Warszawa: Instytut Kultury, 1994.
Kowalski Wojciech, Monika Kuhnke, Looted and Restituted, Polnish Ministry of Foreign Affairs’ Efforts to Restitute Poland Cultural Goods Lost During World War II. Warszawa: Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2005.
Łaski Piotr, „Polskie żądania reparacji wojennych wobec Niemiec oraz żądania odszkodowawcze Niemców wobec własności poniemieckiej w Polsce z tytułu jej utraty po II wojnie światowej” Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego, vol. XIX (2021): 139-162.
Muszyński Mariusz, „Skuteczność oświadczenia rządu PRL z 23.8.1953 r. w sprawie zrzeczenia się reparacji rozważania w świetle prawa międzynarodowego” Kwartalnik Prawa Publicznego, nr 3 (2004): 43-79.
Muszyński Mariusz, Przejęcie majątków niemieckich przez Polskę po II wojnie światowej. Studium prawnomiędzynarodowe i porównawcze. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Sto, 2003
Najwyższa Izba Kontroli, Departament Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego, Informacja o wynikach kontroli KNO.410.006.00.2016 Nr ewid. 203/2016/P/16/024/KNO Odzyskiwanie utraconych dzieł sztuki.
Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej. Warszawa 2022
„Raport. Podstawy i ograniczenia prawnomiędzynarodowe reparacji wojennych ze szczególnym uwzględnieniem relacji niemiecko-polskiej Sygnatura akt: WD 2 - 3000 - 071/17 Zakończenie pracy: 28 sierpnia 2017 roku”, [w:] Raporty Służb Naukowych Bundestagu w sprawie reparacji wojennych dla Polski i odszkodowań dla polskich obywateli, oprac. Magdalena Bainczyk. Poznań: Instytut Zachodni, 2018.
Ruchniewicz Krzysztof, „German War Compensation for Poland in the 1960s and 1970s”, Polish Foreign Affairs Digest, nr 1 (2005): 37-50.
Rundstein Szymon, Szkody wojenne. Teorya nadzwyczajnych indemnizacyj w prawie publicznem. Warszawa: Hoesick, 1916.
Sandorski Jan, „Nieważność zrzeczenia się przez Polskę reparacji wojennych a niemieckie roszczenia odszkodowawcze” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 3 (2004): 53-69.
Sobański Piotr, „Zagadnienie restytucji polskich dóbr kultury zagrabionych przez hitlerowców podczas II wojny światowej” Palestra, nr 6 (2017): 74-81.
Sobolewska Patrycja, „The Question of War Reparations in Polish-German Relations after World War II” Review of International, European and Comparative Law, vol. XVII (2019).
Sołtysiak Dariusz, Podstawy prawne i implementacja odszkodowań niemieckich dla polskich ofiar eksperymentów pseudomedycznych w latach 1945–1989, Warszawa 2004
Wolfson Michael, „Polens Forderungen zeugen von Doppelmoral” Bild, z 10 stycznia 2023.
Żerko Stanisław, Reparacje i odszkodowania w stosunkach między Polską a RFN (zarys historyczny). Poznań: Instytut Zachodni, 2017.
Żerko Stanisław, „Sprawa niemieckich odszkodowań za II wojnę światową w stosunkach między Polską a RFN” Colloquium” Pedagogika Nauko o Polityce i Administracji, nr 3 (2019): 101-126.