Treść głównego artykułu

Abstrakt

Obowiązek zapewnienia dostępności ma dla osób ze szczególnymi potrzebami istotne znaczenie. Wynika on zarówno z Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych z 2006 roku, jak i ustawy z 2019 roku o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (ustawa o dostępności). Na gruncie prawa polskiego pojęcie dostępności odnosi się do wszystkich osób ze szczególnymi potrzebami, a nie tylko do osób z niepełnosprawnością. Artykuł ma na celu rozważenie dostępności z perspektywy prawa administracyjnego. Wyjaśnia, że w odniesieniu do ustawowego uregulowania problematyki dostępności ze specjalnymi potrzebami należy posługiwać się terminem szerszym aniżeli "podmiot publiczny", tj. terminem „podmiot administrujący”, aby objąć zakresem podmiotowym wszystkie podmioty zobowiązane do zapewnienia dostępności osobom o specjalnych potrzebach, w tym podmioty niepubliczne realizujące zadania finansowane ze środków publicznych.


Ponadto, działania jednostek sektora finansów publicznych związane z zapewnieniem dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami przez te podmioty należy uznać za element kontroli zarządczej przewidzianej w przepisach ustawy o finansach publicznych. W celu egzekwowania obowiązku zapewnienia dostępności ustawa wprowadziła procedurę skargową związaną z brakiem dostępności. Obejmuje ona możliwość poinformowania podmiotu publicznego o braku dostępności oraz wniosek o zapewnienie dostępności. W przypadku, gdy podmiot publiczny nie zapewni osobie wnioskującej dostępności z powodu naruszenia prawa, osobie uprawnionej służy prawo złożenia skargi na brak dostępności. W takim przypadku Prezesa Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) może nakazać podmiotowi publicznemu zapewnienie dostępności w drodze decyzji. W razie braku realizacji nakazu w terminie stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji dotyczące grzywny w celu przymuszenia. Jest to istotne wzmocnienie w porównaniu do obowiązku zapewnienia niezbędnych racjonalnych dostosowań przewidzianych w dyrektywie 2000/78/WE oraz odpowiednich przepisach prawa polskiego.

Słowa kluczowe

accessibility, public entity, administering entity, management control, complaints procedure, right to access accessibility, public entity, administering entity, management control, complaints procedure, right to access

Szczegóły artykułu

Referencje

  1. Broderick Andrea, „Of rights and obligations: the birth of accessibility” The International Journal of Human Rights, 24:4 (2020): 393-414. https://doi.org/10.1080/13642987.2019.1634556.
  2. Bugowski Łukasz, Czech Marta, „Zapewnianie dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w urzędach gmin w województwie podlaskim – aspekty finansowe i prawne” [Assurance of accessibility for persons with special needs in municipalities of the Podlaskie voivodship – financial and legal aspects] Samorząd Terytorialny, No. 11 (2022): 60-71.
  3. Jagielski Jacek „Podmioty administracji i podmioty administrujące”, [w:] Prawo administracyjne, ed. Jacek Jagielski, Marek Wierzbowski. 183-184. Warszawa: Wolters Kluwer, 2022.
  4. Kasiński Michał, „Podmioty administrujące”, [w:] Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, ed. Małgorzata Stahl. 321-361. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
  5. Mączyński Marek, „Struktura organizacyjna”, [w:] Kontrola zarządcza w jednostkach samorządu terytorialnego, ed. Bogdan Dolnicki. 151-261. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
  6. Małecka-Łyszczek Magdalena, „Komunikacja zewnętrzna”, [w:] Kontrola zarządcza w jednostkach samorządu terytorialnego, ed. Bogdan Dolnicki. 151-261. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
  7. Małecka-Łyszczek Magdalena, „Podmioty ekonomii społecznej jako podmioty administrujące” Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego, nr 917 (2013): 73-87.
  8. Małecka-Łyszczek Magdalena, „Przestrzeganie wartości etycznych”, [w:] Kontrola zarządcza w jednostkach samorządu terytorialnego, ed. Bogdan Dolnicki. 151-261. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
  9. Małecka-Łyszczek Magdalena, Radosław Mędrzycki, Osoby ubogie, niepełnosprawne i bezdomne w systemie pomocy społecznej. Warszawa: Wolters Kluwer, 2021.
  10. Roszewska Katarzyna, „Accessibility – one of the human rights or the means of their implementation” Prawo i Więź, No. 3 (2021): 158-176. http://dx.doi.org/10.36128/priw.vi37.291.
  11. Roszewska Katarzyna, „The implementation of the rights of persons with disabilities to employment on the basis of the convention on the rights of persons with disabilities (CRPD)” Białostockie Studia Prawnicze, No. 2 (2019): 91-100. DOI:10.15290/bsp.2019.24.02.04.
  12. Series Lucy, „Disability and Human Rights”, [in:] Routledge Handbook of Disability Studies, ed. Nick Watson, Alan Roulstone, Carol Thomas, 2 ed. 72-88. New York-London: Routledge, 2022. https://tandfbis.s3-us-west-2.amazonaws.com/rt-files/docs/Open+Access+Chapters/9781138365308_oachapter6.pdf.
  13. The United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities. Commentary, ed. Valentina Della Fina, Rachele Cera, Giuseppe Palmisano (Cham: Springer, 2017), 225. DOI:10.1007/978-3-319-43790-3.
  14. Torbus Urszula, „Równe traktowanie osób niepełnosprawnych w zatrudnieniu” [Equal treatment of persons with disabilities in employment], [in:] Prawo a niepełnosprawność. Wybrane aspekty, ed. Maria Bosak. 59-66. Warsaw: C. H. Beck, 2015.
  15. Ustawa o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Komentarz, ed. Katarzyna Roszewska. Warszawa: Wolters Kluwer: LEX 2021.