Przedmiotem niniejszego opracowania są dylematy, jakie rodzą się na gruncie tezy postawionej przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 17 lipca 2019 r. Przyjęty w niej sposób pojmowania zdolności rozpoznania znaczenia czynu oraz zdolności pokierowania swoim postępowaniem przez sprawcę czynu zabronionego, stanowiących psychologiczny człon ustawowego określenia poczytalności w znacznym stopniu ograniczonej (art. 31 § 2 k.k.), stanowi punkt wyjścia do podjęcia rozważań nad ich charakterystyką. W świetle rzeczonego judykatu prima facie zdaje się ona zasługiwać na aprobatę. Jednak ich określenie przez ten sąd mianem „stanów”, tudzież postrzeganie w nich „istotnych okoliczności” mających wpływ na łagodniejszy wymiar kary musi już budzić uzasadnione kontrowersje. Celem tego opracowania jest ich ukazanie, a także wyprowadzenie wniosków co do zasadności tego stanowiska na podstawie dogmatycznoprawnej analizy zagadnienia poczytalności zmniejszonej.