Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Artykuły

Nr 2 (45) (2023)

Przestępstwo seksualnego wykorzystania niepoczytalności lub bezradności: Uwagi, wnioski i postulaty dotyczące mentis statum victimae

Przesłane
27 listopada 2022
Opublikowane
10-07-2023

Abstrakt

Niniejsze opracowanie jest poświęcone prawnokarnym zagadnieniom szczególnego stanu, w jakim znajduje się osoba, którą sprawca przestępstwa określonego w art. 198 k.k. doprowadza do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności. Jego celem jest wykazanie potrzeby nowelizacji art. 198 k.k. w omawianym względzie. Przemawiają za tym wątpliwości, jakie nasuwa pogłębiona analiza znaczenia obydwu tytułowych stanów. Podniesione zastrzeżenia prowadzą do wniosku, iż aktualne brzmienie tego przepisu nie jest rezultatem przemyślanej decyzji racjonalnego prawodawcy. Dotyczy to zarówno stanu, który ustawodawca karny określa w sposób nakazujący jego pojmowanie przez pryzmat niepoczytalności, o której mowa art. 31 § 1 k.k., jak i znamienia bezradności. Wnioski końcowe, poprzedzone stosownymi wywodami oraz argumentacją odwołującą się również do innych dziedzin wiedzy, pozwalają na wysuniecie stosownych postulatów de lege ferenda w  zakresie pożądanych zmian w art. 198 k.k. Zostaną one wyprowadzone na podstawie przeprowadzonej analizy dogmatycznej przepisu karnego (metoda formalno- dogmatyczna).

Bibliografia

  1. Andrejew Igor, Witold Świda, Władysław Wolter, Kodeks karny z komentarzem. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1973.
    Pokaż w Google Scholar
  2. Banaś-Grabek Marta, Bartłomiej Gadecki, Joanna Karnat, Aneta Łyżwa, Rafał Łyżwa Kodeks karny. Część szczególna: art. 148-251. Komentarz. Warszawa: C. H. Beck, 2020.
    Pokaż w Google Scholar
  3. Barczyk Angelika, Psychologia, psychiatria i prawo wobec podsądnych zaburzonych psychicznie. Mysłowice: GWSP 2006.
    Pokaż w Google Scholar
  4. Cibor Ryszard, „Psychologiczne uwarunkowania poczucia bezradności”, [w:] Bezradność. Interdyscyplinarne studium zjawiska w kontekście zmiany społecznej i edukacyjnej, red. Zenon Gajdzica, Marek Rembierz. 91-97. Katowice Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2005.
    Pokaż w Google Scholar
  5. Colman Andrew, Słownik psychologii. Warszawa: PWN, 2009.
    Pokaż w Google Scholar
  6. Czusz Agnieszka, Wojciech Otrębski, „Seksualność osób niepełnosprawnych umysłowo- wyzwanie dla metodologii badań i praktyki psychologicznej”, [w:] Oblicza psychologii klinicznej- pamięci profesora Janusza Kostrzewskiego, red. Ewa Zasępa, Tadeusz Gałkowski. 259-278. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2014.
    Pokaż w Google Scholar
  7. Encyklopedia popularna PWN. Edycja 2011, wyd. 35. Warszawa: PWN, 2011.
    Pokaż w Google Scholar
  8. Falicki Zdzisław, Leszek Wandzel, Psychiatria sądowa dla studentów Wydziału Prawa. Białystok: Dział Wydawnictw Fillii uw w Białymstoku, 1990.
    Pokaż w Google Scholar
  9. Filar Marian, „Przestępstwa seksualne w nowym Kodeksie karnym” Nowa kodyfikacja karna. Kodeks karny. Krótkie komentarze, z 2 (Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości, 1997): 7-64.
    Pokaż w Google Scholar
  10. Filar Marian, Przestępstwa seksualne w polskim prawie karnym. Toruń: UMK, 1985.
    Pokaż w Google Scholar
  11. Gałecki Piotr, Anna Szulc, Psychiatria. Wrocław: Edra Urban & Partner, 2020.
    Pokaż w Google Scholar
  12. Gardocki Lech, Prawo karne, wyd. 22. Warszawa: C. H. Beck, 2021.
    Pokaż w Google Scholar
  13. Golonka Anna, „Psychologiczne kryteria oceny poczytalności sprawcy czynu zabronionego”, Wojskowy Przegląd Prawniczy, nr 3-4 (2012): 58-75.
    Pokaż w Google Scholar
  14. Golonka Anna, Niepoczytalność i poczytalność ograniczona. Warszawa: WKL, 2013.
    Pokaż w Google Scholar
  15. Gradziński Tomasz, „Wyuczona bezradność – przegląd koncepcji”, [w:] Bezradność. Interdyscyplinarne studium zjawiska w kontekście zmiany społecznej i edukacyjnej, red. Zenon Gajdzica, Marek Rembierz. 82-90. Katowice Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2005.
    Pokaż w Google Scholar
  16. Habrat Dorota, „Osoba nieporadna jako pokrzywdzona przestępstwem znęcania się” Studia Prawnicze, z. 2 (2018): 115-130.
    Pokaż w Google Scholar
  17. doi 10.5281/zenodo.1400073.
    Pokaż w Google Scholar
  18. Hajdukiewicz Danuta, Podstawy prawne opiniowania sądowo- psychiatrycznego w postępowaniu karnym, w sprawach o wykroczenia oraz w sprawach nieletnich. wyd. 2. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii, 2007.
    Pokaż w Google Scholar
  19. Hajdukiewicz Danuta, Zagadnienia psychiatrii sądowej, cz. 1, Podstawy prawne i medyczne. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii, 2016.
    Pokaż w Google Scholar
  20. Heitzman Janusz, Inga Markiewicz, „Niepoczytalność – doktryna, praktyka, skuteczność, alternatywa” Psychiatria po dyplomie, nr 3 (2012): 46-51.
    Pokaż w Google Scholar
  21. Jankowiak Agata, Krupiński Ryszard, Słownik psychologiczny. Leksykon ludzkich zachowań. Konin: Psychoskok, 2012.
    Pokaż w Google Scholar
  22. Kodeks karny. Część ogólna, t. I, Komentarz do art. 1-116, wyd. 3, red. Andrzej Zoll. Warszawa: WKL, 2007.
    Pokaż w Google Scholar
  23. Kodeks karny. Część szczególna, t. II, cz. 1, Komentarz do art. 117-211a, red. Andrzej Zoll, Włodzimierz Wróbel, wyd. 4. Warszawa: WKL, 2017.
    Pokaż w Google Scholar
  24. Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do artykułów 117–221, t. I, red. Andrzej Wąsek, Robert Zawłocki, wyd. 4. 902-1165. Warszawa, C. H. Beck, 2010.
    Pokaż w Google Scholar
  25. Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. Jacek Giezek. Warszawa: WKL 2014.
    Pokaż w Google Scholar
  26. Kodeks karny. Komentarz, red. Alicja Grześkowiak, Krzysztof Wiak, wyd. 6. Warszawa: C.H. Beck, 2019.
    Pokaż w Google Scholar
  27. Kodeks karny. Komentarz, red. Marian Filar, wyd. 2. Warszawa: Lexis Nexis, 2010.
    Pokaż w Google Scholar
  28. Kodeks karny. Komentarz, t. II, art. 117-277, red. Andrzej Zoll. Warszawa: WKL, 2013.
    Pokaż w Google Scholar
  29. Kodeks karny. Komentarz. Część szczególna – art. 117-221, t. I, red. Michał Królikowski, Robert Zawłocki, wyd. 4. Warszawa: C. H. Beck, 2017.
    Pokaż w Google Scholar
  30. Królikowski Michał, Robert Zawłocki, Prawo karne, wyd. 4. Warszawa: C. H. Beck, 2020.
    Pokaż w Google Scholar
  31. Kulik Marek, Marek Mozgawa, Agnieszka Szczekala, „Przestępstwo uprowadzenia lub zatrzymania małoletniego lub osoby nieporadnej – art. 211 k.k. (ze szczególnym uwzględnieniem tzw. uprowadzeń rodzicielskich)” Prawo w Działaniu, nr 16 (2013): 7-57.
    Pokaż w Google Scholar
  32. Kwiecińska-Zdrenka Monika, „Bezradność w ujęciu socjologii i psychologii”, [w:] Bezradność. Interdyscyplinarne studium zjawiska w kontekście zmiany społecznej i edukacyjnej, red. Zenon Gajdzica, Marek Rembierz. 35-60. Katowice Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2005.
    Pokaż w Google Scholar
  33. Leszczyński Juliusz, „Przestępstwa tzw. seksualne w projekcie polskiego kodeksu karnego (wersja z grudnia 1991 r.)” Palestra, nr 9-10 (1992): 30-39.
    Pokaż w Google Scholar
  34. Malinowski Adolf, Podstawowe zagadnienia w orzecznictwie sądowo-psychiatrycznym. Kompendium dla lekarzy i prawników. Warszawa: PZWL, 1959.
    Pokaż w Google Scholar
  35. Mioduski Kryspin, „Zabójstwo pod wpływem silnego wzruszenia”, Wojskowy Przegląd Prawniczy, nr 1 (1956): 27-36.
    Pokaż w Google Scholar
  36. Myśliwiec Hubert, „Seksualne wykorzystanie bezradności lub niepoczytalności innej osoby (art. 198 k.k.)” Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, z. 2 (2013): 77-121.
    Pokaż w Google Scholar
  37. Nawrot Oktawian, Wprowadzenie do logiki dla prawników, wyd. 5. Warszawa: WKL, 2020.
    Pokaż w Google Scholar
  38. Patyjewicz Lucyna, „Bezradność człowieka w starości”, [w:] Bezbronność człowieka wobec systemu, red. Jerzy Mirosław Jarosz, Anna Włoszczak-Szubzda, Piotr Dziemidok. 45-56. Lublin: Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji w Lublinie, 2010.
    Pokaż w Google Scholar
  39. Petzel Jacek, „Rachunek zdań”, [w:] Logika dla prawników, red. Sławomir Lewandowski. 71-107. Warszawa: WKL, 2022.
    Pokaż w Google Scholar
  40. Prawo karne materialne. Część ogólna, red. Marek Mozgawa. Kraków: Zakamycze, 2006.
    Pokaż w Google Scholar
  41. Prawo karne materialne. Część ogólna, red. Marek Mozgawa. Warszawa: WKL, 2020.
    Pokaż w Google Scholar
  42. Projekt kodeksu karnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i przepisy wprowadzające. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1956.
    Pokaż w Google Scholar
  43. Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym. System Prawa Karnego, t. X, red. Jarosław Warylewski. 613-947. Warszawa: C. H. Beck-Instytut Nauk Prawnych PAN, 2012.
    Pokaż w Google Scholar
  44. Pużyński Stanisław, „Choroba psychiczna – problemy z definicją oraz miejscem w diagnostyce i regulacjach prawnych” Psychiatria Polska, nr 3 (2007): 299-308.
    Pokaż w Google Scholar
  45. Reber Arthur, Emily Reber, Słownik psychologii. Warszawa: Scholar, 2008.
    Pokaż w Google Scholar
  46. Sehn Jan, Karol Spett, „Zmniejszona poczytalność” Państwo i Prawo, nr 2 (1961): 286-294.
    Pokaż w Google Scholar
  47. Sędek Grzegorz, „Przegląd badań i modeli teoretycznych zjawiska wyuczonej bezradności” Przegląd Psychologiczny, nr 3 (1983): 587-609.
    Pokaż w Google Scholar
  48. Sędek Grzegorz, Mirosław Kofta, „W poszukiwaniu uniwersalnych wyznaczników zjawiska wyuczonej bezradności: Przegląd klasycznych wyników eksperymentalnych i test empiryczny koncepcji egotystycznej”, [w:] Psychologia aktywności: zaangażowanie, sprawstwo, bezradność, red. Mirosław Kofta. 117-145. Poznań: Nakom, 1993.
    Pokaż w Google Scholar
  49. Sygit Bogusław, „Recenzja książki M. Tarnawskiego pt. »Zmniejszona poczytalność sprawcy przestępstwa«” Palestra, nr 12 (1977): 102-106.
    Pokaż w Google Scholar
  50. Tarnawski Maciej, Zmniejszona poczytalność sprawcy przestępstwa. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1976.
    Pokaż w Google Scholar
  51. Warylewski Jarosław, Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności. Rozdział XXV kodeksu karnego. Komentarz. Warszawa: C. H. Beck, 2001.
    Pokaż w Google Scholar
  52. Wolter Władysław, „Zagadnienia psychiatryczne z punktu widzenia prawa karnego materialnego”, [w:] Marian Cieślak, Karol Spett, Adam Szymusik, Władysław Wolter, Psychiatria w procesie karnym, wyd. 3. 33-36. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1991).
    Pokaż w Google Scholar
  53. Wolter Władysław, Nauka o przestępstwie. Warszawa: PWN, 1973.
    Pokaż w Google Scholar
  54. Zoll Andrzej, Włodzimierz Wróbel, Polskie prawo karne. Kraków: Znak, 2011.
    Pokaż w Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.