Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

Articles

No. 4 (42) (2022)

Attempts at Codification of the Polish Crown Law in the ‘Noblemen Republic’ Between the 15th and 17th Centuries

Submitted
8 December 2022
Published
19-01-2023 — Updated on 25-01-2023
Versions

Abstract

The author focuses on the activity toward the codification of old-Polish law between the 15th and 17 centuries. The Author discussed the achievements of codification that gained the official status and were included among sources of statutory law. Unfortunately, their count is not impressive; one can identify only two of them: Łaski Statut and Formula Processus. Separately, other works on codifications, undertaken from an initiative of state authorities – the General Diet (Sejm Walny) or the king, were presented. Those attempts were prominent in the first half of the 16th century but failed ultimately. Many were transformed, sometimes even against their creators’ wishes, into private initiatives. Authors of individual
codification projects often hoped that the General Diet would eventually accept their proposals to become the cannon of statutory law. Those plans fell apart, and individual projects were not accepted as official legal sources but were popularised in private collections. Finally, the author shortly discusses the old-Polish research on the law created during the analyzed period. They were prepared as private collections of legal acts or attempts at proper old-Polish law descriptions. They represented various content, structure, and quality. The aim of their creation was mainly practical – to serve the daily works of the justice system. The other sources analyzed by the author were particular – local and fragmentary sources
of the law. Their enactments were caused by the failure of attempts to accept the complete codification of old-Polish civil and criminal law.

References

  1. Źródła.
    View in Google Scholar
  2. - "Cautele quaedam in iure terrestri tentae et observate". W Archiwum Komisji Prawniczej, t. IX, wyd. S. Kutrzeba, Kraków: Nakładem Akademii Umiejętności 1913.
    View in Google Scholar
  3. - "Ius municypale, to jest prawo miejskie majdeburskie, nowo z łacińskiego i z niemieckiego na polski język z pilnością i wiernie przełożone", wyd. Grzegorz Maria Kowalski, Kraków, Biblioteca Jagiellonica. Fontes et studia, T. 20.2011.
    View in Google Scholar
  4. - Jus polonicum codicibus veteribus manuscriptis et editionibus quibusque collatis, wyd. Jan Wincenty Bandtkieuj, Warszawa: Typographia Publica, Societatis Regiea Philomaticae Varsaviensis 1831.
    View in Google Scholar
  5. - Polskie statuty ziemskie w redakcji najstarszych druków (Syntagmata), wyd. Ludwik Łysiak, Stanisław Roman, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958.
    View in Google Scholar
  6. - Starodawne polskiego prawa pomniki, wyd. Michał Bobrzyński, t. III, Kraków. Nakładem Akademii Umiejętności, 1874.
    View in Google Scholar
  7. - Statuta Y Metrika Przywileiów Koronncy Ięzykiem Polskim Spisane, Y porządkiem prawie przyradzonym a barzo snadnym nowo zebrane Przez Stanisława Sarnickiego, cz. 1-2, Kraków: W Drukarni Łazarzowey, 1594.
    View in Google Scholar
  8. - Średnioweieczne prawa mazowieckiego pomniki z rękopisu petersburskiego, wyd. Oswald Balzer, Kraków: Nakładem Akademii Umiejętności, 1895.
    View in Google Scholar
  9. - Volumina Legum, T. 1-6, Inwentarz, Petesburg: nakł. Jozafata Ohryzki, 1859-1860.
    View in Google Scholar
  10. Literatura.
    View in Google Scholar
  11. - Balzer, Oswald, W spawie sankcyi statutu mazowieckiego pierwszego z roku 1532. Kraków: Nakładem Akademii Umiejętności, 1890.
    View in Google Scholar
  12. - Bardach, Juliusz, Bogusław Leśnodorski, MIchał Pietrzak. Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa: LexisNexis 2009.
    View in Google Scholar
  13. - Bibrzycki, Kazimierz. "Palczowski (Palczewski) Jan z Brzeziny. 61-62. W Polski Słownik Biograficzny. T. 25/1, 198.
    View in Google Scholar
  14. - Bobrzyński, Michał. "Przedmowa". W Starodawne Polskiego Prawa Pomniki, t.III, wyd. M. Bobrzyński, VI-XXIII. Kraków: Nakładem Akademii Umiejętności, 1875.
    View in Google Scholar
  15. - Borzestowski, Marian. "Sprawa uchwalenia korektury pruskiej w obradach sejmiku generalnego Prus Królewskiuch (1580-1599)". W Studia Culmensia Historico-Juridica czyli Księga pamiętkowa 750-lecia prawa chełmińskiego, red. Zbigniew Zdrójkowski. T. 2, 235-270. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1990.
    View in Google Scholar
  16. - Bukowska, Krystyna. Tomasz Drezner polski romanista XVII wieku i jego znaczenie dla nauki prawa w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1960.
    View in Google Scholar
  17. - Byliński, janusz. "Jan Swoszowski - wytrawny parlamenmtarzysta i prawnik czasów Zygmunta III Wazy", 175-1888. Wrocław: Sobótka, nr 48, z. 2-3, 1993.
    View in Google Scholar
  18. - Bystroń, Jan Stanisław. Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Wiek XVI-XVIII. T.II. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1994.
    View in Google Scholar
  19. - Dunin, Karol. Dawne mazowieckie prawo. Warszawa: Biblioteka Umiejętności Prawnych, 1880.
    View in Google Scholar
  20. - Dzieduszycki, Klemens. Jan Herburt. Kasztelan sanocki. Rys biograficzny. Lwów: nakł. Karola Wilda z drukarni "Dziennika Polskiego", 1879.
    View in Google Scholar
  21. - Gansiniec, Ryszard. "Redaktor Syntagmatów", 191-296. Poznań: Czasopismo Prawno-Historyczne, R. 8, Nr 1, 1956.
    View in Google Scholar
  22. - Guzowski, Piotr. Pierwszy polski indeks ksiąg zakazanych, 195-196. Białystok: Studia Podlaskie. T. XII, 2002.
    View in Google Scholar
  23. - Jurek,Piotr, Historia państwa i prawa polskiego. Źródła prawa, sądownictwo. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1996.
    View in Google Scholar
  24. - Kaczmarczyk, Zdzisław, Bogusław Leśnodorski. Historia państwa i prawa Polski. Tom II od połowy XV wieku do r. 1795. Warszawa: Państwowe Wtdawnictwo Naukowe, 1966.
    View in Google Scholar
  25. - Kamińska, Krystyna. Summa Rajmunda Partenopejczyka jako zabytek średniowiecznego prawa rzymskiego. Poznań: Czasopismo Prawno-Historyczne, t. 26, z. 1, 147-157,1974.
    View in Google Scholar
  26. - Kamiński, Jan. Otto z Chodcza wojewoda krakowski: próba monografii historycznej. Złoczów: Dukarnia Wilhelma Zukerkandla, 1911.
    View in Google Scholar
  27. - Kawecka-Gryczowa, Alodia. "Janoszowski Jan Łazarzowic", 598-600. W Polski Słownik Biograficzny. T. 10, 1962/1964.
    View in Google Scholar
  28. - Kolankowski, Zygmunt. Zapomniany prawnik XVI wieku Jan Łączyński i jego "Kompendium sądów Króla Jegomości" Studium z dziejów polskiej literatury prawniczej. Toruń: Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, R. 63, a. 2, 1960.
    View in Google Scholar
  29. - Kowalska, Halina. "Przyłuski Jakub". 206-209. W Polski Słownik Biograficzny. T. 29/1, 1986.
    View in Google Scholar
  30. - Kowalska, Halina i Janusz Sikorski. "Sarnicki Stanisław". 217-223. W Polski Słownik Biograficzny. T. 35/2, 1994.
    View in Google Scholar
  31. - Kowalski, Grzegorz Maria. "Paweł szczerbic h. Jelita (Koźlerogi) odmienione (1552-1609)", 397-399. W Polski Słownik Biograficzny. T. 47/3, 2011.
    View in Google Scholar
  32. - Kunderewicz, Cezary. Dzieła Stanisława Łochowskiego i Marcina Paciorkowskiego o polskim procesie granicznym. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1956.
    View in Google Scholar
  33. - Lengnich, Bogumił, Prawo pospolite Królestwa Polskiego. Kraków: Redakcja Kwartalnika Naukowego, 1836.
    View in Google Scholar
  34. - Lesiński, Bogdan, Władysław Rozwadowski. Historia prawa sądowego. Zarys wykładu. Poznań: Ars boni et aequi, 1992.
    View in Google Scholar
  35. - Lewandowska-Malec, Izabela. "Krakowskie postulaty reformy szlacheckiego wymiaru sprawiedliwości I poł. XVII w." W Dzieje wymiaru sprawiedliwości, red. Tadeusz Maciejewski, 219-226. Koszalin: Miscelanea, Wydawnictwo Uczelnianej Bałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej, 1999.
    View in Google Scholar
  36. - Lewandowska-Malec, Izabela. "Pisarz ziemski Jan Swoszowski autorem projektu reformy ziemskiego procesu sądowego". W Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie - idee - prawo, red. Adam Lityński i Piotr Fiedorczyk, 243-258. Białystok: Wydawniztwo Uniwersytetu, 2002.
    View in Google Scholar
  37. - Lewandowska-Malec, Izabela, Postulaty reformy procesu sądowego w okresie rokoszu sandomierskiego (1606-1609), 53-69. Kraków; Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, z 1052, Prace Prawnicze, z 141, 1992.
    View in Google Scholar
  38. - Maciejewski, Tadeusz. Historia ustroju i prawa sądowego Polski. Warszawa: C.H.Beck, 2008.
    View in Google Scholar
  39. - Malinowska, Irena. Mikołaj Zalaszowski. Polski prawnik XVII stulecia na tle ówczesnej nauki prawa. Kraków: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Rozprawy i Studia, 1960.
    View in Google Scholar
  40. - Moniuszko, Adam. Postulaty zmian w ziemskim procesie koronnym a próba jego reformy na przełomie XVI i XVII wieku. 147-173. Warszawa: Zeszyty Prawnicze Unowersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, t. 5, z. 1, 2005.
    View in Google Scholar
  41. - Naworski, Zbigniew. Szlachecki wymiar sprawiedliwości w Prusach Królewskich (1454-1772). Organizacja i funkcjonowanie. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004.
    View in Google Scholar
  42. - Pacuski, Kazimierz. "Prażmowski Wawrzyniec", 391-393. W Polski Słownik Biograficzny, t. 28, 1984/1985.
    View in Google Scholar
  43. - Pauli, Lesław. Jan Nixdorff, pisarz prawa procesowego (1625-1697). Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1957.
    View in Google Scholar
  44. - Picur, Julia. O zbiorze Statuta i przywileje koronne z łacińskiego języka na polskie przełożone, nowym porządkiem zebrane autorstwa Jana Herburta, 167-192. Wrocław: Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis, vol. 6,nr 1, 2017.
    View in Google Scholar
  45. - Płaza, Stanisław. Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. I:X-XVIII w. Kraków: Księgarnia Akademicka, Wydawnictwo Naukowe, 1997.
    View in Google Scholar
  46. - Reszczyński, Jarosław. "O prawie i różności praw" w częściach wstępnych Summy legum i Sigismundiny". W Leges Sapere. Studia i prace dedykowane profesorowi Januszowi Sondlowi w pięćdziesiątą rocznicę pracy naukowej, red. Wacław Uruszczak, Paulina Święcicka-Wystrychowska, Andrzej Kremer, 442-470. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
    View in Google Scholar
  47. - Reszczyński, Jarosław. "Paweł Szczerbicz i jego tłumaczenia prawa niemieckiego". W Regnare Gubernare Administrare, t. 2, Z dziejów administracji i nauki prawa, red. Stanisław Grodziski i Andrzej Dziadzio, 191-206. Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. - Oficyna Wydawnicza Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, 2012.
    View in Google Scholar
  48. - Reszczyński, Jarosław. Sądownictwo i proces w kodyfikacji Macieja Śliwnickiego z 1523 roku. O wpływach prawa rzymskiego i praw obcych na myśl prawną polskiego Odrodzenia. Kraków: Monografie Wydziału Prawa i Adninistracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
    View in Google Scholar
  49. - Sójka-Zielińska, Katarzyna. Historia prawa. Warszawa: Pańastwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981.
    View in Google Scholar
  50. - Tafiłowski, Piotr. Jan Łaski (1456-1531): kanclerz koronny i prymas Polski. Warszawa: Uniwersytetv Warszawski, 2007.
    View in Google Scholar
  51. - Uruszczak, Wacław. Commune incliti Poloniae Regni privilegium costitutionum et indultuum. O tytule i mocy prawnej Statutu Łaskiego z 1506 roku. Kraków: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej, z. 96, 2006.
    View in Google Scholar
  52. - Uruszczak, Wacław. Historia państwa i prawa polskiego 966-1795. Warszawa; Wolters Kluwer, 2021.
    View in Google Scholar
  53. - Uruszczak, Wacław. Korektura praw z 1532 r. Studium historyczno-prawne, T. I-II. Warszawa-Kraków: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace prawnicze, t. CMLXVI, z. 135, t. MIII, z. 137, 1990-1991.
    View in Google Scholar
  54. - Uruszczok, Wacław. Król i sejm w świetle Korektury praw z 1532 r. Z badań nad przyczynami jej upadku, 123-141. Kraków: Krakowskie Sudia Prawnicze, t. VIII, 1975.
    View in Google Scholar
  55. - Zdrójkowski, Zbigniew, "Korektura pruska - jej powstanie, dzieje oraz jej rola w historii polskiej jurysdykcji i myśli prawniczej (1598-1830)", 109-151, Poznań: Czasopismo Prawno-Hisoryczne, t. XIII, z. 1, 1961.
    View in Google Scholar
  56. - Zięba, Agnieszka. "Summa" Rajmunda Partenopejczyka i je znaczenie w dyskusji o roli prawa rzymskiego w dawnej Polsce". W Leges Sapere. Studia i prace dedykowane profesorowi Januszowi Sondlowi w pięćdziesiątą rocznicę pracy naukowej, red. Wacław Uruszczak, Paulina Święcicka-Wystrychowska, Andrzej Kremer, 755-767. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
    View in Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.

Most read articles by the same author(s)