Pasek boczny artykułu

Przesłane
27 listopada 2022
Opublikowane
10 lipca 2023
Pobieranie
pdf
Statystyczny
Read Counter : 628 Pobieranie : 622

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Niniejsze opracowanie jest poświęcone prawnokarnym zagadnieniom szczególnego stanu, w jakim znajduje się osoba, którą sprawca przestępstwa określonego w art. 198 k.k. doprowadza do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności. Jego celem jest wykazanie potrzeby nowelizacji art. 198 k.k. w omawianym względzie. Przemawiają za tym wątpliwości, jakie nasuwa pogłębiona analiza znaczenia obydwu tytułowych stanów. Podniesione zastrzeżenia prowadzą do wniosku, iż aktualne brzmienie tego przepisu nie jest rezultatem przemyślanej decyzji racjonalnego prawodawcy. Dotyczy to zarówno stanu, który ustawodawca karny określa w sposób nakazujący jego pojmowanie przez pryzmat niepoczytalności, o której mowa art. 31 § 1 k.k., jak i znamienia bezradności. Wnioski końcowe, poprzedzone stosownymi wywodami oraz argumentacją odwołującą się również do innych dziedzin wiedzy, pozwalają na wysuniecie stosownych postulatów de lege ferenda w  zakresie pożądanych zmian w art. 198 k.k. Zostaną one wyprowadzone na podstawie przeprowadzonej analizy dogmatycznej przepisu karnego (metoda formalno- dogmatyczna).

Słowa kluczowe

przestępstwo seksualne, bezradność, nieporadność, niepoczytalność, pokrzywdzony sexual offense, helplessness, clumsiness, insanity, victim

Szczegóły artykułu

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Referencje

  1. Andrejew Igor, Witold Świda, Władysław Wolter, Kodeks karny z komentarzem. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1973.
  2. Banaś-Grabek Marta, Bartłomiej Gadecki, Joanna Karnat, Aneta Łyżwa, Rafał Łyżwa Kodeks karny. Część szczególna: art. 148-251. Komentarz. Warszawa: C. H. Beck, 2020.
  3. Barczyk Angelika, Psychologia, psychiatria i prawo wobec podsądnych zaburzonych psychicznie. Mysłowice: GWSP 2006.
  4. Cibor Ryszard, „Psychologiczne uwarunkowania poczucia bezradności”, [w:] Bezradność. Interdyscyplinarne studium zjawiska w kontekście zmiany społecznej i edukacyjnej, red. Zenon Gajdzica, Marek Rembierz. 91-97. Katowice Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2005.
  5. Colman Andrew, Słownik psychologii. Warszawa: PWN, 2009.
  6. Czusz Agnieszka, Wojciech Otrębski, „Seksualność osób niepełnosprawnych umysłowo- wyzwanie dla metodologii badań i praktyki psychologicznej”, [w:] Oblicza psychologii klinicznej- pamięci profesora Janusza Kostrzewskiego, red. Ewa Zasępa, Tadeusz Gałkowski. 259-278. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2014.
  7. Encyklopedia popularna PWN. Edycja 2011, wyd. 35. Warszawa: PWN, 2011.
  8. Falicki Zdzisław, Leszek Wandzel, Psychiatria sądowa dla studentów Wydziału Prawa. Białystok: Dział Wydawnictw Fillii uw w Białymstoku, 1990.
  9. Filar Marian, „Przestępstwa seksualne w nowym Kodeksie karnym” Nowa kodyfikacja karna. Kodeks karny. Krótkie komentarze, z 2 (Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości, 1997): 7-64.
  10. Filar Marian, Przestępstwa seksualne w polskim prawie karnym. Toruń: UMK, 1985.
  11. Gałecki Piotr, Anna Szulc, Psychiatria. Wrocław: Edra Urban & Partner, 2020.
  12. Gardocki Lech, Prawo karne, wyd. 22. Warszawa: C. H. Beck, 2021.
  13. Golonka Anna, „Psychologiczne kryteria oceny poczytalności sprawcy czynu zabronionego”, Wojskowy Przegląd Prawniczy, nr 3-4 (2012): 58-75.
  14. Golonka Anna, Niepoczytalność i poczytalność ograniczona. Warszawa: WKL, 2013.
  15. Gradziński Tomasz, „Wyuczona bezradność – przegląd koncepcji”, [w:] Bezradność. Interdyscyplinarne studium zjawiska w kontekście zmiany społecznej i edukacyjnej, red. Zenon Gajdzica, Marek Rembierz. 82-90. Katowice Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2005.
  16. Habrat Dorota, „Osoba nieporadna jako pokrzywdzona przestępstwem znęcania się” Studia Prawnicze, z. 2 (2018): 115-130.
  17. doi 10.5281/zenodo.1400073.
  18. Hajdukiewicz Danuta, Podstawy prawne opiniowania sądowo- psychiatrycznego w postępowaniu karnym, w sprawach o wykroczenia oraz w sprawach nieletnich. wyd. 2. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii, 2007.
  19. Hajdukiewicz Danuta, Zagadnienia psychiatrii sądowej, cz. 1, Podstawy prawne i medyczne. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii, 2016.
  20. Heitzman Janusz, Inga Markiewicz, „Niepoczytalność – doktryna, praktyka, skuteczność, alternatywa” Psychiatria po dyplomie, nr 3 (2012): 46-51.
  21. Jankowiak Agata, Krupiński Ryszard, Słownik psychologiczny. Leksykon ludzkich zachowań. Konin: Psychoskok, 2012.
  22. Kodeks karny. Część ogólna, t. I, Komentarz do art. 1-116, wyd. 3, red. Andrzej Zoll. Warszawa: WKL, 2007.
  23. Kodeks karny. Część szczególna, t. II, cz. 1, Komentarz do art. 117-211a, red. Andrzej Zoll, Włodzimierz Wróbel, wyd. 4. Warszawa: WKL, 2017.
  24. Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do artykułów 117–221, t. I, red. Andrzej Wąsek, Robert Zawłocki, wyd. 4. 902-1165. Warszawa, C. H. Beck, 2010.
  25. Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. Jacek Giezek. Warszawa: WKL 2014.
  26. Kodeks karny. Komentarz, red. Alicja Grześkowiak, Krzysztof Wiak, wyd. 6. Warszawa: C.H. Beck, 2019.
  27. Kodeks karny. Komentarz, red. Marian Filar, wyd. 2. Warszawa: Lexis Nexis, 2010.
  28. Kodeks karny. Komentarz, t. II, art. 117-277, red. Andrzej Zoll. Warszawa: WKL, 2013.
  29. Kodeks karny. Komentarz. Część szczególna – art. 117-221, t. I, red. Michał Królikowski, Robert Zawłocki, wyd. 4. Warszawa: C. H. Beck, 2017.
  30. Królikowski Michał, Robert Zawłocki, Prawo karne, wyd. 4. Warszawa: C. H. Beck, 2020.
  31. Kulik Marek, Marek Mozgawa, Agnieszka Szczekala, „Przestępstwo uprowadzenia lub zatrzymania małoletniego lub osoby nieporadnej – art. 211 k.k. (ze szczególnym uwzględnieniem tzw. uprowadzeń rodzicielskich)” Prawo w Działaniu, nr 16 (2013): 7-57.
  32. Kwiecińska-Zdrenka Monika, „Bezradność w ujęciu socjologii i psychologii”, [w:] Bezradność. Interdyscyplinarne studium zjawiska w kontekście zmiany społecznej i edukacyjnej, red. Zenon Gajdzica, Marek Rembierz. 35-60. Katowice Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2005.
  33. Leszczyński Juliusz, „Przestępstwa tzw. seksualne w projekcie polskiego kodeksu karnego (wersja z grudnia 1991 r.)” Palestra, nr 9-10 (1992): 30-39.
  34. Malinowski Adolf, Podstawowe zagadnienia w orzecznictwie sądowo-psychiatrycznym. Kompendium dla lekarzy i prawników. Warszawa: PZWL, 1959.
  35. Mioduski Kryspin, „Zabójstwo pod wpływem silnego wzruszenia”, Wojskowy Przegląd Prawniczy, nr 1 (1956): 27-36.
  36. Myśliwiec Hubert, „Seksualne wykorzystanie bezradności lub niepoczytalności innej osoby (art. 198 k.k.)” Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, z. 2 (2013): 77-121.
  37. Nawrot Oktawian, Wprowadzenie do logiki dla prawników, wyd. 5. Warszawa: WKL, 2020.
  38. Patyjewicz Lucyna, „Bezradność człowieka w starości”, [w:] Bezbronność człowieka wobec systemu, red. Jerzy Mirosław Jarosz, Anna Włoszczak-Szubzda, Piotr Dziemidok. 45-56. Lublin: Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji w Lublinie, 2010.
  39. Petzel Jacek, „Rachunek zdań”, [w:] Logika dla prawników, red. Sławomir Lewandowski. 71-107. Warszawa: WKL, 2022.
  40. Prawo karne materialne. Część ogólna, red. Marek Mozgawa. Kraków: Zakamycze, 2006.
  41. Prawo karne materialne. Część ogólna, red. Marek Mozgawa. Warszawa: WKL, 2020.
  42. Projekt kodeksu karnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i przepisy wprowadzające. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1956.
  43. Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym. System Prawa Karnego, t. X, red. Jarosław Warylewski. 613-947. Warszawa: C. H. Beck-Instytut Nauk Prawnych PAN, 2012.
  44. Pużyński Stanisław, „Choroba psychiczna – problemy z definicją oraz miejscem w diagnostyce i regulacjach prawnych” Psychiatria Polska, nr 3 (2007): 299-308.
  45. Reber Arthur, Emily Reber, Słownik psychologii. Warszawa: Scholar, 2008.
  46. Sehn Jan, Karol Spett, „Zmniejszona poczytalność” Państwo i Prawo, nr 2 (1961): 286-294.
  47. Sędek Grzegorz, „Przegląd badań i modeli teoretycznych zjawiska wyuczonej bezradności” Przegląd Psychologiczny, nr 3 (1983): 587-609.
  48. Sędek Grzegorz, Mirosław Kofta, „W poszukiwaniu uniwersalnych wyznaczników zjawiska wyuczonej bezradności: Przegląd klasycznych wyników eksperymentalnych i test empiryczny koncepcji egotystycznej”, [w:] Psychologia aktywności: zaangażowanie, sprawstwo, bezradność, red. Mirosław Kofta. 117-145. Poznań: Nakom, 1993.
  49. Sygit Bogusław, „Recenzja książki M. Tarnawskiego pt. »Zmniejszona poczytalność sprawcy przestępstwa«” Palestra, nr 12 (1977): 102-106.
  50. Tarnawski Maciej, Zmniejszona poczytalność sprawcy przestępstwa. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1976.
  51. Warylewski Jarosław, Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności. Rozdział XXV kodeksu karnego. Komentarz. Warszawa: C. H. Beck, 2001.
  52. Wolter Władysław, „Zagadnienia psychiatryczne z punktu widzenia prawa karnego materialnego”, [w:] Marian Cieślak, Karol Spett, Adam Szymusik, Władysław Wolter, Psychiatria w procesie karnym, wyd. 3. 33-36. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1991).
  53. Wolter Władysław, Nauka o przestępstwie. Warszawa: PWN, 1973.
  54. Zoll Andrzej, Włodzimierz Wróbel, Polskie prawo karne. Kraków: Znak, 2011.